Akaryakıt Ürünlerinin Yoğunlaşmasından Kaynaklanan Fiili Stok Değişimi hk.

Akaryakıt Ürünlerinin Yoğunlaşmasından Kaynaklanan Fiili
Stok Değişimi hk.
Sayı: 
67854564-1741-2200
Tarih: 
19/01/2017
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)
Sayı : 67854564-1741-2200
Konu : Akaryakıt Ürünlerinin
Yoğunlaşmasından Kaynaklanan Fiili Stok Değişimi
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun tetkikinden; ilimiz .......... Vergi Dairesi Müdürlüğünün .......
vergi kimlik numarasında perakende akaryakıt satışı faaliyetinden dolayı kayıtlı mükellefi
olduğunuz, akaryakıt ana dağıtım firmasından aldığınız ürünün istasyonunuzun deposuna
boşaltılması ve satışı sürecinde ürünün yoğunlaşmasından (kesafetinden) kaynaklanan artma ve
eksilme gibi küçük farklılıkların meydana geldiğini, satış pompalarından yapılan satışın otomatik
olarak satış hasılatına tam ve eksiksiz olarak dahil edilmesine rağmen söz konusu artma ve
eksilmelerden kaynaklanan farkların faturasız mal alışı ya da satışı varmış gibi miktarlar
oluşturduğunu belirterek, havanın sıcaklık derecesine ve dolayısıyla ürünün yoğunlaşmasına bağlı
olarak meydana gelen miktar değişikliklerinin "153 Ticari Mallar Hesabı"ndaki stok dengesini
bozmadan nasıl muhasebeleştirileceği hususunda Başkanlığımız görüşü istenilmektedir.
Fiili stok fazlalığı, işletmenin kayıtlarında görülmediği halde zamanla veya harici tesirlerle emtianın
ölçüsünde ya da miktarında fazla bir durumun meydana gelmesidir.
Fiili stok fazlalığı, genellikle likit emtianın sıcaklığa bağlı olarak genleşmesi sonucu ortaya çıkan
fiziksel bir olgudur. Herhangi bir likit emtianın iklim şartları, rafineriye uzaklık, stokta bekleme
süresi, rakım ve satış istasyonundaki teknoloji gibi şartlara bağlı olarak ne oranda değişeceği teknik
ölçüm ve değerlendirmeler sonucu ulaşılabilecek bilgidir.
Akaryakıt bayileri defter kayıtlarında miktar bazında; (Dönem başı stok+dönem içindeki alışlar=
satışlar+ dönem sonu stok) dengesini tutturmak durumundadır.
Diğer taraftan, gerek dönem başı gerekse dönem sonu fiili mal stoklarının ne şekilde tespit
edileceği Vergi Usul Kanunun 186'ncı maddesinde belirtilmiştir. Dönem sonu fiili akaryakıt stoku ile
kaydi akaryakıt stoku arasında miktar farklılığı çıkması da doğaldır. Bu fark, ancak normal fire
nispetleri dahilinde kaldığı sürece makul karşılanacaktır. Normal nispetlerini aşan fazlalık
hallerinde ise akaryakıt bayileri durumu tevsik ve haklı gerekçelerle izah etmek zorundadırlar.
Kaydi stok miktarının fiili stok miktarının altında kalması durumunda, fiili stok miktarına itibar
edilebileceği tabiidir.Mal dengesi bakımından emtia hesabının dönem sonu değerinin tespitinde, yukarıdaki sınırlar
ölçüsünde fiili dönem sonu stok miktarı dikkate alınacağından, fiili stok fazlalığının değerlemeye
etkisi de dikkate alınmış olacaktır. Dolayısıyla fiili bir fazlalık adı altında defterlerde mükerrer bir
gider kaydının yapılması mümkün bulunmamaktadır.
Ancak, fiili stok fazlalığının ilgili kurumların belirlediği oranı aşması halinde bu farkın izah edilmesi
gerekir. Gerçekleşen fiili stok fazlalığının izah edilmesinde akaryakıtı etkileyen unsurlar (iklim
şartları, rafineriye uzaklık, stokta bekleme süresi, rakım, satış istasyonundaki teknoloji gibi) göz
önünde bulundurulacaktır. Bu durumda ilgili kurumlarca belirlenen miktar değişim oranının esas
alınması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.