Ana, baba ve reşit çocuklar tarafından birlikte yürütülen zirai faaliyetin ortaklık olarak kabul edilmesi, işletme büyüklüğü ölçüsünün topluca uygulan

Özelge: Ana, baba ve reşit çocuklar tarafından birlikte
yürütülen zirai faaliyetin ortaklık olarak kabul edilmesi,
işletme büyüklüğü ölçüsünün topluca uygulanması, ancak
vergilendirmenin herbirinin hissesine düşün miktar
üzerinden yapılması gerekmektedir.
Sayı: 
B.07.0.GEL.0.40/4052-17/034763
Tarih: 
29/09/1998
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
TARİH : 29.09.1998
SAYI : B.07.0.GEL.0.40/4052-17/034763
KONU : Anne, baba ve reşit çocuklar tarafından birlikte
yürütülen zirai faaliyet sonucunda elde edilen paranın 4369
sayılı Kanun çerçevesinde işleme tabi tutulacağı hk.
ORDU VALİLİĞİNE
(Defterdarlık : Gelir Müdürlüğü)
İLGİ: 21.09.1998 gün ve DEF.0.52.10.5/6632 sayılı fax yazısı.
Söz konusu yazıda, tarım arazilerinde aile birliği kavramı içerisinde üretilen mahsüllerin, arazinin baba veya anne adına
kayıtlı olması nedeniyle, Toprak Mahsulleri Ofisi gibi kurum ve kuruluşlara anılan kişiler tarafından tesliminin yapılması ve
Vergi Usul Kanununda mükellefiyet ve belge düzeni ile ilgili yükümlülüklerin aynı kişiler tarafından yerine getirilmesinden
dolayı zirai mahsullerin ekim, dikim, bakım ve hasat zamanına kadar geçen tüm ameliyelerinin karşılanmasında çalışan
çocuklara çalışmalarının karşılığında ürün bedeli oarak verilen nakit paranın 4369 sayılı Kanunun geçici 47 nci maddesi
kapsamında menkul kıymet olarak değerlendirililerek beyan edilip edilmeyeceği hususunda tereddüt edildiği anlaşılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 4369 Kanunun 34 üncü maddesiyle değiştirilen 53 üncü maddesinde, "Çiftçilerin elde
ettikleri zirai kazançlar, bu Kanunun 94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirilir.
54 üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca
veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri
takdirde bilanço esasına göre) tespit olunarak vergilendirilir. Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçileri bu
kazançları için beyanname vermezler.
Bu hükmün tatbikinde, aile reisi ile birlikte yaşayan ve velayet altındaki çocuklara ait işletmeler ile ortaklık halindeki
işletmelerde, işletme büyüklüğü toplu olarak nazara alınır. Ortaklıklarda, ortaklığın birden fazla işletmeye taalluk etmesi veya
işletmelerin ayrı ayrı mahallerde bulunması durumu değiştirmez. 52 nci madde yazılı tek işletmelerde işletme birden fazla
ortaklığa ait olsa bile bu ortaklıklara ait işletme büyüklüğü toplanmak suretiyle nazara alınır. Birden fazla zirai işletmede ayrı
ayrı şahıslarla ortaklığı bulunanların bulunanların işletme büyüklüğü ölçülerinin tespitinde ortaklık payları toplamı esas
alınır." hükmü yer almıştır.
Öte yandan, 101 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, tapuda ana veya baba veyahut da her ikisi adına kayıtlı olup, ana,
baba ve reşit çocuklar tarafından birlikte yürütülen zirai faaliyetin ortaklık sayılacağı, reşit çocukların herbirinin işletmenin
ortağı olarak kabul edilecekleri, ancak vergilendirmenin herbirinin hissesine düşen miktar üzerinden yapılacağı açıklanmıştır.
Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, ana, baba ve reşit çocuklar tarafından birlikte yürütülen zirai faaliyetin ortaklık
olarak kabul edilmesi, işletme büyüklüğü ölçüsünün topluca uygulanması, ancak vergilendirmenin herbirinin hissesine düşün
miktar üzerinden yapılması gerekmektedir.
Öte yandan, 4369 sayılı Kanunun Geçici 47 nci maddesi hükmü çerçevesinde; harcama ve tasarrufların vergilendirilmiş
kazançlardan kaynaklandığının izah ve ispatı ile ilgili olarak 30 Eylül 1998 tarihine kadar yapılacak işlemlere ilişkin
açıklamalar, 15.09.1998 tarihli ve 23464 mükerrer sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 Seri No'lu Genel Tebliğde yapılmıştır.
Söz konusu tebliğin " 03.04.1998 tarihi itibariyle asgari bir gün süre ile bankalarda bulunacak kıymetler" başlığı altında
yapılan açıklamalarda da belirtildiği üzere; işletme sahiplerinin işletme dışındaki varlıkları ile deftere tabi olmayan çiftçiler,
serbest meslek erbabı, ücretli, menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri ve sair kazanç ve irat elde edenlerin söz
konusu varlıklarını Tebliğin ilgili bölümünde açıklandığı şekilde bankalarda bulurdurmaları gerekmektedir. Vergi mükellefi
olmakla beraber, bankalarda bir gün süre ile bulundurulması gereken varlıkları olanların da, aynı şekilde hareket etmeleri
gerektiği açıktır.
Buna göre, ana, baba ve reşit çocuklar tarafından birlikte yürütülen zirai faaliyetler sonucunda elde edilen mahsülün satışı
karşılığında alınan ve hisseleri oranında ortaklara paylaştırılan paranın da 4369 sayılı Kanuna ilişkin 1 Seri Numaralı Genel
Tebliğde belirtilen esaslar çerçevesinde işleme tabi tutulması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini ve gereğini rica ederim.
Bakan a.
Daire Başkanı