2013/6108

 

 

 

Başkan	:	Burhan ÜSTÜN
Üyeler	:	Hicabi DURSUN
		Erdal TERCAN
		Kadir ÖZKAYA
		Rıdvan GÜLEÇ
Raportör	:	Selami ER
Başvurucu	:	Türkiye İmar Bankası Memur ve Müstahdemleri
		Yardım ve Emekli Sandığı Vakfı
Vekili	:	Av. Mehmet ARSLANARGIN

 

I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, Türkiye İmar Bankasının (Banka) Tasarruf Mevduatı ve Sigorta Fonu'na (TMSF) devri neticesinde diğer tüm hesap sahiplerine ödeme yapılırken Banka nezdindekihesaplarının 16/12/2003 tarihli ve 5021 sayılı Kanun hükmüne istinaden ödeme yapılmaması ve yargılamanın makul sürede sonuçlanmaması nedenleriyle mülkiyet ve adil yargılanma haklarıyla ayrımcılık yasağının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 5/8/2013 tarihinde İstanbul Bölge İdare Mahkemesi vasıtasıyla yapılmıştır. Başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvurunun Komisyona sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3. Birinci Bölüm İkinci Komisyonunca 31/7/2014 tarihinde, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

4. Bölüm Başkanı tarafından 15/06/2015 tarihinde, başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü 14/8/2015 tarihinde Anayasa Mahkemesine sunmuştur

6. Bakanlık tarafından Anayasa Mahkemesine sunulan görüş 25/8/2015 tarihinde başvurucuya tebliğ edilmiştir. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı beyanlarını 7/9/2015 tarihinde ibraz etmiştir.

7. 7/12/2015 tarihli yazı ile TMSF’den başvurucunun iddialarıyla ilgili açıklama yapması istenmiş ve TMSF Başkanlığı 25/12/2015 tarihli yazıları ile açıklamalarını ibraz etmişlerdir.

III. OLAY VE OLGULAR

A. Olaylar

8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

9. Başvurucu 1954 yılında kurulan ve 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı mülga Sosyal Sigortalar Kanunu'nun geçici 20. Maddesi kapsamında kabul edilen bir yardımlaşma sandığıdır.

10. Başvurucuya ait İmar Bank Off Shore Ltd.'de (kıyı bankacılığı yapan) nezdinde bulunan 3.409.711,00 EUR mevduat 26/6/2003 tarihli havale ile Türkiye İmar Bankası T.A.Ş.'a (Banka) aktarılmıştır.

11. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) 3/7/2003 tarihli ve 1085 sayılı kararı ile Bankanın bankacılık yapma ve mevduat kabul etme izni ortadan kaldırılmış, Bankanın yönetim ve denetimi TMSF'ye devredilmiştir.

12. Bankanın el konulmadan önce BDDK'ya ibraz ettiği bilançosunda görünen yükümlülükleri ve varlıkları ile gerçek durum arasında ciddi farklılıklar olması, bir diğer ifade ile çift kayıt tutulması nedeniyle ve mudilerin mevduatının ödenebilmesini temin amacıyla 5021 sayılı Kanun'la düzenleme yapılarak mevduat sigortasının kapsamı genişletilmiştir.

13. Başvurucu, ilgili Banka nezdindeki hesaplarında bulunan paraların ödenmesi için 7/10/2003 tarihinde noter aracılığı ile TMSF'ye ihtarname göndermiş, TMSF başvurucuya verdiği cevabi yazıda 5021 sayılı Kanun'un geçici 1. maddesi (a) bendi son fıkrasında yer alan "Ancak, ..., Türkiyeİmar Bankası T.A.Ş.'nin personelinin kurmuş olduğu munzam veya yardımlaşma sandık ve vakıflarına ait mevduat ile muvazaalı olduğu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından tespit edilen hesaplar için Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca herhangi bir ödeme yapılmaz." hükmü uyarınca başvurucuya herhangi bir ödemenin yapılmasının yasa gereği imkansız olduğunu bildirmiştir.

