Amatör spor kulüplerinin KDV mükellefiyeti ve belge düzeni hakkında.

Özelge: Amatör spor kulüplerinin KDV mükellefiyeti ve
belge düzeni hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.18.02-32229-7761-862
Tarih:
27/08/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.18.02-32229-7761-862 27/08/2012
Konu : Amatör spor kulüplerinin KDV mükellefiyeti ve belge
düzeni hakkında.
İlgide kayıtlı dilekçenizde; ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi numaralı mükellefi olduğunuz,
kulübünüzün dernek olarak faaliyette bulunduğu, Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü
bünyesindeki İddaa oyunlarından isim hakkı geliri almak için müracaatta bulunduğunuz, Spor Toto
Teşkilat Başkanlığının bu talebinizi yerinde bularak isim hakkı bedelinin ödenebileceğini, ancak
bunun için imzalı kaşeli kulüp faturası ile ödeme yapabileceklerini yazılı olarak bildirdikleri, 5253
sayılı Dernekler Kanununun 14 üncü maddesine göre faaliyette bulunan Kulübünüzün fatura
bastırmasının ilgili Kanun gereği mümkün olamayacağı, ancak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229
uncu maddesine göre ticari faaliyette bulunan kişilerin fatura ve benzeri evrak bastırabileceği
kanunla tayin edildiğinden derneğiniz tarafından fatura bastırılıp bastırılamayacağı, eğer fatura
kullanılamayacaksa sadece katma değer vergisi yönünden derneğin mükellef olup olamayacağı
hususlarında Başkanlığımızdan görüş talep edilmiştir.
I- KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin 1 numaralı fıkrasında, Türkiye'de
yapılan ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesindeki teslim ve hizmetlerin
katma değer vergisine tabi olacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 1/3-g bendinde "Genel ve Katma Bütçeli İdarelere, İl özel idarelerine, belediyeler ve
köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki
kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile
döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve
mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri katma değer vergisine tabidir." hükmü yer almaktadır.
Aynı zamanda konuyla ilgili olarak yayımlanan 55 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nde
gerekli açıklamalar yapılmış olup, Tebliğ'in "A-Spor Kulüpleri" başlıklı bölümünde;
"...
Bu maddelerde hükme bağlandığı üzere dernekler ile kamu idare ve müesseselerinin faaliyetleri
doğrudan katma değer vergisinin konusuna alınmamış, bu kuruluşlara ait veya tabi olan
müesseselerin yukarıda belirtilen nitelikteki teslim ve hizmetlerinin vergiye tabi olduğu
belirlenmiştir. Bu belirleme gereği yukarıda belirtilen idman ve spor müesseselerine sahip
dernekler ile kamu idare ve müesseselere ait veya tabi olan iktisadi işletmeleri nedeni ile
mükelleftirler. Anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve
hizmetlerinin Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1'inci maddesi gereğince vergiye tabi olduğu ise
açıktır.
Spor kulübü dernekleri amatör ve profesyonel spor faaliyetleri yanında çeşitli alanlarda faaliyet
gösteren müesseselere sahiptirler. Bir iktisadi işletme niteliğinde olan profesyonel futbol şubeleri
ile, sosyal tesis, lokal, otopark, spor okulları ve kursları, spor sahaları, sağlık merkezleri, plaj
tesisleri ve benzeri iktisadi işletmelerin teslim ve hizmetleri, yapılan açıklamalar çerçevesinde
katma değer vergisinin konusuna girmektedir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1/3-g maddesine göre, profesyonel futbol şubelerinin
katma değer vergisi kapsamına giren teslim ve hizmetleri aşağıda sayılmıştır.
-Maç hasılatları,
-Spor toto-loto ve lotogol isim hakkı gelirleri,
-Spor malzemesi ve hediyelik eşya satışı,
-Yayın hakkı gelirleri,
-Reklam gelirleri,
-Diğer gelirler.
...
Profesyonel futbol şubelerinin yukarıda sayılan spor malzemesi ve hediyelik eşya satışı, spor totoloto,
lotogol isim hakkı, reklam ve benzeri gelirleri ile spor kulüplerinin spor okul ve kurs, lokal,
sosyal tesis, otopark, spor sahaları, sağlık, plaj tesisleri işletmek gibi faaliyetlerine ticari faaliyet
kapsamında katma değer vergisi uygulanacaktır." açıklamalarına yer verilmiştir.
