2018/12271
|
TÜRKİYE CUMHURİYETİ |
|
ANAYASA MAHKEMESİ |
|
|
|
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM |
|
|
|
KARAR |
|
|
|
L.E.S. MİKROGEN GENETİK TANI MERKEZİ LTD. ŞTİ. BAŞVURUSU |
|
(Başvuru Numarası: 2018/12271) |
|
|
|
Karar Tarihi: 20/10/2021 |
|
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM |
|
|
|
KARAR |
|
|
|
Başkan |
: |
Hasan Tahsin GÖKCAN |
|
Üyeler |
: |
Muammer TOPAL |
|
|
|
Recai AKYEL |
|
|
|
Selahaddin MENTEŞ |
|
|
|
İrfan FİDAN |
|
Raportör |
: |
M. Emin ŞAHİNER |
|
Başvurucu |
: |
L.E.S. Mikrogen Genetik Tanı Merkezi Ltd. Şti. |
|
Vekili |
: |
Av. Birgül GÜVEN ÇATALBAŞ |
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, bir kamu kurumu aleyhine başlatılan icra takibinde alacağın ödenmemesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 9/5/2018 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:
A. Başvuru Tarihine Kadar Yaşanan Gelişmeler
8. Başvurucu Şirket, tıbbi genetik hizmeti işiyle iştigal etmektedir. Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü (Üniversite) tarafından 2016 yılı tıbbi genetik hizmet alım işi için ihale ilanı yapılmıştır.
9. Açık ihale usulüyle gerçekleştirilen ihale üzerinde kalan başvurucu şirket, Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü ile 2016 yılı tıbbi genetik hizmet alımına ait sözleşme akdetmiş ve 2015/156462 ihale kayıt numaralı işe ait söz konusu sözleşme uyarınca yıl boyunca kesintisiz olarak tüm edimlerini yerine getirdiğini iddia etmiştir.
10. Başvuru Şirket -T.C. Aydın Valiliği Defterdarlık ADÜ Döner Sermaye Saymanlık Müdürlüğünün 10/4/2018 tarihli yazısında da tespit edilmiş olduğu üzere- yerine getirmiş olduğu 1.453.907,25 TL tutarındaki genetik laboratuvar test hizmet bedellerini aylara sair on bir ayrı fatura ile belgelendirmiş ve sözleşmenin 12. maddesinde öngörülen üç yüz ödeme günü içerisinde ödeme hak ediş ödemelerinin yapılması talebini Üniversiteye bildirmiştir. Buna mukabil hizmet bedellerine ait hak ediş alacağının tahsili için Üniversite nezdinde yapılan mezkûr başvuru sonuçsuz kalmıştır.
11. Akabinde başvurucu Şirket, üç yüz günlük söz konusu ödeme günü içerisinde hizmet hak ediş bedellerinin ödenmediğini belirterek Ankara 24. Noterliğinden 19/3/2018 tarihli ihtarname keşide etmek suretiyle sözleşme kapsamında işaret edilen ödeme tarihleri geçmiş olmasına karşın ödenmeyen hak ediş alacaklarının beş gün içinde kendisine ödenmesini Üniversiteden talep etmiştir. Üniversitece ihtara süresinde icabet edilmemesi nedeniyle tahsil girişimi de sonuçsuz kalmıştır.
12. Başvurucu Şirket, ödenmeyen 1.453.907,25 TL tutarındaki hak ediş alacaklarının tahsili amacıyla bu defa Üniversite aleyhine 2/4/2018 tarihinde Aydın İcra Dairesinin (İcra Dairesi) E.2018/12117 sayılı dosyasında ilamsız icra takibi başlatmıştır.
13. İcra Dairesince düzenlenen ödeme emri, borçlu Üniversiteye 6/4/2018 tarihinde tebliğ edilmiştir. Üniversite tarafından İcra Dairesine gönderilen 10/4/2018 tarihli dilekçede, alacaklı şirketin takibe konu hak ediş bedellerinden yasal olarak kesilmesi gereken damga vergisi ve katma değer vergisi (KDV) tevkifatı düşüldükten sonra 1.434.620,08 TL tutarında alacağının olduğu kabul edilerek takibin bu alacak tutarı dışında kalan kısmına itiraz edildiği belirtilmiştir. Ayrıca sözleşmede faiz oranına ilişkin herhangi bir hüküm bulunmadığından itiraz konusu icra takibinin faiz oranının ticari faiz oranı olarak değil kanuni faiz olarak belirlenmesi gerektiği gerekçesiyle işletilmiş faiz oranının türüne de itiraz edilmiştir.