14. Başvurucu talebinin idarece reddi üzerine İstanbul 5. İdare Mahkemesinde iptal davası açarak 1954 yılında ve 506 sayılı Kanun kapsamında sosyal güvenlik hizmeti sunmak amacı ile emekli fonu oluşturularak kurulan bir vakıfolarak T. İmar Bankası T.A.Ş.ye 2003 yılında el konulana kadar faaliyetini sürdürdüğünü ancak el koymanın ardından banka nezdindeki hesaplarında bulunan ve üyelerin katılım paylarından oluşan mevduatların ödenmesi taleplerinin reddine dair idare işleminin haksız ve hukuka aykırı olduğunu, uygulanan yasa hükmünün de Anayasa'ya aykırı olduğunu belirtmiş, işlemin iptalini istemiştir.

15. İstanbul 5. İdare Mahkemesi, 20/7/2007 tarihli ve E.2005/374, K.2007/1816 sayılı kararı ile Bankacılık Kanununda tasarruf mevduatı tanımı kapsamında bulunmayan yardımlaşma sandıklarına ait paraların tasarruf mevduatı kabul edilmeyerek ödenmemesinde yasal düzenlemeye aykırılık görülmediği gerekçesiyle iptali istenen idare işleminin, 5021 sayılı Kanun'un geçici 1. maddesi (a) bendi son fıkrasına uygun olduğunu belirterek davanın reddine hükmetmiştir.

16. Temyiz üzerine dosya Danıştay Onüçüncü Dairesine gönderilmiş; Daire ise dosyayı, Anayasaya aykırılık iddiasını ciddi bularak Anayasa Mahkemesine göndermiştir.

17. Anayasa Mahkemesinin söz konusu Anayasaya aykırılık iddiası hakkında öngörülen sürede karar vermemesi üzerine Danıştay Onüçüncü Dairesi 18/6/2012 tarihli ve E.2007/13511, K.2012/1752 sayılı ilamı ile İlk Derece Mahkemesi kararının onanmasına hükmetmiştir.

18. Anayasa Mahkemesi 18/10/2012 tarihli ve E.2011/3, K.2012/153 sayılı kararı ile iptali istenen hükmü Anayasaya uygun bularak iptali istemini reddetmiştir.

19. Başvurucu tarafından yapılan karar düzeltme istemi de aynı Dairenin 4/6/2013 tarihli ve E.2012/3251, K.2013/1704 sayılı ilam ile reddedilmiştir.

20. Karar düzeltme talebinin reddine ilişkin ilam başvurucuya 24/7/2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.

21. Başvurucu 5/8/2013 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

B. İlgili Hukuk

22. 5021 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinin (a) fıkrası şöyledir:

"4389 sayılı Bankalar Kanununun 14 üncü maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunun 03/07/2003 tarihli ve 1085 sayılı Kararı ile bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan Türkiye İmar Bankası T.A.Ş. tarafından kabul edilen ticari kuruluşlar mevduatı ile diğer kuruluşlar mevduatının sigortaya tabi tasarruf mevduatı için uygulanan faiz hesaplama yöntemi kullanılmak suretiyle belirlenecek 03/07/2003 tarihli tutarları Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 4969 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca mevduatların ödenmesinde izlenecek usul ve esaslara göre Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu aracılığıyla ödenir. Bu amaçla Hazine Müsteşarlığınca, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna özel tertip Devlet iç borçlanma senedi ihraç edilir.

 Ancak, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izni kaldırılan Türkiye İmar Bankası T.A.Ş.'nin doğrudan ve dolaylı olarak banka sermayesinde payı olan her türlü ortakları ile bunların ana, baba, eş ve çocukları ile bankanın yönetim kurulu ve kredi komitesi başkan ve üyeleri, genel müdür ve yardımcıları, imzaları bankayı ilzam eden memurları ile şube müdürleri veya bunlar adına hareket eden kişiler veya bu fıkrada belirtilen kişilerin ayrı ayrı veya birlikte doğrudan veya dolaylı olarak yönetim ve denetimine sahip oldukları kuruluşlara ait ticari kuruluşlar ve diğer kuruluşlar mevduatı, Türkiye İmar Bankası T.A.Ş.'nin personelinin kurmuş olduğu munzam veya yardımlaşma sandık ve vakıflarına ait mevduat ile muvazaalı olduğu Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından tespit edilen hesaplar için Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunca herhangi bir ödeme yapılmaz."

