2016/30220

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANAYASA MAHKEMESİ

BİRİNCİ BÖLÜM

KARAR

ATİLLA TAŞ BAŞVURUSU

(Başvuru Numarası: 2016/30220)

Karar Tarihi: 29/5/2019

BİRİNCİ BÖLÜM

KARAR

 

Başkan	:	Hasan Tahsin GÖKCAN
Üyeler	:	Burhan ÜSTÜN
		Hicabi DURSUN
		Kadir ÖZKAYA
		Yusuf Şevki HAKYEMEZ
Raportör Yrd.	:	Yusuf Enes KAYA
Başvurucu	:	Atilla TAŞ
Vekili	:	Av. Ali Deniz CEYLAN

 

I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, tutuklama tedbirlerinin hukuki olmaması, tutukluluğun makul süreyi aşması ve soruşturma dosyasına erişimin kısıtlanması nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının; gazetecilik faaliyeti ve ifade özgürlüğü kapsamındaki eylemlerin tutuklamaya konu edilmesi nedeniyle ifade ve basın özgürlüklerinin ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvurular 26/10/2016, 29/11/2016 ve 23/5/2017 tarihlerinde yapılmıştır.

3. Başvurular, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvuruların kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Konu yönünden hukuki irtibat nedeniyle 2016/54368, 2017/24546 numaralı bireysel başvuru dosyalarının 2016/30220 numaralı bireysel başvuru dosyası ile birleştirilmesine; incelemenin 2016/30220 numaralı dosya üzerinden yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü bildirmiştir.

7. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı süresinde beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

8. Başvuru formları ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde olaylar özetle şöyledir:

9. Başvurucu ses sanatçısı olup aynı zamanda Meydan gazetesinde köşe yazarlığı yapmıştır.

10. Türkiye 15 Temmuz 2016 gecesi askerî bir darbe teşebbüsüyle karşı karşıya kalmış, bu nedenle 21/7/2016 tarihinde ülke genelinde olağanüstü hâl ilan edilmesine karar verilmiştir. Kamu makamları ve yargı organları -olgusal temellere dayanarak- bu teşebbüsün arkasında Türkiye’de çok uzun yıllardır faaliyetlerine devam eden ve son yıllarda Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ve/veya Paralel Devlet Yapılanması (PDY) olarak isimlendirilen bir yapılanmanın olduğunu değerlendirmişlerdir (Aydın Yavuz ve diğerleri [GK], B. No: 2016/22169, 20/6/2017, §§ 12-25).

11. Bu kapsamda FETÖ/PDY’nin kamu kurumlarındaki; eğitim, sağlık, ticaret, sivil toplum ve medya gibi farklı alanlardaki yapılanmalarına yönelik soruşturmalar yapılmış ve çok sayıda kişi hakkında gözaltı ve tutuklama tedbirleri uygulanmıştır.

12. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başvurucuyla birlikte otuz beş kişi hakkında FETÖ/PDY’nin medya yapılanmasıyla bağlantılı olarak soruşturma başlatılmıştır.

13. İstanbul 3. Sulh Ceza Hâkimliği 29/8/2016 tarihli kararı ile başvurucu hakkındaki soruşturma dosyasına ilişkin olarak “soruşturmanın amacını tehlikeye düşürebileceği” gerekçesiyle 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 153. Maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurucunun müdafiinin dosya içeriğini incelemesinin ve belgelerden örnek almasının kısıtlanmasına karar vermiştir.

14. Başvurucu 8/9/2016 tarihinde bu kısıtlama kararına itiraz etmiştir. Bu karara yapılan itiraz İstanbul 4. Sulh Ceza Hâkimliğinin 20/9/2016 tarihli kararıyla reddedilmiştir. Başvurucu bu kararı 26/9/2016 tarihinde elden tebliğ almıştır.

15. Başvurucu kısıtlama kararı ile ilgili olarak 26/10/2016 tarihinde 2016/54368 sayılı bireysel başvuruyu yapmıştır.

16. Bu soruşturma kapsamında başvurucu ve diğer otuz dört kişi hakkında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca 30/8/2016 tarihinde gözaltı kararı verilmiştir. Gözaltı kararını basından öğrenen ve tatil için şehir dışında olan başvurucu, Twitter hesabından İstanbul’a dönerek ifade vereceğine dair açıklama yapmış; 31/8/2016 tarihinde ise dönüş yolunda olduğuna ilişkin bir video yayınlamıştır. Bu açıklamanın hemen sonrasında 31/8/2016 tarihinde Bursa’da gözaltına alınmıştır. Başvurucu gözaltına alındıktan sonra hakkında soruşturma işlemlerinin yürütüldüğü İstanbul İl Emniyet Müdürlüğüne sevk edilmiştir.

17. İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü tarafından 1/9/2016 tarihinde başvurucunun ifadesi alınmıştır. İfade alma işlemi sırasında başvurucuya, köşe yazıları ve sosyal medyadaki paylaşımları nedeniyle FETÖ/PDY’nin medya yapılanmasında faaliyet gösterdiği yönünde şüpheler olduğu söylenmiş ve bunlara ilişkin savunması sorulmuştur.

18. Başvurucuya yöneltilen soruların temel dayanağını oluşturan ve kolluk görevlilerince düzenlenmiş olan “Açık Kaynak Kodlu Tespit Raporu” isimli belgede başvurucuya isnat edilen suçlamalara ilişkin olgular özetle şöyle ifade edilmiştir:

i. 2013 yılı Haziran ayından sonra başvurucunun Twitter hesabından yaptığı paylaşımlar ile kamuoyunda güçlü bir etkiye sahip olduğu belirtilmiştir. FETÖ/PDY’nin Twitter’ı kamuoyu oluşturmak amacıyla kullandığı, başvurucunun da örgüt mensupları tarafından sistemli bir şekilde gündem olmasının sağlandığı ileri sürülmüştür.

ii. Bu kapsamda başvurucunun darbeye zemin hazırladığı düşünülen bazı sosyal medya paylaşımlarına atıf yapılmıştır. Bu atıflar;

- 14/2/2011 tarihinde “Darbe zamanlarında bile daha fazla demokrasi vardı sanki”,

- 15/2/2011 tarihinde “Mısır’da ordu geldi göreve bi tane tutuklama var mı orası burdan daha özgür bi de örnek olacakmışlar pehh peh”,

- 15/2/2011 tarihinde “O kadar isterdimki bir darbe olsun”,

- 28/2/2011 tarihinde “Ordu göreve”,

- 9/2/2015 tarihinde “Erdoğan bir gün, o ya da bu şekilde gidecek. Tabi ki ardında kutuplaşmış, parçalanmış itibarsızlaşmış, ekonomisi çökmüş bir ülke bırakarak”,

- 20/2/2015 tarihinde “Erdoğan 28 Şubat sunumunu izlerken gözyaşlarını tutamamış. Gün gelip onun devrini sunduklarında, göz yaşlarını tutamayacak milyonlar var!”,

- 4/3/2015 tarihinde “Erdoğan birgün sustuğunda sen nereye gideceksin acaba? Mikser Yiğit” şeklindedir.

iii. Başvurucunun sosyal medya hesabındaki bazı paylaşımlarıyla Türkiye’nin DAEŞ’e destek verdiği algısını oluşturduğu ileri sürülmüştür. Bu kapsamda;

- Bir siyasetçinin “Hep merak ederim; tüm büyük ülkeler DAEŞ’karşı mücadele ettiklerini söylüyorsa, bu terör örgütü silahları kimden alıyor acaba? Bilen söylesin.” Şeklindeki paylaşımına “Bi zahmet onu da siz söyleyiverin hoca, biz söyleyince cezaevine atıyosunuz!” şeklindeki cevabı,

- “İŞİD birini kaçırırsa kimse korkmasın! MİT hemen alır gelir, nede olsa yabancı sayılmazlar birbirlerine.” Şeklindeki paylaşımlara atıf yapılmıştır.

iv. Başvurucunun yaptığı paylaşımlarla Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Hükûmet aleyhine kamuoyu oluşturduğu ileri sürülmüştür. Bu kapsamda;

- 3/9/2013 tarihinde “@Fgulencom seversiniz sevmessiniz ama Fethullah hocanın cami ve Cemevi projesini gönülden destekliyorum. İyi niyetli ve gerekli bir proje” ,

- 12/9/2013 tarihinde “12 Eylül’den bugüne ne değişti ? Eskiden asker vardı, şimdi polis var, Devlet babamız döver de, sever de”,

- 21/12/2013 tarihinde “Türkiye’yi duble yollarla kapladılar ama, hala en büyük sorunumuz yolsuzluk, yetmiyor demek”,

- 25/12/2013 tarihinde “Hükümet yolsuzlukların üstüne gideceğiz deyip, savcıları engellemek için her şeyi yapıyor. Kaç yıldır şarkıcıyım, böyle fasıl görmedim.”,

- 6/1/2014 tarihinde “Bu Karadayı’daki Savcı’ya özel yetki vericen, yolsuzluk soruşturması aynı gün kapanır. İlgilere duyurulur!”,

- 10/1/2014 tarihinde “Devletinize yardımcı olun, çevrenizde yolsuzluk, hırsızlık ve bilumum suçlarla uğraşan polisler varsa, onları hükümete ihbar edin !”,

- 6/2/2014 tarihinde “Bal tutanın parmağını yaladığı, herkesin yolunu duble duble bulduğu bir ortamda, yolsuzluk’tan söz edemeyiz, bu olsa olsa ‘Yolluluk’ olur!”,

