2017/163 K. 2017/257 T. 26.4.2017

VDDK., E. 2017/163 K. 2017/257 T. 26.4.2017

T.C. Danıştay Başkanlığı - Vergi Dava Daireleri Kurulu
Esas No.: 2017/163
Karar No.: 2017/257
Karar tarihi: 26.04.2017

İstemin_Özeti : Tasfiyesi tamamlanmış şirket adına düzenlenen 21.5.2015 tarih ve 1254 sayılı ödeme emri davaya konu yapılmıştır.

Kocaeli 2. Vergi Mahkemesi 4.6.2015 gün ve E:2015/394, K:2015/419 sayılı kararıyla; davacı şirketin tasfiyesinin tamamlanarak bu hususun 28.9.2011 tarih ve 7909 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlandığı, Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre şirketlerin tüzel kişiliklerinin ticaret sicilinden silinmeleriyle sona ereceği, davacı şirketin tüzel kişiliğinin de ticaret sicilinden silindiği tarihte sona erdiği, bu tarihten sonra, adı geçen şirketin haklara sahip olması, borçlu kılınmasının mümkün olmadığı, tüzel kişiliğin sona ermesinden önceki dönemlerle ilgili olsa dahi münfesih şirket adına işlem tesis edilemeyeceği; tesis edilen işlemlerin de herhangi bir hukuki sonuç doğurmayacağı, hukuk düzeninde varlık kazanmayan işlemlerin ise herhangi bir kişinin menfaatini ihlal etmesinin söz konusu olamayacağı, münfesih şirketin temsilinin söz konusu olamayacağı gibi taraf ehliyeti de bulunmadığı gerekçesiyle davayı, ehliyet yönünden reddetmiştir.

Davacının temyiz istemini inceleyen Danıştay Dokuzuncu Dairesi, 5.11.2015 gün ve E:2015/8839, K:2015/12257 sayılı kararıyla; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2'nci maddesinin 1'inci fıkrasının (a) bendi, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 10'uncu maddesinin 1 ve 2'nci fıkraları ile 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 34'üncü maddesine değindikten sonra; Türk Ticaret Kanunu Hükümlerine göre şirketlerin tüzel kişiliklerinin, ticaret sicilinden silinmeleriyle sona ereceği, adına ödeme emri düzenlenen şirketin tüzel kişiliğinin de ticaret sicilinden silindiği 21.9.2011 tarihinde sona erdiği, bu tarihten sonra, haklara sahip olması, borçlu kılınması mümkün olmayan münfesih şirket adına düzenlenen ödeme emrinin iptali gerekirken, davanın ehliyet yönünden reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle kararı bozmuş, davalı idarenin karar düzeltme istemini reddetmiştir.

Kocaeli 2. Vergi Mahkemesi, 22.12.2016 gün ve E:2016/1238, K:2016/1496 sayılı kararıyla; aynı hukuksal nedenler ve gerekçeyle ilk kararında ısrar etmiştir.

Davacı tarafından; ödeme emri içeri borcun mahkeme kararı ile hükümsüz kaldığı, tüzel kişiliği sona eren şirket adına düzenlenen ödeme emrinin hukuka aykırı olduğu ve iptal edilmesi gerektiği ileri sürülerek, ısrar kararının bozulması istenmiştir.

Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

Danıştay Tetkik Hakimi : K1

Düşüncesi :Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, ısrar kararının dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçe karşısında, yerinde ve kararın bozulmasını sağlayacak nitelikte bulunmadığından, istemin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulunca, dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Dayandığı hukuksal nedenler ve gerekçesi yukarıda açıklanan Kocaeli 2. Vergi Mahkemesinin 22.12.2016 gün ve E:2016/1238, K:2016/1496 sayılı ısrar kararı, aynı hukuksal nedenler ve gerekçe ile Kurulumuzca da uygun bulunmuş olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, kararın bozulmasını gerektirecek durumda görülmemiştir.

Bu nedenlerle, temyiz isteminin reddine, 26.4.2017 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

X - KARŞI OY

Dosyanın incelenmesinden davacı şirketin tasfiyesinin tamamlanarak 21.9.2011 tarihinde ticaret sicilinden kaydının silindiği ve davanın, tasfiye memurunca yetkilendirilen avukat tarafından şirket adına açıldığı anlaşılmıştır.

