Aktifte kayıtlı olmayan bahçeden elde edilen zirai ürünlerin doğrudan tüccara satılması halinde belge düzeni.

Özelge: Aktifte kayıtlı olmayan bahçeden elde edilen zirai
ürünlerin doğrudan tüccara satılması halinde belge düzeni
hk.
Sayı:
68554973-105[413-2013/8]-88
Tarih:
29/08/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
MERSİN VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
Sayı : 68554973-105[413-2013/8]-88 29/08/2013
Konu : Aktifte kayıtlı olmayan bahçeden elde edilen zirai
ürünlerin doğrudan tüccara satılması halinde belge düzeni.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, narenciye ticareti işinden dolayı mükellef olduğunuz,
işyeri aktifine kayıtlı olmayan şahsınıza ait limon bahçesi bulunduğunu belirterek, söz konusu
bahçede yetişen mahsulleri tüccara sattığınızda belge düzeni konusunda Başkanlığımızdan özelge
talep edilmektedir.
Bilindiği üzere, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 52 nci maddesinde; zirai faaliyetten
doğan kazancın zirai kazanç olduğu, zirai faaliyetin; arazide, deniz, göl ve nehirde, ekim, dikim,
bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah yolları ile veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek
suretiyle nebat, orman, hayvan ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve
yetiştiricileri tarafından muhafazasını, taşınmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde
faydalanılmasını ifade ettiği,
...
Satışların dükkan ve mağaza açılarak yapılması halinde, mahsullerin dükkan ve mağazaya
gelinceye kadar geçirdikleri safhaların zirai faaliyet sahasında kalacağı, çiftçiler tarafından
doğrudan doğruya zirai faaliyetleri ile ilgili alım satım işlerinin tedviri için açılan yazıhanelerin,
faaliyetleri bu mevzua münhasır kalmak şartıyla dükkan ve mağaza sayılmayacağı,
Yukarıda yazılı faaliyetlerin içinde yapıldığı işletmelere zirai işletme, bu işletmeleri işleten
gerçek kişilere (Adi şirketler dahil), vergiye tabi olsun veya olmasınlar, çiftçi ve bu faaliyetler
neticesinde istihsal olunan maddelere de mahsul denileceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 53 üncü maddesinin birinci fıkrasında, çiftçilerin elde ettikleri zirai
kazançların, bu Kanunun 94 üncü maddesine göre hâsılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle
vergilendirileceği, ancak 54 üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir
biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip
olan çiftçilerin kazançlarının gerçek usulde tespit olunarak vergilendirileceği, kazançları gerçek
usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin bu kazançları için beyanname vermeyecekleri,
...
Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin, yazılı olarak vergi dairesinden
istemde bulunmaları halinde izleyen vergilendirme dönemi başından, işe yeni başlayanların, işe
başlama tarihinden itibaren gerçek usule geçebilecekleri, 54 üncü maddede yazılı ölçüleri aşanların
müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren gerçek usulde; gerçek usule tabi olanlardan bu
ölçülerin altında kalanların müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren hasılatları üzerinden
tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilecekleri hükme bağlanmıştır.
54 üncü madde ile zirai kazancın gerçek usulde tespiti bakımından bir takvim yılı içinde
dikkate alınacak ölçüler belirlenmiş, arazide yapılan zirai faaliyetlerde; meyve verebilecek hale
gelmiş narenciyede ağaç sayısı 1500 olarak tespit edilmiştir.
Aynı Kanunun 94 üncü maddesinde, kamu idare ve müesseseleri, iktisadi kamu
müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve
vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan
etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme
hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak
ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine
mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar hükmü yer almakta, 11 inci bendinde ise, çiftçilerden
satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden,
...
b) Diğer zirai mahsuller için,
i) Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsuller için % 2,
ii) (i) alt bendi dışında kalanlar için % 4,
tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde, "Fatura, satılan emtia veya yapılan
iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır." hükmü bulunmaktadır.
Aynı Kanunun 231 inci maddesinin 5 inci bendinde de; faturanın malın teslimi veya hizmetin
yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği, bu süre içerisinde düzenlenmeyen
faturaların hiç düzenlenmemiş sayıldığı, 232 nci maddesinde ise, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler, birinci ve ikinci
sınıf tüccarlara, serbest meslek erbabına, kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, defter
tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere ve vergiden muaf esnafa sattıkları emtia veya yaptıkları işler
için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak mecburiyetinde oldukları hükme
bağlanmıştır.
Mezkur Kanunun 235 inci maddesinde, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit
usulde tespit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler gerçek usulde vergiye tabi
olmayan çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim
etmeye ve bunlardan birini imzalayarak satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini ona imzalatarak almaya
mecburdurlar. Mal tüccar veya çiftçi adına bir adamı veya mutavassıt tarafından alındığı takdirde
makbuz bunlar tarafından tanzim ve imza olunur.
Çiftçiden avans üzerine yapılan mubayaalarda, makbuz, malın teslimi sırasında verilir.
Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine
geçer...." hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;
Şahsınıza ait limon bahçesinde bulunan meyve verebilecek hale gelmiş ağaç sayısının Gelir
Vergisi Kanununun 54 üncü maddesinde belirlenen işletme büyüklüğü ölçüsünü aşıp aşmadığı ile
ürün satışından elde edilen zirai kazancın gerçek usulde veya tevkif suretiyle vergilendirilip
vergilendirilemeyeceğinin tayin ve tespit edilmesi,
- Gerçek usulde vergilendirilmeniz durumunda zirai ürün satışlarınız için tarafınızdan fatura
düzenlemesi,
- Tevkif suretiyle vergilendirilmeniz durumunda ise doğrudan bahçeden yaptığınız zirai ürün
satışlarınız için tarafınıza müstahsil makbuzu düzenlenmesi,
-Ayrıca, şahsınıza ait limon bahçesinden elde edilecek zirai ürünleri narenciye ticaretinizden
dolayı işletmenize devretmeniz esnasında kendi şahsınız adına müstahsil makbuzu düzenleyerek
mal girişinin belgelendirilmesi, düzenlenecek müstahsil makbuzunda gelir vergisi tevkifatı
yapılması ve muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine beyan edilip ödenmesi,
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.