- 1/6/2014 tarihinde “Ak parti seçim sonuçlarına yine itiraz etmiş, kazanana kadar devam!”,

- 3/7/2014 tarihinde “YSK 11 Temmuz’a kadar RTE’den mal dökümü istemiş. Hayır anlamadığım, sıfırlanmadan önceki mi? Sonraki mi?”,

- 15/7/2014 tarihinde “Erdoğan Ekmel Hoca’nın 1000 tl lik seçim bağışını geri çevirmiş Ee 10 milyon Dolar’i reddeden adam, böyle küçükparaları kabul eder mi hiç?”,

- 15/7/2014 tarihinde “Milli irade deyince aklıma geldi de, Esad yeniden seçildi. Erdoğan Esad’a diktatör diyordu ya, şimdi ne diyecek? Demek ki sandık yetmiyormuş,”,

- 18/7/2014 tarihinde “Erdoğan kendini öylesine abarttı ki, destekçileri onu gerçekleri Dünya Lideri sandı! Gelinen noktada, eskiden varolan etki ve güç de yokoldu!”,

- 18/7/2014 tarihinde “Erdoğan Dünya lideriymiş, e bende Dünya starıyım o zaman, hadi bakalım nasıl olacak?”,

- 24/7/2014 tarihinde “Yahudi kongresi Erdoğan’a verilen, Yahudi cesaret ödülünü geri istemiş, Vermicem vermicem! Benim değil mi? Vermicem!”,

- 25/7/2014 tarihinde “TRT açılım= Tayyip Radyo Televizyon Kurumu”,

- 25/9/2014 tarihinde “Erdoğan her ağzını açtığında şimdi ne yalan söylecek bakalım? Diye dinliyorum. Artık onu da yapamıyorum. Görmek bile zul geliyor.”,

-2/11/2014 tarihinde “Sigara içmeye bile anında ceza yazılmasını isteyenlerin, tarihin en büyük yolsuzluk iddiasına karşı takipsizlik verdirmeleri de yarı güzel.” ,

- 3/11/2014 tarihinde “Yarın sokakta şöyle gezsek, darbe girişiminden tutuklanırız yeminle!”,

- 4/11/2014 tarihinde “Halkımıza duyrulur! Sonra vay ben duymadım işitmedim demeyeceksiniz! Padişahımız sultan Recep han tmişti!” ,

- 11/11/2014 tarihinde “Devletin tüm imkanları kullanılarak yapılan yolsuzluğun üstüne örtme operasyonları, yolsuzluk var! Diye bağırıyor adeta.” ,

- 11/11/2014 tarihinde “Ak saray’ın aylık elektrik parası 700 bin tl’ymiş. Reza için bir kol saati parası, o ödesin.”,

- 14/11/2014 tarihinde “@ortasayfa’daki yeni yazım, Erdoğan’ı sevmemek için sadece 10 sebep! Ortasayla net/erdoğani-sevme”,

- 18/11/2014 tarihinde “-Alo savcı! Canım dava çekti elinizde nelere var? – Yolsuzluk! -onu geç!”,

- 12/12/2014 tarihinde “Yanlışın var. Türkiye’de moda, yalakalık yap Erdoğan’a hayatın kurtulsun. Yapan sanatçılara bakarsan görürsün.”,

- 25/12/2014 tarihinde “İnsanların sana hırsız demesine istemiyorsan, kendini o pozisyona sokmayacaksın. Girersen de, beni yargılayın! Diye bağıracaksın! Saygılarımla!”,

-14/1/2015 tarihinde “Yolsuzluk ihbarında bulunanlara ödül mü? E hırsız var diyen hapse gidiyor nerdeyse, kim cesaret edecek böyle ödüle?”,

- 16/1/2015 tarihinde “Yeni ve ilk pop protest şarkım ‘HIRSIZ VAR’ çok yakında tam da buradan yayında!”,

- 16/1/2015 tarihinde “Türkiye’nin ilk pop protest şarkısı ‘HIRSIZ’ birazdan, burda olacak, Yasaklanmadan dinleyin derim, başka yerde yok!:))”,

- 7/2/2015tarihinde “Neden Samanyolu’na demeç vermişim? Ulan kanal mı kaldı? Hepsi tayyip tv!”,

- 5/2/2015 tarihinde “Bunların iç güvenlik yasası dediği ülkeyi değil, sadece kendilerini korumaya yönelik. Torba torba yasalarla darbe yaptılar, uyu Türkiyem uyu!”,

- 25/2/2015 tarihinde “RTE’nin baskılarından bunalan Ali Babacan istifa etmiş ama Davutoğlu tarafından vazgeçirilmiş Onlar bile bıktı artık”,

- 23/3/2015 tarihinde “Ben asıl yarın sabah havuz gazetelerini merak ediyorum! Onlar kimi gömerlerse, bilin ki RTE diğerinin tarafındadır!