Adi ortaklığın, yıllara sari inşaat işleri ile ilgili 2003-2004 yıllarına ait enflasyon farkları ve sermaye olumlu farklarının nasıl tasfiye edileceği

Özelge: Adi ortaklığın, yıllara sari inşaat işleri ile ilgili
2003-2004 yıllarına ait enflasyon farkları ve sermaye olumlu
farklarının nasıl tasfiye edileceği hk.
Sayı:
68554973-2011/720-13-120
Tarih:
06/12/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
MERSİN VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
Sayı : 68554973-2011/720-13-120 06/12/2012
Konu : Adi ortaklığın, yıllara sari inşaat işleri ile ilgili 2003-2004
yıllarına ait enflasyon farkları ve sermaye olumlu
farklarının nasıl tasfiye edileceği ile kurumlar vergisi
beyannamelerinde mahsup yapı
İlgide kayıtlı özelge talep formunda;
-........ İnş. Taah. San. ve Tic. A.Ş. (%99 hissedar) ile ........... Tesisleri İnş. ve Tic. Ltd. Şti. (%1
hissedar) olarak 1998 yılında kurulan adi ortaklığınızın Başkanlığımız ....... Vergi Dairesi
Müdürlüğünün ............ vergi kimlik numaralı mükellefi olduğu,
- Adi ortaklığın faaliyet konusunun yıllara sari inşaat işi olduğu ve 09.06.2011 tarihi itibariyle
bitirilen inşaat işinin zararla sonuçlandığı,
- Ayrıca adi ortaklığın hesap kalemleri içerisinde, sermaye düzeltilmesi olumlu farkları hesabında
64.499,41 TL, yıllara sari inşaat işi enflasyon düzeltilmesi hesabında ise, enflasyon farkı olarak
2003 yılı için 79.879,12 TL, 2004 yılı için 26.453,13 TL olmak üzere toplam 106.332,25 TL'nin
mevcut olduğu
belirtilmiş ve bu hesapların nasıl tasfiye edileceği ile faaliyet sonucu oluşan zararların ortaklarca
hisseleri oranında kurum kazancının tespitinde dikkate alınıp alınamayacağı hususlarında
Başkanlığımız görüşü sorulmuştur.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunun 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir
hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı, safi kurum
kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı
hüküm altına alınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42 nci maddesinde, "Birden fazla takvim yılına sirayet eden
inşaat ve onarma işlerinde kar veya zarar işin bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o yılın
geliri sayılarak, mezkur yıl beyannamesinde gösterilir." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, adi ortaklıklar Borçlar Kanununun 520-541 inci maddelerinde düzenlenmiştir. Anılan
Kanunun 520 inci maddesinde adi ortaklık, iki veya daha fazla kişinin, bir sözleşmeye dayanarak,
ortak bir amaca ulaşmak için emek ve mallarını birleştirmesi olarak tanımlanmıştır. Adi
ortaklıkların tüzel kişiliği olmadığı gibi gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmaları da söz konusu
değildir. Adi ortaklık olarak faaliyette bulunulması halinde, ortaklığa stopaj ve katma değer vergisi
mükellefiyeti tesis ettirilmektedir. Adi ortaklıkların ortaya çıkan kâr veya zararı, adi ortaklığı
oluşturan ortaklar tarafından hisseleri oranında kendi kazançlarına dahil edilerek
vergilenmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (1) numaralı
bendinde, "Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri fiyat
endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100'den ve içinde
bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine
tâbi tutarlar. Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona
erer."; (5) numaralı bendinde ise, "Pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle
başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin
kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur. Ancak öz sermaye kalemlerine
ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya
kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz."
hükümlerine yer verilmiştir.
Aynı Kanunun geçici 25 inci maddesinin (g) bendinde de, "31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltilmiş
aktif toplamından düzeltilmiş sermaye, düzeltilmiş hisse senetleri ihraç primleri ve düzeltilmiş hisse
senedi iptal kârları ile borç toplamının çıkarılması sonucu bulunan fark, geçmiş yıllar kâr/zararı
hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tâbi tutulmaz, geçmiş yıl zararı
ise zarar olarak kabul edilmez." hükmü mevcuttur.
Anılan Kanunun mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (5) numaralı bendinin üçüncü
paragrafında; yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ait maliyet ve hakedişlere ilişkin düzeltmelerin,
enflasyon düzeltme hesabı yerine yıllara sarî inşaat enflasyon düzeltme hesabına kaydedileceği, bu
hesabın işin bitiminde kâr/zarar hesabına intikal ettirileceği; geçici 25 inci maddenin (ı) bendinde
de, yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ait maliyet ve istihkak tutarları ile ilgili olarak 31.12.2003
tarihinde oluşan düzeltme farklarının işin bitiminde kâr/zarar tutarının tespitinde dikkate
alınmayacağı belirtilmiştir.
Yıllara yaygın inşaat ve onarma işlerinde enflasyon düzeltmesine ilişkin gerekli açıklamalara 328
sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, 12 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği
ile 9 ve 17 no.lu Vergi Usul Kanunu Sirkülerlerinde yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;
- Yıllara sari inşaat ve onarma işlerine ait maliyet ve istihkak tutarları ile ilgili olarak 31/12/2003
tarihine kadar geçen süreye isabet eden kazanç veya zarar düzeltme öncesi hükümlere, sonraki
dönemlere isabet eden kazanç veya zarar ise düzeltilmiş değerlere göre tespit edilecek ve bunların
toplanması suretiyle oluşan kazanç veya zarar tutarı dikkate alınacaktır.
- Enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan ve adi ortaklığın bilançosunda görülen tutarlar, adi ortaklığı
oluşturan ortaklar tarafından kendi bilançolarında konsolide edilerek gösterileceğinden bu aşamada
bir vergilendirme yapılmayacak, ancak bu tutarların ortaklarca herhangi bir suretle başka bir
hesaba nakledilmesi veya işletmeden çekilmesi halinde söz konusu tutarlar, bu işlemlerin yapıldığı
dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin vergiye tâbi tutulacaktır.
- Adi ortaklık tarafından yürütülen ve 09.06.2011 tarihinde bitirildiği belirtilen inşaat işinden doğan
zararların, adi ortaklığı oluşturan ortaklar tarafından (hisseleri oranında) kendi kazançlarının
tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.