Aynı Tebliğin, "Defter Tutma ve Belge Düzenleme" başlıklı bölümünde ise Tebliğde sayılan
kuruluşlardan vergiye tabi mal teslimi ve hizmet ifalarında bulunanların katma değer vergisi
mükellefiyetlerini tesis ettirmeleri ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre defter
tutmak ve belge düzenlemek zorunda oldukları belirtilmiştir.
Yine aynı Tebliğ'in "E- İndirim" başlıklı bölümünde de;
"3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29/1 inci maddesinde, mükelleflerin yaptıkları vergiye
tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça
faaliyetlerine ilişkin vergilerin indirim konusu yapılabileceği hükme bağlanmıştır.
Buna göre, spor kulüplerinin iktisadi işletmelerinin, Türkiye Futbol Federasyonu ile Gençlik ve Spor
Genel Müdürlüğüne bağlı spor müdürlüklerinin vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma
değer vergisinden, sadece vergiye tabi işlemler için yüklenilen katma değer vergilerinin indirilmesi
mümkündür. Dolayısıyla adı geçen kurum ve kuruluşların vergiye tabi olmayan işlemleri nedeniyle
ödenen katma değer vergilerinin indirim konusu yapılması söz konusu olmayıp, bu vergilerin gider
veya maliyet unsuru olarak dikkate alınması gerekmektedir.
Ancak, vergiye tabi olan veya olmayan işlemler için birlikte yapılan ve ayrılması mümkün olmayan
ortak harcamalara ilişkin katma değer vergisi indirim konusu yapılabilecektir. Bu açıklamalar
çerçevesinde spor kulüpleri, tamamen amatör spor faaliyetlerine ilişkin olarak yaptıkları
harcamalar için ödedikleri katma değer vergilerini indirim konusu yapamayacaklardır. ..."
açıklamaları yer almaktadır.
Diğer taraftan konu hakkında görüşüne başvurulan Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün Gelir
İdaresi Başkanlığına hitaben yazmış olduğu ... tarih ve ... sayılı yazısında;
"...
... Gençlik ve Spor Kulübü, bilardo, güreş, hentbol, işitme engelliler, masa tenisi, satranç, taekwondo,
voleybol branşlarında faaliyetlerini sürdürmekte olup, profesyonel bir branşı bulunmamaktadır.
Bu nedenle ... Gençlik ve Spor Kulübü profesyonel spor kulübü değildir."
Yönünde görüş bildirilmiştir.
Bu nedenle, spor kulübü olarak faaliyet gösteren Derneğinizin, dernek gelirlerini artırmak ve spor
faaliyetlerini geliştirmek için Başbakanlık Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesindeki iddaa
oyunlarından alacağı "isim hakkı" için amatör spor kulübü sayılması hasebiyle 55 Seri No.lu
Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'ne göre değerlendirildiğinde adına katma değer vergisi
mükellefiyeti tesis ettirilmesine gerek bulunmamaktadır.
Diğer taraftan isim hakkı gelirleri 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 1 inci maddesine
göre katma değer vergisine tabi olup, Derneğinizin amatör spor kulübü olması nedeniyle bu
gelirlerinden dolayı mükellefiyet tesis edilmeyeceğinden bahse konu vergilerin aynı Kanunun 9
uncu maddesinin sorumluluk uygulaması kapsamında Spor Toto Teşkilatı tarafından beyan edilmesi
gerekmektedir.
II- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (j) bendinde, Gençlik ve Spor
Genel Müdürlüğü ile özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor
faaliyetlerinde bulunan iktisadî işletmeleri ile sadece idman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim
şirketlerin kurumlar vergisinden muaf olduğu hüküm altına alınmıştır.
Konuyla ilgili yayınlanan 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "4.12. Spor kulüplerinin
idman ve spor faaliyetlerinde bulunan iktisadi işletmeleri ile sadece idman ve spor
faaliyetinde bulunan anonim şirketler" başlıklı bölümünde, "Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü
ile özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş spor kulüplerinin idman ve spor faaliyetlerinde
bulunan iktisadi işletmelerinin muafiyet hükmünden yararlanabilmesi için iktisadi işletmenin;
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ve/veya özerk spor federasyonlarına tescil edilmiş olan spor
kulüplerine ait olması,
Faaliyetlerinin sadece idman ve spor faaliyetlerinden ibaret olması
gerekmektedir.
İdman ve spor faaliyetlerinde bulunan anonim şirketler ise sadece idman ve spor faaliyetinde
bulunmaları kaydıyla kurumlar vergisinden muaf olacaktır.