14. Ayrıca Üniversite tarafından İcra Dairesine gönderilen mezkûr dilekçenin ekinde yer alan Aydın Valiliği Defterdarlık Saymanlık Müdürlüğünün 10/4/2018 tarihli yazısında "...nakit yetersizliği nedeniyle ödeme yapılamadığı, ödemelerin muhasebe kayıtlarına alınış sırasına göre yapılmakta olup, bugün itibarıyla 2015 mayıs ayı ödemeleri yapıldığı..." ifadelerine yer verilmiştir.
15. Borçlu Üniversitenin kısmi itirazda bulunmak suretiyle takibe konu alacağının 1.434.620,08 TL'lik kısmını kabul ettiği 10/4/2018 tarihinde icra takibi bu şekilde kısmen kesinleşmiştir. Diğer yandan alacaklı başvurucu kısmi itirazın kaldırılması veya iptali isteminde bulunmamıştır. Aydın İcra Dairesi tarafından düzenlenen hesap dökümünde, icra takibinde kesinleşmiş takip alacağının 1.434.620,08 TL olduğu belirtilmiştir.
16. Akabinde başvuru Şirketçe bahse konu hak ediş alacaklarının tahsili amacıyla Üniversitenin çeşitli bankalar nezdindeki hak ve alacaklarına yönelik haciz talebinde bulunulmuş ancak bu talep, İcra Dairesinin 18/4/2018 tarihli kararıyla kamu mallarının haczedilemeyecek olması yönündeki yasal mevzuat gerekçe gösterilerek reddedilmiş ve söz konusu alacak tahsil edilememiştir.
17. Başvurucu Şirket 9/5/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.
B. Başvuru Tarihinden Sonra Yaşanan Gelişmeler
18. Borçlu Üniversite kabul ettiği miktara istinaden damga vergisi ve KDV tefkifatı kesintisi yapmak suretiyle başvurucu Şirket hesabına banka havalesi yoluyla haricen; 25/12/2019 tarihinde 58.204,58 TL, 29/1/2020 tarihinde 120.000 TL, 30/5/2019 tarihinde 55.967,69 TL, 19/6/2019 tarihinde 75.000 TL, 23/7/2019 tarihinde 25.000 TL, 29/7/2019 tarihinde 25.000 TL, 27/9/2019 tarihinde 25.000 TL, 22/11/2019 tarihinde 71.714,87 TL, 27/11/2019 tarihinde 209.313,02 TL ve 20/12/2019 tarihinde 100.000 TL olmak üzere toplamda 765.200,16 TL ödeme yapmıştır.
19. Başvurucu vekili 16/9/2020 tarihinde İcra Dairesine başvuruda bulunarak dosya hesabının yapılması talebinde bulunmuştur. İcra Dairesinin aynı tarihli dosya hesabı uyarınca yekûn alacak miktarını 1.804.753,47 TL, borçlu tarafından yatırılan para miktarını 765.200,16 TL ve bakiye borç miktarını da 1.039,553,31 TL olarak tespit edilmiştir.
20. Başvurucu vekili 3/11/2020 tarihinde İcra Dairesine başvuruda bulunarak haricen tahsil bildirimde bulunmuş ve dosya bakiye alacağının da yapılan indirimle haricen tahsil olunacağını belirtip dosyanın infazla işlemden kaldırılmasını ve borçlu Kuruma dosyanın kapandığına dair belge verilmesini talep etmiştir.
