Akaryakıt satışlarında ödeme kaydedici cihazların nasıl kullanılacağı hk.
Özelge: Akaryakıt satışlarında ödeme kaydedici cihazların
nasıl kullanılacağı hk.
Sayı:
B.07.4.DEF.0.03.10.00-ÖKC.MUK.140-12
Tarih:
20/05/2011
T.C.
AFYONKARAHİSAR VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.03.10.00-ÖKC.MUK.140-12 20/05/2011
Konu : Akaryakıt istasyonlarında ökc.
İlgi dilekçenizde, istasyonunuzdan akaryakıt alan müşterilerinizden fatura isteyenlere yapılan
satışları, ödeme kaydedici cihazın transfer tuşuna basarak sonlandırdığınız ve çıkan fişleri faturaya
eklediğiniz, iskontolu akaryakıt satışlarında da aynı yöntemi kullandığınız belirtilerek, bu
uygulamanın bir sakıncası olup olmadığı ile bu şekilde yapılan satışların "Z" raporlarının
toplamlarında yer alması sebebiyle mükerrerlik söz konusu olacağından muhasebe kayıtlarının nasıl
yapılacağı sorulmaktadır.
Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti
Hakkında 3100 sayılı Kanunla ilgili olarak 07.09.2006 gün ve 26282 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanan 68 Seri No.lu Genel Tebliğinin 1'inci bölümünde, "...Vergi Usul Kanununun Mükerrer
257 nci maddesinin 1 numaralı bendinde; "Mükellef ve meslek grupları itibariyle muhasebe usul ve
esaslarını tespit etmeye, bu Kanuna göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten
tutulmasını veya düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi
zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya; ...", 3 numaralı bendinde ise "Tutulması
ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve
kayıt araçlarıyla yapılması veya bu kayıt ortamlarında saklanması hususunda izin vermeye veya
zorunluluk getirmeye, ..." Maliye Bakanlığının yetkili olduğu hükümleri bulunmaktadır.
Anılan hükümlerle Bakanlığımıza tanınan yetkiye dayanılarak, akaryakıt pompalarının bağlı olduğu
ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle otomatik olarak düzenlenen fişlerin, fatura
düzenleme tutarının (2011 yılı için 700 TL) altında veya üstünde olsa dahi "fatura yerine geçen
belge" olarak kabul edilmesi ve bu şekilde belgelenen satışlar dolayısıyla nihai tüketiciler veya vergi
mükelleflerince yapılan fatura düzenleme taleplerinin dikkate alınmaması uygun görülmüştür.
Buna göre, nihai tüketicilerin tüketim amacıyla, mükellef olanların ise ticari, zirai ve mesleki
faaliyetleriyle ilgili olarak satın aldıkları akaryakıt karşılığında düzenlenecek (üzerinde "TAŞIT
VEYA MÜŞTERİ TANIMA SİSTEMİ FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK" ibaresi bulunanlar hariç) söz
konusu ödeme kaydedici cihaz fişleri, üzerinde yazılı tutar ne olursa olsun fatura yerine geçen belge
olarak kabul edilecek, ayrıca faturaya dönüştürülmesi istenmeyecek ve yapılan incelemeler ve
kontroller sırasında bu fişleri gider belgesi olarak kullananlardan fatura ibrazı talep
edilmeyecektir." denilmiştir.
Aynı Genel Tebliğin 2 nci bölümünde ise "...Akaryakıt pompaları ödeme kaydedici cihazlara
bağlanmış olan istasyonlardan;
a) Taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler kullanılarak (fiş üzerinde "TAŞIT VEYA MÜŞTERİ
TANIMA SİSTEMİ FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK" ibaresi bulunan),
b) Bazı kurumlar tarafından geliştirilen özel kartlar kullanılarak (akıllı kart vb.)c) Taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler olmaksızın müşteriler ile akaryakıt dağıtım şirketleri
veya istasyon işletmecileri arasında yapılan özel anlaşmalara dayanılarak,
gerçekleştirilen (ve pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlardan otomatik olarak çıkan fişlerle
belgelendirilen) ve faturası mal teslimini müteakiben belirli periyotlarla düzenlenen akaryakıt
satışlarına münhasır olmak üzere, bu satışlara ilişkin faturanın (katma değer vergisi açısından
vergilendirme dönemi aşılmamak şartıyla) onbeş gün içinde dağıtım şirketleri ve/veya akaryakıt
istasyon işletmelerince Vergi Usul Kanununa göre toplu olarak düzenlenmesi uygun bulunmuştur.