Olay tarihinde yürürlükte olan Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31'inci maddesinin 1'inci fıkrasında göndermede bulunulan ehliyet ve vekalete ilişkin düzenlemelerine göre yargılama işlemlerinde bulunabilmek için, öncelikle hak ehliyetine sahip olmak gereklidir. Şirketler için söz konusu ehliyet, tüzel kişiliğin kazanıldığı tarihten kaybedildiği tarihe kadar mevcut olan bir niteliktir. Başka anlatımla; bir şirketin hak sahibi olması, borçlu kılınabilmesi ve temsili, ancak tüzel kişilik kazandığı tarihle tüzel kişiliğinin sona erdiği tarih arasındaki zaman diliminde olanaklı bulunmaktadır. Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre de şirketlerin tüzel kişiliğinin sona ermesi, fesihleri sonucu ticaret sicilinden silinmeleriyle olur.

Bu hukuki durum karşısında; feshedilerek ticaret sicilinden kaydı silinmekle tüzel kişiliği, diğer bir deyişle hukuk alemindeki varlığı sona eren şirketin, medeni haklardan yararlanma ve bu hakları kullanma ehliyeti de son bulmuştur. Dolayısıyla, yargılamanın hiçbir aşamasında taraf olma ehliyeti de bulunmayan münfesih tüzel kişiliğin, gerek yargı mercilerinde, gerekse diğer resmi merciler önünde temsil edilebileceğinden söz etmek olanaklı değildir. Bu bakımdan; hukuksal varlığı olmayan şirket adına açılan davanın incelenmesine ve bu davada verilen kararın anılan şirket tarafından temyiz edilmesine yasal olanak bulunmadığından, davacı temyiz isteminin incelenmeksizin reddi gerektiği oyuyla karara katılmıyoruz.

XX - KARŞI OY

İdare Hukukuna göre idari davanın incelenebilmesi ve hükme bağlanabilmesi için davaya konu yapılan işlemin etkili olması yani hukuksal sonuç doğurabilir nitelik taşıması gerekir. Bu nitelikteki işlemler de ancak, hukuksal durumu etkilenenler tarafından dava konusu edilebilir.

Hukuksal sonuç doğurmayan işlemlerin idari davaya konu edilmesi; sonuç doğuran işlemlerin de hukuksal durumu etkilenmeyen kimseler tarafından dava konusu edilmesi mümkün olmadığından, etkisiz işlemlere karşı açılan davaların da ehliyetsiz kimseler tarafından açılan davalarda olduğu gibi esası incelenerek hüküm verilemez.

2577 sayılı Yasanın 49'uncu maddesinin (1-c) bendinde; usul hükümlerine uyulmamış olması bozma nedeni olarak öngörülmüştür. Yasa yapıcı; usul hükümlerine uyulmaksızın verilen ilk derece yargı yeri kararlarının bozularak kaldırılmasını sağlamak üzere ''hukuka aykırı karar verilmesi'' şeklindeki bozma nedeniyle yetinmemiş, bütün yargı kararlarının usul hükümlerine uyularak verilen kararlar olmasını amaçlamıştır. İdari davaya konu yapılamayacak bir işlem hakkında verilen iptal kararı gibi hukuk düzeninin ''kişi'' tanımına almadığı bir varlık adına açılan davada verilen iptal kararının usul hükümlerine uyulmaksızın verilmiş kararlar olduğu açıktır.

Temyiz edilen karar; tasfiyesi biten ve ticaret sicilinden kaydı silinen anonim şirket hakkında verilmiştir. Kaydın silinmesinden sonraki tarihte düzenlenen ödeme emri davaya konu yapılmış ve temyiz edilen kararla dava ehliyet nedeniyle reddedilmiştir.

Bir şirketin borçlu kılınabilmesi, ancak tüzel kişilik kazandığı tarih ile bu kişiliğin sona erdiği tarih arasında zaman diliminde olanaklıdır. Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre de şirketlerin tüzel kişilikleri ticaret sicilinden silinmesiyle sona erer.

Bu nedenle ticaret sicilinden kaydı silinen tüzel kişiliği bulunmayan anonim şirket adına düzenlenen ödeme emri hiçbir hukuksal sonuç doğurmayacağından, davaya konu edilmesine olanak yoktur. Hukuksal varlığı sona ermiş bir kurumun yargı yerlerinden hukuksal koruma istemesi söz konusu olamayacağına göre vergi mahkemesi incelenemeyecek bir dava hakkında hüküm vermiştir.

Vergi mahkemesince; ticaret sicilinden kaydının silinmesiyle tüzel kişiliğinin sona erdiğinin kabul edilmesine rağmen usul hükümlerine uyulmaksızın idari davaya konu edilmesi mümkün olmayan ödeme emrine yönelik davanın ehliyet yönünden reddi hukuka uygun düşmemiştir.

Açıklanan nedenlerle davacı temyiz isteminin reddi gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.

XXX - KARŞI OY

Davacı temyiz isteminin kabulüyle, ısrar kararının Danıştay Dokuzuncu Dairesinin kararında yer alan hukuksal nedenler ve gerekçe uyarınca bozulması gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.