21. Akabinde İcra Dairesi aynı tarihte düzenlemiş olduğu Karar Tensip Tutanağı ile dosyanın haricen tahsil ile kapatılmasına ve dosyada haciz bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına karar vermiştir.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
22. Anayasa Mahkemesinin 20/10/2021 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
23. Başvurucu, 1.453.907,25 TL tutarındaki hak ediş alacaklarının tahsili amacıyla Üniversite aleyhine yürüttüğü ilamsız icra takibinde İdarece 1.434.620,08 TL'lik alacak miktarının kabul edildiğini, kalan kısma ise itiraz edildiğini, takibin itiraz edilmeyip kabul edilen 1.434.620,08 TL'lik kısmının bu şekilde kesinleşmesine karşın kamu mallarının haczinin mümkün olmaması nedeniyle haciz talebinin sonuçsuz kaldığını ve alacağını tahsil edemediğini belirterek hak arama özgürlüğünün kısıtlanması nedeniyle adil yargılanma hakkının, takip konusu alacağının tahsil edilememesi nedeniyle de mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme
24. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 48. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:
“Kabul edilebilirlik şartları ve incelemesinin usul ve esasları ile ilgili diğer hususlar İçtüzükle düzenlenir.”
25. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 80. maddesi şöyledir:
“(1) Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:
…
ç) Bölümler ya da Komisyonlarca saptanan herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi.
(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir.”
26. Başvurucu, esas itibarıyla bir kamu kuruluşu olan Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğünde olan alacağına kavuşamamasından yakınmaktadır. Ancak bireysel başvuru sonrasında borçlu idarenin başvurucu Şirket hesabına banka havalesi yoluyla haricen çeşitli tarihlerde toplam 765.200,16 TL tutarında ödeme yaptığı görülmektedir (bkz. § 18). Yapılan bu ödemeler sonucu İcra Dairesince yapılan 16/9/2020 tarihli dosya hesabı uyarınca yekûn alacak miktarı 1.804.753,47 TL, borçlu tarafından yatırılan para miktarı 765.200,16 TL ve bakiye borç miktarı da 1.039,553,31 TL olarak tespit edilmiştir (bkz. § 19). Akabinde başvurucu vekili 3/11/2020 tarihinde İcra Dairesine başvuruda bulunarak haricen tahsil bildiriminde bulunup dosya bakiye alacağının da yapılan indirimle haricen tahsil olunacağını bildirmiştir. Müteakiben de İcra Dairesi aynı tarihte düzenlemiş olduğu Karar Tensip Tutanağı ile dosyanın haricen tahsil ile kapatılmasına ve dosyada haciz bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına karar vermiştir (bkz. §§ 20-21). Buna göre takibe konu alacak miktarının bir kısmının başvurucuya haricen ödendiği, kalan kısmın da süreç içerisinde haricen tahsil edileceği anlaşılmaktadır. Nitekim İcra Dairesi de mezkûr bildirim üzerine dosyanın haricen tahsil ile kapatılmasına karar vermiştir.
27. Bu durumda icra takibiyle kesinleşmiş alacağın belirli bir miktarının haricen başvurucuya ödendiği, kalan kısma ilişkin ise başvurucu vekilince 3/11/2020 tarihinde İcra Dairesine başvuruda bulunularak haricen tahsil bildiriminde bulunulması üzerine İcra Dairesince dosyanın haricen tahsil ile kapatılmasına karar verildiği gözönüne alındığında başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir nedenin kalmadığı anlaşılmıştır. Diğer taraftan başvurucunun yalnızca giderim olarak alacağıyla orantılı maddi tazminat talebinde bulunmayıp ayrıca manevi tazminat talebinde de bulunduğu görülmekte ise de başvurucunun manevi tazminat talebine yönelik olarak soyut ifadelerde bulunduğu, bunun dışında kesinleşmiş alacağın geç tahsil edilmiş olması nedeniyle kişilik haklarının nasıl ihlal edildiğini ortaya koyacak açıklamalar yapmadığı ve somut olgulardan bahsetmediği anlaşıldığından manevi tazminat talebi yönünden herhangi bir inceleme yapılmamıştır.
28. Öte yandan İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen başvurunun incelenmesinin devamında Anayasa'nın uygulanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı herhangi bir durumun da söz konusu olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
29. Açıklanan gerekçelerle incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden kalmadığı anlaşıldığından başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin düşmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden kalmamış olması nedeniyle DÜŞMESİNE,
B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 20/10/2021 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.