Bu şekilde akaryakıt satışı yapılan kişiler adına düzenlenecek faturanın her iki nüshasının ekinde,
faturaya dönüştürülen fişlerin tarihi, numarası ("TAŞIT VEYA MÜŞTERİ TANIMA SİSTEMİ
FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK" ibaresi olan fişlerin faturaya dönüştürülmesinde, fişlerin tarih ve
numarasının belirtilmesine gerek yoktur), taşıtın plaka no.su, akaryakıt cinsi, miktarı ve tutarı liste
halinde belirtilecektir. Akaryakıt istasyonu işletmeleri veya dağıtım şirketleri bahse konu listeleri,
faturanın düzenlendiği tarih itibariyle hazırlayacaklar ve kaşeleyip imzaladıktan sonra gerektiğinde
ibraz edilmek üzere ilgili faturayla birlikte muhafaza edeceklerdir. İşletmeler, muhasebe
kayıtlarında bu faturalarda yazılı miktar ve tutarları esas alacaklardır.
Akaryakıt istasyonlarından taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler kullanılarak veya özel
anlaşmalar çerçevesinde gerçekleştirilen, pompalara bağlı ödeme kaydedici cihazlardan otomatik
olarak çıkan fişlerle belgelendirilen ve faturaları mal teslimini müteakiben belirli periyotlarla
düzenlenen satışlarla ilgili olarak sözleşme dolayısıyla tahsil edilmesi gereken "fiyat farkı" ile satış
bedeli üzerinden yapılacak "iskontolar", sözleşmenin tarih ve sayısı da belirtilmek suretiyle
(iskonto, akaryakıt zammı vb. ibarelerle) fatura üzerinde gösterilecektir. Faturaya ekli ödeme
kaydedici cihaz fişlerinin toplam tutarının (bir kısım fişlerin muhafaza edilememesi nedeniyle) fiyat
farkı ve iskonto tutarlarının dahil edilmesinden önceki fatura tutarından az olması durumunda,
müşterinin muhasebe kayıtlarında, "mevcut ödeme kaydedici cihaz fişlerinin toplam tutarı/fiyat
farkı ve iskonto tutarları dahil edilmeden önceki fatura tutarı" şeklinde bulunan oranın, fiyat farkı
ve iskonto tutarları dahil edildikten sonraki fatura tutarı ile çarpılması suretiyle hesaplanan tutar
dikkate alınacaktır." açıklamalarına yer verilmiştir.
Buna göre;
1- Nihai tüketicilerin taşıtlarına yapılan akaryakıt satışları karşılığında pompalara bağlı ödeme
kaydedici cihazlardan otomatik olarak çıkan ve müşterilere verilen fişlerin (68 Seri No.lu Genel
Tebliğin 2. bölümünde belirtilen haller dışında) müşterilerin isteğine binaen faturaya
dönüştürülmemesi ve bu yöndeki fatura taleplerinin dikkate alınmaması,
2- Yalnızca, taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler (fiş üzerinde "TAŞIT VEYA MÜŞTERİ
TANIMA SİSTEMİ FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK" ibaresi bulunan) ile bazı kurumlar tarafından
geliştirilen özel kartlar kullanılarak (akıllı kart vb.), taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler
olmaksızın müşteriler ile akaryakıt dağıtım şirketleri veya istasyon işletmecileri arasında yapılan
özel anlaşmalara dayanılarak yapılan satışların belirli periyotlarla faturaya dönüştürülmesi,
Bu açıklamalar çerçevesinde faturaya dönüştürülen akaryakıt satışlarıyla ilgili olarak sözleşme
gereği satış bedeli üzerinden yapılacak iskontoların sözleşmenin tarih ve sayısı da belirtilmek
suretiyle fatura üzerinde gösterilmesi,
3- Yukarıda belirtilen satışlar dolayısıyla ödeme kaydedici cihazların transfer tuşlarının kesinlikle
kullanılmaması, muhasebe kayıtlarının, ödeme kaydedici cihazlardan otomatik olarak çıkan ve
faturaya dönüştürülmemesi gereken akaryakıt satışlarında "Z" raporlarındaki miktar ve tutarlar
esas alınarak, taşıt tanıma, müşteri tanıma vb. sistemler, bazı kurumlar tarafından geliştirilen özel
kartlar kullanılarak veya özel anlaşmalar çerçevesinde gerçekleştirilen ve faturası belirli
periyotlarla düzenlenen satışlarda ise 68 Seri No.lu Genel Tebliğin 2 nci bölümünün son
paragrafında açıklandığı şekilde yapılması,
gerekmektedir.Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.