Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun kapsamında yapılacak olan işlemlerin vergisel durumu hk.
Özelge: Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi
Hakkındaki Kanun kapsamında yapılacak olan işlemlerin
vergisel durumu hk.
Sayı:
84974990-180[28-2013/2]-10
Tarih:
07/01/2015
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)
Sayı : 84974990-180[28-2013/2]-10 7/01/2015
Konu : Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki
Kanun kapsamında yapılacak olan işlemlerin vergisel
durumu
İlgi : .....evrak kayıt tarihli özelge talep formunuz.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların
Dönüştürülmesi Hakkında Kanuna göre afet riski altındaki bölgede yer alan riskli yapının yıkılması
ve temizlenmesi, arsa payı karşılığı yeniden inşa edilmesi ve satılması işlemleri ile ilgili olarak
yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller ile uygulamaların harç, damga vergisi, veraset ve
intikal vergisi ile banka ve sigorta muameleleri vergisi karşısındaki durumu hakkında Başkanlığımız
görüşü talep edilmektedir.
1- Banka ve Sigorta Muameleleri Yönünden Değerlendirme
6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 28 inci maddesinde; "Banka ve sigorta şirketlerinin
10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununa göre yaptıkları işlemler hariç olmak
üzere, her ne şekilde olursa olsun yapmış oldukları bütün muameleler dolayısıyla kendi lehlerine
her ne nam ile olursa olsun nakden veya hesaben aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri
vergisine tabidir." hükmü bulunmaktadır.
6306 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin 3 üncü fıkrasında "Anlaşma ile tahliye edilen,
yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya
sınırlı ayni hak sahibi olarak en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit
edilenlere konut, işyeri, arsa veya dönüşüm projeleri özel hesabından kredi veya mülkiyet ya da
sınırlı ayni hak sağlayan ve usul ve esasları Bakanlıkça belirlenen konut sertifikası verilebilir.
Bunlardan konutunu ve işyerini kendi imkanları ile yapmak ve edinmek isteyenlere de kredi
verilebilir." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun "Dönüşüm gelirleri" başlıklı 7 nci maddesinin 6 ncı fıkrasında; "Bu Kanun
kapsamında sağlanması öngörülen krediler ile dönüşüm faaliyetleri kapsamında yapılacak konutlara
ilişkin, hak sahiplerince bankalardan kullanılacak kredilere dönüşüm projeleri özel hesabından
karşılanmak üzere faiz desteği verilebilir. Bu işlemlere ve verilecek desteğe ilişkin usul ve esaslar
Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenir."
hükmü, 9 uncu fıkrasında ise; "Bu Kanun uyarınca yapılacak olan işlem, sözleşme, devir ve tesciller
ile uygulamalar, noter harcı, tapu harcı, belediyelerce alınan harçlar, damga vergisi, veraset ve
intikal vergisi, döner sermaye ücreti ve diğer ücretlerden; kullandırılan krediler sebebiyle lehe
alınacak paralar ise banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır." hükmü yer almaktadır. Konuyla ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığından alınan 23/7/2014 tarihli ve
26931468/622/ sayılı yazıda, "..... Yukarıda açıklanan Kanun ve Yönetmelik hükümleri
doğrultusunda, anlaşma ile tahliye edilen, yıktırılan veya kamulaştırılan yapıların
maliklerine ve malik olmasalar bile bu yapılarda kiracı veya sınırlı ayni hak sahibi olarak
en az bir yıldır ikamet ettiği veya bunlarda işyeri bulunduğu tespit edilenlere, Bakanlığımız
ile protokol imzalamış bankalardan kullandırılacak kredilerde faiz desteği sağlanabileceği ve bu
kapsamda kullanılacak banka kredilerinde kanunda geçen muafiyetlerden faydalanılmasının
mümkün olacağı mütalaa olunmaktadır." şeklinde görüş bildirilmiştir.
Buna göre, 6306 sayılı Kanunda, Kanun kapsamında yer alan hak sahiplerinin taraf olduğu
işlemlere istisna öngörülmekte olup, riskli yapının yıkılması, temizlenmesi, arsa payı karşılığı inşa
edilmesi ve satılması için şirketiniz tarafından kullanılacak kredilere BSMV istisnası uygulanması
mümkün değildir.
2- Damga Vergisi ve Harçlar Kanunu Yönünden Değerlendirme
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1'inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda
yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu, bu Kanundaki kâğıtlar teriminin, yazılıp imzalanmak
veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya
belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik
ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği hükme bağlanmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 38'inci maddesinde, "Noter işlemlerinden bu kanuna bağlı (2)
sayılı tarifede yazılı olanları noter harçlarına tabidir." hükmü, 57'nci maddesinde de, "Tapu ve
kadastro işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanları, tapu ve kadastro harçlarına
tabidir." hükmü yer almaktadır.
Kanunun 123'üncü maddesinde ise özel kanunlarla harçtan muaf tutulan kişilerle, istisna
edilen işlemlerden harç alınmayacağı hüküm altına alınmıştır.
6306 sayılı Kanunla, Kanun kapsamında yer alan hak sahibi maliklerle yapılacak işlemlere
yönelik istisna öngörülmekte olup, hak sahiplerinin taraf olmadığı işlemler ve kağıtlara istisna
uygulanmasının Kanun kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.
Buna göre, 6306 sayılı Kanun kapsamında riskli yapı olarak belirlendiği anlaşılan taşınmaza
ilişkin olarak 6306 sayılı Kanun kapsamında düzenlenecek gayrimenkul satış vaadi ve arsa payı
karşılığında inşaat yapım sözleşmesinin, 6306 sayılı Kanun'un 7'nci maddesinin 9'uncu fıkrasına
göre noter ve tapu harçları ile damga vergisinden istisna tutulması gerekmektedir.
Diğer taraftan, riskli yapının yıkılarak taşınmaz üzerine inşa edilecek bağımsız bölümlerin
hak sahipleri dışında kalan üçüncü kişilere satışı nedeniyle, üçüncü kişilerle şirketiniz arasında
düzenlenen sözleşmelere damga vergisi, tapuda yapılacak işlemlere harç istisnası uygulanması
mümkün bulunmamaktadır.
3- 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu ile 7338 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi
Yönünden Değerlendirme
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun Ek 1'inci maddesinde, belediye sınırları ve
mücavir alanlar içinde yapılan her türlü bina inşaatı (ilave ve tadiller dahil), inşaat veya tadilat
ruhsatının alınmasının bina inşaat harcına tabi olduğu; "İmar ile İlgili Harçlar" başlıklı 80'inci
maddesinde de, imar mevzuatı gereğince belediyece tahsil edilecek harçlar düzenlenmiştir.
Ayrıca, söz konusu Kanun'un 97'nci maddesinde, "Belediyeler bu Kanunda harç veya katılma
payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için
belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediyeye tekel olarak
verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir" hükmü bulunmaktadır.
Buna göre, 6306 sayılı Kanun kapsamında yıkılıp yeniden inşa edilecek binaya ilişkinişlemlerin 2464 sayılı Kanun gereği tahsil edilecek harçlardan ve alınacak ücretlerden istisna
tutulması, söz konusu binanın kullanım maksadındaki değişiklikler ile yapı alanındaki artışlar
sebebiyle hesaplanacak harç ve ücret farklarının ise alınması gerekmektedir.
Öte yandan, verginin konusuna giren işlemin açık olarak belirtilerek verginin mükellefince
görüş talebinde bulunulması halinde veraset ve intikal vergisi açısından yeniden değerlendirme
yapılması mümkün bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.