4/B ve 4/C statüsündeki emekli olacak personele ödenecek iş sonu tazminatına tevkifat uygulanıp uygulanmayacağı
4/B ve 4/C statüsündeki emekli olacak personele ödenecek
iş sonu tazminatına tevkifat uygulanıp uygulanmayacağı
Sayı:
B.07.1.GİB.4.34.16.01-120[61-2015/346]-78912
Tarih:
04/09/2015
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü
Sayı :62030549-120[61-2015/346]-78912 04/09/2015
Konu :4/B ve 4/C statüsündeki emekli
olacak personele ödenecek iş sonu
tazminatına tevkifat uygulanıp
uygulanmayacağı
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, Müdürlüğünüzde 657 sayılı Devlet Memurları
Kanununun 4/B maddesine göre sözleşmeli ve 4/C maddesine göre geçici personel statüsünde
çalışan personelinizin emekli olacaklarını belirterek söz konusu personellere yapılacak iş sonu
tazminatı ödemesine tevkifat uygulanıp uygulanmayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep
edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir
işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans,
aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunması onun mahiyetini değiştirmez.
Bu kanunun uygulanmasında, aşağıda yazılı ödemeler de ücret sayılır:
…
2. Evvelce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve ayınlarla
sağlanan diğer menfaatler;
..."
hükümlerine yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 25 inci maddesinde "Aşağıda yazılı tazminat ve yardımlar Gelir Vergisinden
müstesnadır.
...
3.Kanunla kurulan emekli sandıkları ile 506 Sayılı Sigortalar Kanununun geçici 20 nci
maddesinde belirtilen sandıklar tarafından, kendilerine zat aylığı bağlananlar aylıkları dışında
kanunları veya statüleri gereğince verilen emekli, dul, yetim ve evlilik ikramiyeleri ve iade olunan
mevduatı ve sürelerini doldurmamış bulunanlarla dul ve yetimlerine toptan ödenen tazminatlar (506
sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde belirtilen sandıklar tarafından ödenen
tazminat, yardım ve toptan ödemeler en yüksek Devlet memuruna ödenen en yüksek ödeme
tutarından fazla ise aradaki fark ücret olarak vergiye tabi tutulur. Bu mukayesede gerek muhtelif
sandıklardan gerek aynı sandıktan muhtelif zamanlarda yapılan ikramiye, tazminat ve toptan
ödemeler topluca dikkate alınır.)
...
7.1475 ve 854 sayılı Kanunlara göre ödemesi gereken kıdem tazminatlarının tamamı ile
5953 sayılı Kanuna göre ödenen kıdem tazminatlarının hizmet erbabının 24 aylığını aşmayan
miktarları (hizmet ifa etmeksizin ödenen ücretler tazminat sayılmaz);" hükümleri yer almaktadır.
Yine aynı Kanunun 94 üncü maddesinde tevkifat kapsamına giren ödemeler bentler halinde
sayılarak (1) numaralı bendinde hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup
ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç) 103 ve 104 üncü maddelere göre vergi
tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Diğer taraftan, sözleşmeli personel çalıştırılmasına ilişkin esasları düzenleyen 6 Haziran
1978 tarih ve 7/15754 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 7 nci maddesinde, "Kamu kurum ve
kuruluşlarının yurt dışı teşkilatlarında sözleşmeli olarak çalıştırılan yabancı uyruklu personel ile
haftalık çalışma saati süresi 40 (kırk) saatin altında bulunan personel (Milli Eğitim Bakanlığında
norm kadro sonucu ortaya çıkan öğretmen ihtiyacının kadrolu öğretmen istihdamıyla kapatılmaması
hallerinde sözleşme ile çalıştırılacak öğretmenlerde 40 saat şartı aranmaz) hariç olmak üzere, en az
2 hizmet yılını tamamlayanlardan;
a) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu gereğince malullük veya yaşlılık aylığı bağlanması
veya toptan ödeme yapılması,
b) Hizmetlerine gerek kalmadığı için sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi,
c) İstihdamına ilişkin mevzuatında yer alan hükümler uyarınca ilgilinin kendi isteği ile
sözleşmeyi fesh etmesi;
d) İlgilinin ölümü
hallerinden birinin vuku bulmasından dolayı hizmet sözleşmesi sona erenlere, görev
yapmakta olduğu pozisyon unvanı itibariyle, Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri
hizmet sınıfındaki aynı veya benzeri kadro unvanı esas alınarak hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı
olan emsali personele 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre
bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesi tutarını geçmemek üzere, kurumunda
çalışılan her tam hizmet yılı için ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı aylık brüt ücret
tutarında iş sonu tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de, tam yıl için hesaplanan
miktardan o süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılır. Bu tazminatın ödenmesinde; daha önce
iş sonu tazminatı ikramiye ve kıdem tazminatı ile benzeri ödemelerde değerlendirilmiş süreler
dikkate alınmaz. İş sonu tazminatı ödemesinde dikkate alınmış süreler kıdem tazminatı ile 5434
Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri uyarınca ödenecek ikramiye
hesabında değerlendirilmez..
...
İş sonu tazminatı ödemelerinde emsal belirleme hususları ile uygulamada ortaya çıkabilecek
tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir" hükümlerine yer verilmiştir.
Öte yandan, geçici personel istihdamı ve bu personele ödenecek ücretlere ilişkin esasları
düzenleyen 28.12.2012 tarih ve 28511 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2012/4092 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararının "İş Sonu Tazminatı" başlıklı 9 uncu maddesinde;
"(1) 657 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre yapılan çalışmaların toplam
süresi üzerinden hesaplanarak bu maddedeki esaslara göre iş sonu tazminatı ödenir.
(2) Ücretli izin süreleri dâhil en az 12 ay fiilen çalışan geçici personelden;
a) Sosyal Güvenlik Kurumunca kendilerine yaşlılık veya malüllük aylığı bağlanması veya
toptan ödeme yapılması,
b) İlgilinin ölümü,
c) İlgilinin kendi isteği ile sözleşmeyi feshetmesi veya yenilememesi,
hâllerinden birinin vukû bulmasından dolayı hizmet sözleşmesi sona erenlere, çalışılan her
bir yıl için, ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı brüt aylık ücret tutarında iş sonu
tazminatı ödenir. 12 aydan artan süreler için 12 ay için hesaplanan miktardan artan süreye isabet
eden tutar kadar ödeme yapılır.
(3) Bu tazminatın ödenmesinde; daha önce iş sonu tazminatı ve kıdem tazminatı ile benzeri
ödemelerde değerlendirilmiş süreler dikkate alınmaz. İş sonu tazminatında dikkate alınmış süreler
kıdem tazminatı ile Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenecek ikramiye hesabında değerlendirilmez.
Ölüm hâlinde, birinci fıkra uyarınca hesaplanacak tutar, ölenin kanuni mirasçılarına ödenir.
…
(5) İş sonu tazminatı ödemesi uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye, ortaya
çıkabilecek tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir." hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalara göre; 4/B ve 4/C statüsünde çalışan personelinize
ödeyeceğiniz iş sonu tazminatının, Gelir Vergisi Kanununun 25 inci maddesinde gelir vergisinden
müstesna olan tazminatlar ve yardımların arasında yer almaması ve anılan Kanunda bu tazminatın
gelir vergisine tabi olmadığı yönünde bir hükmün bulunmaması nedeniyle aynı Kanunun 61, 63, 94,
103 ve 104 üncü maddeleri uyarınca gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.