2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu ve 2560 sayılı Kanunun uyarınca Büyükşehir Belediyelerince yapılan kamulaştırma işleminde harç muafiyeti hk.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu ve 2560 sayılı Kanunun
uyarınca Büyükşehir Belediyelerince yapılan kamulaştırma
işleminde harç muafiyeti hk.
Sayı: 
90792880-140.04.01[2017/793]-69429
Tarih: 
03/03/2017
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı : 90792880-140.04.01[2017/793]-69429 03.03.2017
Konu : Kamulaştırma yolu ile trampa  
işleminde tapu harcı muafiyeti
 
İlgi :... tarih ve ... evrak kayıt sayılı özelge talep formunuz.
 
   İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden; ilimiz, ... İlçesi, ... ada, …
parsel numaralı taşınmazın ... 'e ait ... /74701 hissesinin ... TL bedel karşılığında, Ankara Su ve
Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü adına kayıtlı … Mahallesi, ... Ada … Parselin 144347/553549
hissesi, ... Ada … Parselin 100878/418497 hissesi, ... Ada … Parselin 107219/307968 hissesi ve ...
Ada … Parselin 136460/884372 hisseleri ... TL bedel karşılığında kamulaştırma yoluyla trampa
edilmesine ilişkin olarak tapuda yapılacak işlemlerden harç alınıp alınmayacağı hususunda
Başkanlığımızdan görüş sorulduğu anlaşılmaktadır.
 
   Bilindiği gibi, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (4) sayılı tarifenin "I-Tapu İşlemleri" başlıklı
bölümünün 20/a maddesinde, gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine
dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir
ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyuun izalesi
hallerinde satış bedeli, istimlaklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için
ayrı ayrı binde 20 oranında harç alınacağı hükme bağlanmıştır.
 
 Aynı Kanunun 59 uncu maddesinde harçtan müstesna tutulan işlemler sayılmış olup, aynı
maddenin son fıkrasında ise söz konusu istisnalara ilave olarak özel kanunlarda yer alan muafiyet
ve istisnalara ilişkin hükümlerin saklı olduğu belirtilmiştir. 
   Anılan Kanunun 123 üncü maddesinde de, özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle,
istisna edilen işlemlerden harç alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
 
    Öte yandan, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 26 ncı maddesinde, "Mal sahibinin kabul
etmesi halinde kamulaştırma bedeli yerine, idarenin kamu hizmetine tahsis edilmemiş olan
taşınmaz mallarından, bu bedeli kısmen veya tamamen karşılayacak miktarı verilebilir.
 
            Kamulaştırma bedeli yerine verilecek taşınmaz malın değeri, idarenin ihale komisyonunca
yoksa bu amaçla kuracağı bir komisyonca tespit edilir. Taşınmaz mal bedelleri arasındaki fark
taraflarca nakit olarak karşılanır. Ancak idarenin vereceği taşınmaz malın değeri, kamulaştırma
bedelinin yüzde yüzyirmisini aşamaz." hükmü, 29 uncu maddesinde de, "10 uncu madde uyarınca
mahkeme heyetinin harcırahları, 15 inci madde uyarınca mahkemece oluşturulan bilirkişilerin ve
keşifte dinlenilen muhtarın mahkemece takdir edilecek ücretleri ile, tapu harçları ve bu Kanunun
gerektirdiği diğer giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir." hükmü yer almaktadır.
 
2942 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi hükmüne göre, gayrimenkulü kamulaştırılan kişilerin
ödemesi gereken tapu harcını da idarenin ödemesi gerekmektedir. Bu çerçevede, kamulaştırıcı
idare, 492 sayılı Harçlar Kanununun 59 uncu maddesine göre harçtan muaf olduğu taktirde,
gayrimenkulü kamulaştırılan şahsa ait olan tapu harcı dolayısıyla da idarenin istisnadan
yararlandırılması;  anılan  madde  kapsamında  harçtan  muaf  bulunmaması  durumunda  ise
kamulaştırıcı idareye ait binde 20 tapu harcı ile gayrimenkul sahibine ait binde 20 tapu harcının
kamulaştırıcı idareden tahsil edilmesi gerektiği tabiidir.
 
Öte yandan, 2942 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi kapsamında yapılan kamulaştırmalarda,
kamulaştırılan  gayrimenkulün  kamulaştırmayı  yapan  idare  adına  tapuya  tescili  sırasında
gayrimenkul sahibine tereddüp eden harç ile kamulaştırılan gayrimenkule karşılık gayrimenkul
sahibine verilen gayrimenkulün, iktisap eden kişiler adına tapuya tescili sırasında adına tescil
yapılan şahıslara tereddüp eden harcın da idareden aranılması, kamulaştırıcı idare tarafından
verilen gayrimenkulün değerinin istimlak edilen gayrimenkulün değerini aşması halinde ise, aşan
kısım için harç aranılması gerekmektedir. 
   2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri
Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin dördüncü fıkrasında, İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi'nin,
İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş
olduğu belirtilmiş, 2 nci maddesinde İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nün
görevleri sayılmış, 21 inci maddesinin (a) fıkrasında, "İSKİ'nin görevleri için kullandığı taşınmaz
malları, tesisleri, işlemleri ve faaliyetleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır." hükmüne yer
verilmiş ve ek 5 inci maddesinde de, bu Kanunun diğer Büyükşehir Belediyelerinde de uygulanacağı
hükme bağlanmıştır.
 
   Buna göre, Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından 2942 sayılı
Kamulaştırma Kanununun 26 ncı maddesi kapsamında ... ... ... 'e ait taşınmaz ile Ankara Su ve
Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'ne ait taşınmazların kamulaştırma yoluyla trampası
işlemlerinde, gerek kamulaştırılan gayrimenkulün kamulaştırmayı yapan idare adına tapuya
tescilinde, gerekse kamulaştırılan gayrimenkule karşılık ... ... ... 'e verilen gayrimenkulün anılan
mükellef adına tapuya tescilinde, adı geçen mükellefe isabet eden harcın Ankara Su ve
Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nden aranılması gerekmekte olup, 2560 sayılı Kanunun 21/a
ve ek 5 inci maddelerine göre Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'nün harçtan
muaf olması nedeniyle söz konusu kamulaştırma işleminden harç aranılmaması gerekmektedir.
 
Diğer taraftan, söz konusu işlem uyarınca Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü
tarafından …'e verilen gayrimenkulün değerinin istimlak edilen gayrimenkulün değerinin altında
olması nedeniyle, …’den harç aranılmaması gerektiği tabiidir.
 
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelgegeçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla
vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi
hesaplanmayacaktır.