Bedeli Tahsil Edilmeyecek Mal Teslimlerinde (İz Bedeliyle) KDV ve Fatura Düzeni
Özelge: Bedeli Tahsil Edilmeyecek Mal Teslimlerinde (İz
Bedeliyle) KDV ve Fatura Düzeni
Sayı:
75497510-VUK-KDV-150-2010-27
Tarih:
09/07/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
TEKİRDAĞ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : 75497510-VUK-KDV-150-2010-27 09/07/2013
Konu : Bedeli Tahsil Edilmeyecek Mal Teslimlerinde (İz Bedeliyle)
KDV ve Fatura Düzeni
İlgide kayıtlı yazınızda, İlimiz Merkez İlçesi ... Köyü mevkiinde bulunan Doğalgaz
Dönüştürme İstasyonuna ait (...) ... tesisinin (trafo) ... Bölgesi Doğal Gaz Dağıtım Anonim Şirketi
tarafından Şirketinize 0,01 TL'lik iz bedeli üzerinden (mülkiyetinin işletme bakım karşılığında) devir
edilmek istenildiği belirtilerek, konunun VUK yönünden (fatura düzeni, muhasebeleştirilmesi,
amortismana tabi tutulup tutulmayacağı) değerlendirilmesi ve söz konusu teslimin katma değer
vergisine (KDV) tabi olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 ve müteakip maddelerinde faturanın tarifi yapılarak
faturada bulunması gereken asgari bilgiler belirtilmiş, 258 ve müteakip maddelerinde değerleme
usul ve esasları, 267 nci maddesinde "emsal bedeli" ve "takdir esası", 313 ve müteakip
maddelerinde amortisman mevzuu ve uygulama esasları, 328 inci maddesinde ise, amortismana
tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde yapılacak işlemler ve uygulama esaslarına ilişkin
hükümlere yer verilmiştir.
Aynı Kanunun mükerrer 257 nci maddesiyle düzenlenen yetki çerçevesinde Maliye
Bakanlığı, Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile Muhasebe ve Vergilendirmede esas
alınacak usul ve esaslara açıklık getirmiş bulunmaktadır.
Öte yandan 3065 sayılı KDV Kanununun;
1/1 inci maddesinde, ticari, sınaî, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,
17/2-b maddesinde; genel ve katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, belediyelere,
köylere, bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, döner sermayeli kuruluşlara, kanunla
kurulan kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki mesleki kuruluşlara, siyasi
partiler ve sendikalara, kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıklarına,
kamu menfaatine yararlı derneklere, tarımsal amaçlı kooperatiflere ve Bakanlar Kurulunca vergi
muafiyeti tanınan vakıflara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının KDV
den istisna olduğu,
27 nci maddesinin (1) numaralı bendinde, bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile
bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrahın, işlemin
mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücreti olduğu, (3) numaralı bendinde ise, emsal bedelin ve
emsal ücretin Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre tespit olunacağı
hükme bağlanmıştır.
Muhasebenin temel kavramları ve genel kabul görmüş Muhasebe İlkeleri ile VergiselUygulamalarda iz bedeli; "ekonomik ömrünü tamamladığı halde fiilen kullanılmasına devam edilen
iktisadi kıymetler ile gerçek değeri tespit edilemeyen veya edilmesi uygun görülmeyen ancak,
hesaplarda izlenmesi gereken iktisadi kıymetlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan ve muhasebe
kayıtlarında yer verilen en düşük tutar" olarak tanımlanmıştır.
Diğer taraftan, ekonomik ömrü dolan amortismana tabi iktisadi kıymetlerin iz bedellerinin
muhasebeleştirilmesine ilişkin olarak, 13 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin
(III-1) ve 15 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinin (2.1.) bölümlerinde ayrıntılı
açıklamalara yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde;
1- Devredilmesi düşünülen iktisadi kıymetin emsal bedeli bulunduğundan iz bedeli
üzerinden devrinin yapılması mümkün değildir. Dolayısıyla, söz konusu iktisadi kıymetin değeri
tamamen itfa edilmiş olsa bile vergi uygulaması açısından bedelsiz devri, Vergi Usul Kanununun 3/b
maddesindeki, "olayın gerçek mahiyeti esastır" hükmüne göre hukuka uygun bulunmamaktadır.
2- Şirketinizin KDV Kanununun 17 nci maddesinde sayılan kurum ve kuruluşlar arasında yer
almaması nedeniyle, söz konusu devir işlemi KDV ye tabi tutulacaktır. Bu itibarla, iktisadi kıymeti
(teslim edilen tesis) devreden işletmenin, Takdir Komisyonu Kararı ile tespit edilen 95.289,52 TL'lik
emsal bedel üzerinden KDV hesaplayarak tarafınıza fatura düzenlemesi ve düzenlenecek faturanın
da 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 ve 230 ncu maddelerinde yer verilen bilgileri ihtiva etmesi,
3-Devri düşünülen iktisadi kıymetin faturada; "Bedeli Tahsil Edilmeyecektir" ifadesi
yazılmak suretiyle devri halinde devreden ve devralan işletme açısından gelir veya gider oluşması
durumunda tek düzen hesap planı işleyişine göre ilgililerce gelir ve gider kayıtlarının yapılarak
sonuç hesaplarında izlenmesi ve beyanlara yansıtılması,
4- Devreden veya devralan işletme açısından iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarının tek
düzen hesap planında "25 MADDİ DURAN VARLIKLAR" hesap grubu içerisindeki "253 Tesis,
Makine ve Cihazlar" hesabında iz bedeli ile izlenmesi,
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.