Bankasürans sözleşmesi kapsamında ödenecek münhasırlık bedelinin kaç yılda amorti edileceği
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı :B.07.1.GİB.4.99.16.01.0-VUK-313-50 20/02/2012
Konu :Bankasürans sözleşmesi kapsamında
ödenecek münhasırlık bedelinin kaç yılda
amorti edileceği
İlgi (a)'da kayıtlı dilekçenizde; şirketiniz ile ... Bankası A.Ş. arasında bankasürans sözleşmesi imzalandığı ilgili
bankasürans sözleşmesi uyarınca söz konusu banka ve şubelerinin faaliyette bulundukları bölgelerde şirketinizin
birikimli hayat sigortası poliçelerinin ve ürünlerinin dağıtımı için münhasır sigorta acentesi ve bireysel emeklilik
ürünlerinin dağıtımı için bireysel emeklilik aracılık faaliyetlerini münhasır olarak sağlayacakları; şirketiniz tarafından, ilgili
sözleşme uyarınca anılan bankanın sağlayacağı acentelik ve emeklilik aracılık faaliyetleri için emsallerine uygun olarak
ücret/komisyon ödeneceği, bahse konu sözleşme uyarınca alınan hizmet için ödenecek ücrete ek olarak, banka ve
şubelerinin faaliyette bulundukları bölgelerde 20 yıl boyunca sadece şirketinizin acentesi ve bireysel emeklilik aracılık
faaliyeti sağlayıcısı olmaları için bahsi geçen banka ve şubelerine ayrıca bir ücret ödeneceği, ödenecek bu ek ücret ile
şirketinizin bir "münhasırlık" elde edeceği, şirketinizce 20 yıl boyunca elde edilen bu "münhasırlık hakkı" nın söz konusu
sözleşme uyarınca ilgili bankalara yazılı olarak bildirilmek suretiyle üçüncü kişiye devredilebilecek nitelikte olduğu, ayrıca
ilgi (b)'de yer alan dilekçenizde ise bahsi geçen münhasırlık anlaşmasının ... tarihinde imzalandığı ve söz konusu
sözleşmeye ilişkin münhasırlık ücretinin de aynı tarihte peşin olarak ödendiği belirtilerek konuya ilişkin mevzuat
hükümlerine göre "münhasırlık hakkı"nın gayri maddi hak olarak değerlendirilerek 15 yılda amortisman yoluyla itfa
edileceğinin anlaşıldığı ancak bahse konu münhasırlık hakkını sağlayan anlaşmanın 20 yıllık süre için imzalanmış olması
nedeniyle münhasırlık bedeli olarak ödenen tutarın 15 yılda mı yoksa 20 yılda mı amorti edileceği konusunda tereddüt
hasıl olduğundan bahisle konu hakkında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
Bilindiği üzere; "Gayri Maddi Haklar" kavramı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda düzenlenen ve gayrimenkul gibi
tapuya tescil edilebilen sınırlı ayni haklar ile çeşitli kanunlarla düzenlenmiş olan sınai, ticari ve kri hakları ifade
etmektedir. Vergi mevzuatımız da aynı tanımdan hareket etmiş olup 1 Seri No.lu Muhasebe Sistemi Genel Tebliğinde
"Maddi Olmayan Duran Varlıklar" hesap grubu altında "260-Haklar" hesabında izlenecek iktisadi kıymetler; "İmtiyaz,
patent, lisans, ticari marka ve ünvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarru ar ile kamu otoritelerinin
işletmeye belirli alanlarda tanıdığı kullanma, yararlanma gibi yetkiler dolayısıyla yapılan harcamalar" olarak belirlenmiştir.
Bu tanımdan da anlaşıldığı gibi; haklar hesabı altında izlenecek iktisadi kıymetler özel olarak tesis edilmiş olan tasarruf
haklarını ifade etmektedir.
Diğer taraftan; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun amortisman mevzunu düzenleyen ilgili maddeleri ve konuyla ilgili
Tebliğlerde de bahse konu hususa yer verilmiştir.
Buna istinaden; gayrimaddi haklar, faydalı ömrü ve amortisman oranlarının tespit edildiği; 339, 365, 389, 399 ve
406 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine ekli listede
"55. Gayri Maddi İktisadi Kıymetler: İmtiyaz hakları (Franchising), patent, formül, dizayn, örnek kalıp, teknik bilgi (Know
how), format, telif hakkı ve benzeri kalemler, lisans, kullanım hakkı ve izni veya devlet kurum ve kuruluşları tarafından
verilen diğer haklar (işletme hakkı gibi) ve bunların benzerleri " olarak sıralanmıştır.
Öte yandan; ilgili dilekçenize ekli şirketiniz ile ... Bankası A.Ş. arasında imzalanan bankasürans sözleşmesi uyarınca
adı geçen banka ve şubelerinin faaliyette bulundukları bölgelerde münhasır sigorta acentesi ve bireysel emeklilik aracılık
faaliyetlerinin münhasır sağlayıcısı olarak tayin edildiği anlaşılmıştır. Münhasırlığın kapsamı ise aynı sözleşme ile
münhasırlık süresi içinde ilgili Bankanın bölgede başka bir birikimli hayat sigortası poliçesi veya ürününü veya bireysel
emeklilik faaliyetleri ürününü geliştirmemesi, pazarlamaması, satmaması, tanıtmaması ve başka şekilde doğrudan veya
dolaylı olarak ilgili ürünlerin dağıtılması için sözleşme akdetmemesi, bankanın sürenin başlangıcından önce sigortacı
dışında herhangi bir sigortacı tarafından düzenlenen benzer sözleşmeleri feshetmeyi taahhüt etmesi, ancak sigortacının
Banka'ya karşı herhangi bir münhasırlık taahhüdü altına girmemesi olarak tanımlanmıştır.
Buna göre söz konusu münhasırlık hakkı şirketinize sağlanan bir tür imtiyaz olduğundan gayrimaddi hak olarak
akti eştirilerek 333 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği eki listenin 55. Gayrimaddi İktisadi Kıymetler
sını andırması uyarınca 15 yılda ve % 6,66 oranı ile itfa edilmesi gerekmektedir
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*)
Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu illeriniz dolayısıyla vergi tarh
edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.