Öte yandan, transfer ve bonservis gelirleri, saha reklam gelirleri, maç bileti satışları, sporcuların
formalarına aldıkları reklamlar, maç yayın hakkının satılması faaliyetleri de idman ve spor faaliyeti
kapsamında değerlendirilecektir.
Örneğin; Türkiye Futbol Federasyonuna tescil edilmiş bir spor kulübünün, idman ve spor
faaliyetlerine bağlı olarak maç bileti satışları, sporcuların formalarına aldıkları reklamlar, maç yayın
hakkının satılması gibi faaliyetleri muafiyet kapsamında değerlendirilecektir. Ancak, kulübün söz
konusu idman ve spor faaliyetlerinin yanı sıra forma, ayakkabı ve diğer malzeme satışı, otopark,
benzin istasyonu, restoran, otel, büfe ve plaj işletmeciliği yapması durumunda, idman ve spor
faaliyetleri dışındaki faaliyetler ayrı bir iktisadi işletme olarak kurumlar vergisine tabi tutulacaktır."
açıklamasına yer verilmiştir.
Diğer yandan, 5253 sayılı Dernekler Kanununun 11 inci maddesinde; "Dernek gelirleri alındı
belgesi ile toplanır ve giderler harcama belgesi ile yapılır. Dernek gelirlerinin bankalar aracılığı ile
toplanması halinde banka tarafından düzenlenen dekont veya hesap özeti gibi belgeler alındı
belgesi yerine geçer. Alındı belgeleri ve harcama belgelerinin saklama süresi beş yıldır.
Dernek gelirlerinin toplanmasında kullanılacak alındı belgeleri yönetim kurulu kararı ile bastırılır.
Alındı belgelerinin şekli, bastırılması, onaylanması ve kullanılması ile dernek gelirlerinin
toplanmasında kullanılacak yetki belgesine ilişkin hususlar yönetmelikte düzenlenir. ..." hükmüne
yer verilmiş, 14 üncü maddesinde "Gençlik ve Spor Kulüpleri"ne ilişkin düzenlenme yer almıştır.
Ayrıca, 5253 sayılı Dernekler Kanunu nun 14 üncü maddesi ile 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel
Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 20 nci maddesine dayanılarak hazırlanan
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Gençlik ve Spor Kulüpleri Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde;
gençlik ve spor kulüplerinin dernek statüsünde kurulması öngörülmüş, 39 uncu maddesinde ise bu
Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde 22/11/2001 tarihli ve4721 sayılı Türk Medeni Kanunu,
4/11/2004 tarihli ve 5253 sayılı Dernekler Kanunu ile 31/3/2005 tarihli ve 25772 sayılı Resmî
Gazetede yayımlanan Dernekler Yönetmeliği hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.
Dernekler Yönetmeliğinde ve bu Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanan Tebliğlerde de dernekler
tarafından düzenlenmesi gereken gelir ve gider belgelerine ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir.
Yukarıda yer verilen düzenlemelere göre, 5253 sayılı Dernekler Kanununun 14 üncü maddesine tabi
olarak kurulan Kulübünüz vergi uygulamaları bakımından statüsü itibariyle dernek olarak kabul
edildiğinden kurumlar vergisinden muaf tutulacaktır.
III-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
213 sayılıVergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde "Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça, bu
kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki
mecburidir." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 229 ve müteakip maddelerinde ise fatura ve fatura yerine geçen belgeler
düzenlenmiş, "Fatura kullanma mecburiyeti" başlıklı 232 nci maddesinde ise "Birinci ve ikinci sınıf
tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2. Serbest meslek erbabına;
3. Kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara;
4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5. Vergiden muaf esnafa;
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura istemek ve almak
mecburiyetindedirler.
Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit
edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın aldıkları emtia veya onlara
yaptırdıkları iş bedelinin (1.1.2011 tarihinden itibaren) 700 TL'yi geçmesi veya bedeli
(1.1.2011 tarihinden itibaren) 700 TL'den az olsa dahi istemleri halinde emtiayı satanın veya işi
yapanın fatura vermesi mecburidir." hükmü yer almıştır.
Yukarıdaki madde hükmünde fatura kullanma mecburiyetinde bulunanlar tadadi olarak sayılmış
olup, gelir veya kurumlar vergisi ya da katma değer vergisi yönünden vergi mükellefiyeti
bulunmayan derneklerin fatura kullanma mecburiyetleri de bulunmamaktadır.
Ancak Kulübünüzün ayrı bir iktisadi işletmesi bulunması halinde, söz konusu iktisadi işletmenin
Vergi Usul Kanununun 229 ve müteakip maddeleri uyarınca belge düzenlemesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.