23. 18/6/1999 tarihli ve 4389 sayılı mülga Bankalar Kanunu’nun 1. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

“Bu Kanunun amacı, tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak, mali piyasalarda güven ve istikrarı ve ekonomik kalkınmanın gereklerini de dikkate alarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere bankaların kuruluş, yönetim, çalışma, devir, birleşme, tasfiye ve denetlenmelerine ilişkin esasları düzenlemektir.”

24. 4389 sayılı mülga Kanun’un 10. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:

"a) Bankalar tasarruf mevduatını diğer mevduat hesaplarından ayırmak ve mevduat hesaplarını, Merkez Bankasınca tespit edilecek vade ve türlerine göre tasnif etmek zorundadırlar.

 b) Tasarruf mevduatı, gerçek kişiler tarafından bu nam altında açtırılan ve ticari işlemlere konu olmayan mevduattır. Ancak vadesiz tasarruf mevduatı hesapları üzerine münhasıran çek keşide edilmesi ticari işlem sayılmaz.

 c) Bir bankanın iflası halinde tasarruf mevduatı sahipleri, Fonun alacaklarından sonra gelmek üzere tasarruf mevduatlarının sigortaya tabi olmayan kısmı için 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun 206 ncı maddesindeki birinci sırası anlamında imtiyazlı alacaklıdırlar.

25. 4389 sayılı mülga Kanun’un 15. maddesinin (6) numaralı fıkrasının a ve b bentleri şöyledir:

"(Değişik bent: 17/12/1999 - 4491/8 md.) Sigortaya tabi olacak tasarruf mevduatının kapsamı, tutarı, sigorta priminin tarifesi ile tahsil zamanı, şekli ve diğer hususlar Kurulca belirlenir.

Mevduat kabul eden bütün bankalar, kabul ettikleri tasarruf mevduatını bu kapsam ve şartlar dahilinde sigorta ettirmek zorundadır.

 b) Bir bankanın sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip ortakları ile yönetim kurulu veya müdürler kurulu başkan ve üyelerine, genel müdür ve yardımcılarına, kredi açmaya yetkili memurlarına, denetçilerine ve bunların ana, baba, eş ve çocuklarına ait o bankadaki tasarruf mevduatı sigortaya tabi değildir."

26. 506 sayılı mülga Kanun'un geçici 20. maddesi şöyledir:

“Bankalar, sigorta ve reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birlikler personelinin malullük, yaşlılık ve ölümlerinde yardım yapmak üzere, bu kanunun yayımı tarihine kadar tesis veya dernek olarak kurulmuş bulunan sandıklar, bu kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç altı ay içinde:

 a) ilgili bulundukları banka, sigorta şirketi, reasürans şirketi, ticaret odası, sanayi odası, borsa veya bunların birliklerinin bütün personelini kapsıyacak,

 b) Bu personelin, iş kazalariyle meslek hastalıkları, hastalık, analık, malullük, yaşlılık ve ölüm, eşlerinin analık, eş ve çocuklarının hastalık hallerinde, en az bu kanunda belirtilen yardımları sağlıyacak,

 c) Sandıkların statülerine tabi personelin bu madde şümulüne giren banka, sigorta şirketi, reasürans şirketi, ticaret odası, sanayi odası, borsa veya bunların birliklerinden birinden diğerine geçmesi halinde bu gibi personelin kendi sandıklarındaki müktesep haklarının da diğer ilgili sandığa veya aralarında kuracakları müşterek bir sandığa intikalini temin edecek,

 Birer tesis haline getirildiği ve bunu tevsik eden statülerini, bu kanunun yayımı tarihinden en geç altı ay içinde Çalışma Bakanlığına verdikleri takdirde, bu teşekküllerin ve sandıkların personeli işbu kanunun uygulanmasında sigortalı sayılmazlar.

 Şu kadar ki, bu sandıkların statüleri ve statü değişiklikleri Çalışma Bakanlığınca onaylanmak suretiyle tekemmül eder. Mali durumları da Çalışma, Maliye ve Ticaret Bakanlıklarınca müşterek kontrol