Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş

Özelge: Yolcu taşımacılığı faaliyetinde basit usulden gerçek
usule geçiş hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.41.15.02-VUK/2012-1-61
Tarih:
06/03/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
KOCAELİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.41.15.02-VUK/2012-1-61 06/03/2012
Konu : Basit Usulden Gerçek Usule Geçiş
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; yolcu taşımacılığı faaliyetiniz nedeniyle basit usulde
vergi mükellefi olduğunuzu, 2011 yılı 11 aylık gayri safi iş hasılatınızın ... TL olduğunu belirterek
2012 yılından itibaren gerçek usulde işletme hesabı esasına göre mi, bilanço esasına göre mi defter
tutmak zorunda olduğunuz hakkında görüş talep etmiş bulunmaktasınız.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 46 ıncı maddesinin birinci fıkrasında; " 47 ve 48 inci
maddelerde yazılı şartları topluca haiz olanların ticari kazançları basit usulde tespit olunur"
hükmüne yer verilmiş olup, maddenin son fıkrasında, "Basit usule tabi olmanın şartlarından
herhangi birini takvim yılı içinde kaybedenler, ertesi takvim yılı başından itibaren gerçek usulde
vergilendirilirler. Basit usulün şartlarına haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini
yazı ile bildirenler, bu talepleri doğrultusunda takip eden ay başından veya izleyen takvim yılı
başından, yeni işe başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilirler.
Herhangi bir şekilde gerçek usulde vergilendirilecek olanlar ve gerçek usulde vergilendirilen
mükellefler, bir daha hiç bir şekilde basit usule dönemezler. Bu kişilerin aynı türden iş yapan eş ve
çocukları da bu faaliyetleri nedeniyle basit usulden yararlanamazlar." hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun 48 inci maddesinde basit usule tabi olmanın özel şartları sayılmış, maddenin
2 numaralı bendinde; "1 numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde
elde ettikleri gayri safi iş hasılatlarının (4842 sayılı Kanunun 16 ıncı maddesiyle kanuni had olarak
belirlenen tutarlar (279 Seri No'lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 01.01.2012 tarihinden itibaren
35.000 TL.) aşmaması," olarak belirtilmiştir.
Yukarıda yer alan hükümler uyarınca, basit usule tabi olmanın şartlarından herhangi birini
takvim yılı içinde kaybeden mükellefler, şartların kaybedildiği tarihi takip eden takvim yılı başından
itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir.
Maddenin 1 numaralı bendinde satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra
satanlara ilişkin hadlere yer verilmiş, ikinci bendinde bunun dışındaki işleri yapanlar ifade
edilmiştir. Nakliye işi hizmet işi olduğundan 2011 yılı hasılatınızın 35.000 TL'yi aşması halinde
gerçek usulde vergilendirileceğiniz tabiidir.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 174 üncü maddesinde, defterlerin hesap
dönemi itibarıyla tutulacağı, kayıtların her hesap dönemi sonunda kapatılıp ertesi dönem başında
yeniden açılacağı, hesap döneminin normal olarak takvim yılı olduğu hükmü yer almıştır. Aynı
Kanunun 176 ve izleyen maddelerinde defter tutma ile ilgili hükümlere yer verilmiş ve defter tutma
bakımından mükellefler birinci ve ikinci sınıf tüccarlar olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Birinci sınıf
tüccarların bilanço esasına göre, ikinci sınıf tüccarların ise işletme hesabı esasına göre defter
tutacakları belirtilmiştir.
Anılan Kanunun 177 inci maddesinde, 1 inci sınıfa dahil tüccarlar belirtilmiş olup, "İkinci
Sınıf Tüccarlar" başlıklı 178 inci maddesinde; " Aşağıda yazılı tüccarlar 2 inci sınıfa dahildirler:
1.177 inci maddede yazılı olanların dışında kalanlar;
2. Kurumlar Vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına Maliye
Bakanlığınca müsaade edilenler.
Yeniden işe başlayan tüccarlar yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar 2 inci sınıf
tüccarlar gibi hareket edebilirler." hükmüne yer verilmiştir.
Mezkur Kanunun 179 uncu maddesinde 1 inci sınıftan 2 inci sınıfa geçişe, 180 inci
maddesinde ise 2 inci sınıftan 1 inci sınıfa geçişe ilişkin şartlar belirlenerek bu şartların
tahakkukunu takip eden hesap döneminden başlayarak sınıf değiştirileceği, 181 inci maddesinde ise
ikinci sınıf tüccarlardan dileyenlerin, bilanço esasına göre defter tutabileceği, bu surette 1 inci
sınıfa dahil olanlar hakkında da 180 inci madde hükümlerinin cari olacağı hükme bağlanmıştır.
Dolayısıyla, iş hacmi bakımından ikinci sınıfa dahil bulunan mükelleflerin, kendi istekleri ile birinci
sınıfa geçebilmeleri ve bilanço esasına göre defter tutabilmeleri ancak, içinde bulunulan hesap
dönemini takip eden hesap döneminin başından başlamak şartıyla mümkün bulunmaktadır.
Bu itibarla; 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanununun basit usule tabi olmanın özel şartlarından
olan 48 inci maddenin 2 numaralı bendinde yer alan gayrisafi iş hasılatını aştığınızdan 01.01.2012
takvim yılı başından itibaren işletme hesabı esasına göre defter tutmanız, 2013 yılı ve sonrasında,
defter tutma bakımından sınıf tespit edilmesinde Vergi Usul Kanununun yukarıda yer verilen
hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Bilgilerinize rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.