Belediyeden Emniyet Müd. verilen işçilerin maaşında Aile, Çocuk, Yemek, Yakacak Yrd, Sorumluluk Zammı, İkramiye gibi ödenen ücretlerden Gelir V.ve Dam
Özelge: Belediyeden Emniyet Müd. verilen işçilerin
maaşında Aile, Çocuk, Yemek, Yakacak Yrd, Sorumluluk
Zammı, İkramiye gibi ödenen ücretlerden Gelir V.ve Damga
vergisi kesintisinin yapılıp yapılmayacağı hk.
Sayı:
B.07.4.DEF.0.71.10.00-6183 S.Kanunun 22/A maddesi-4
Tarih:
22/02/2012
T.C.
KIRIKKALE VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.71.10.00-6183 S.Kanunun 22/A 22/02/2012
maddesi-4
Konu : Belediyeden Emniyet Müd. verilen işçilerin maaşında
Aile, Çocuk, Yemek, Yakacak Yrd, Sorumluluk
Zammı, İkramiye gibi ödenen ücretlerden Gelir V.ve
Damga vergisi kesintisinin yapılıp yapılmayacağı
İlgide kayıtlı yazınızın incelenmesinden; Müdürlüğünüz kadrosuna atanan ve maaşları
Müdürlüğünüzce ödenen belediye işçilerinin maaşlarının yapılması esnasında aile yardımı, çocuk
yardımı, yemek yardımı, yakacak yardımı, sorumluluk zammı, ikramiye gibi ödenen ücretlerden
gelir vergisi ve damga vergisi kesintisinin yapılıp yapılmayacağı hususlarında görüş talep ettiğiniz
anlaşılmıştır.
GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine
bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil
edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat,
huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunması onun mahiyetini değiştirmez..." hükmü yer almış, 62 nci maddesinde ise "İş verenler,
hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir..."
denilmiş ve aynı Kanunun 94 üncü maddesinde tevkifat yapmak zorunda olan mükellefler sayılmış,
bu maddenin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde de "Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci
maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104 üncü
maddelere göre" vergi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir.
Aynı Kanunun "Müteferrik İstisnalar" başlıklı 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının 8 numaralı
bendinde "Hizmet erbabına işverenlerce yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatler
(işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir
günlük yemek bedelinin (01.01.2011 tarihinden geçerli olmak üzere) 10,70 TL yi aşmaması ve buna
ilişkin ödemenin yemek verme hizmetini sağlayan mükelleflere yapılması şarttır. Ödemenin bu
tutarı aşması halinde, aşan kısım ile hizmet erbabına yemek bedeli olarak nakden yapılan ödemeler
ve bu amaçla sağlanan menfaatler ücret olarak vergilendirilir.)" in gelir vergisinden istisna olduğu
hüküm altına alınmıştır.
Bu hükme göre, hizmet erbabına verilen yemeğin işyeri ve müştemilatında verilmesi halinde, yemek
bedelinin tamamının gelir vergisinden istisna edilmesi gerekir. Yemek işyeri ve müştemilatı dışında
veriliyorsa yemek bedeline ilişkin faturanın işveren adına düzenlenmesi ve yemek bedeline ilişkinödemenin bu hizmeti sağlayan lokanta veya kuruluşa yapılması halinde, yemek bedelinin 10,70.-
TL'sının gelir vergisinden istisna tutulması, fazlasının ilgili ayın ücretine dahil edilerek
vergilendirilmesi gerekir. Nakit olarak verilen yemek bedelinin ise tamamının gelir vergisi ve
damga vergisi matrahlarına dahil edilmesi gerekmektedir.
Ayrıca aynı Kanunun 24 üncü maddesinin 4 numaralı bendinde, "657 sayılı Devlet Memurları
Kanunu'na göre ödenen yakacak yardımı (memur, işçi ve Bağ-Kur emeklilerine avans olarak
ödenenler dahil);" ve yine aynı Kanunun 25 inci maddesinin 4 numaralı bendinde de "Hizmet
erbabına ödenen çocuk zamları (Bu zamlar Devletçe verilen miktarları aştığı takdirde, fazlası
vergiye tabi tutulur.)" gelir vergisinden istisna edilmiştir.
Buna göre, çalışanlara 657 sayılı Kanuna göre ödenen yakacak yardımı ile Devletçe verilen miktarı
aşmayan çocuk zammı ödemelerinin gelir vergisinden istisna edilmesi aşan kısmın bulunması
halinde ise fazlasının vergiye tabi tutulması gerekmektedir.
Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 202 ve müteakip maddelerinde 926 sayılı Türk
Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununun 153 ve müteakip maddelerinde ve 2914 sayılı Yükseköğretim
Personel Kanununun 10 uncu maddesinde, bu Kanunlara tabi olan hizmet erbabının eşleri ile
çocukları için aile yardımı ödeneği verilmesi ve bu ödeneğin hiç bir vergi ve kesintiye tabi
tutulmaması hükme bağlanmıştır.
Bu nedenle, 657, 926 ve 2914 sayılı Kanunlara tabi olan hizmet erbabına eşi ve çocukları için "aile
yardımı ödeneği" adı altında yapılan ödemelerin, kanunlarında yer alan hükümleri uyarınca ve gelir
vergisi kanunu hükümleri ile ilgilendirilmeksizin hiç bir vergiye tabi tutulmadan ödenmesi
gerekmektedir. Ancak, 657, 926 ve 2914 sayılı Kanunlara tabi olmayan hizmet erbabına yapılan aile
yardımı ödemelerinin ise ücret ödemesi olarak kabul edilerek, gelir vergisi kanununun ilgili
hükümleri uyarınca vergiye tabi tutulması gerekir.
Ayrıca, çalışanlara yapılan sorumluluk zammı ve ikramiye ödemelerinin gelir vergisinden istisna
olduğuna dair gelir vergisi kanununda herhangi bir düzenleme bulunmadığından, bu ödemeler de
ücret kabul edilerek ilgili hükümlere göre vergiye tabi tutulacaktır.
DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı
kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisi mükellefinin kağıtları
imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait düzenlenen kağıtların damga
vergisini kişilerin ödeyeceği; 8 inci maddesinde de, bu Kanunda yazılı resmi daireden maksadın,
genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı
olup ayrı tüzel kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hüküm altına
alınmıştır.
Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV.Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 1/b
fıkrasında; "Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken
bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans
olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına
açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde
nakli veya tediyeyi temin eden kağıtlar"ın damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.
2009/15725 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 01/01/2010 tarihinden geçerli olmak üzere, Kanuna
ekli (1) sayılı tablonun IV/1-b fıkrasındaki kağıtlara ilişkin damga vergisi oranı binde 6,6 olarak
belirlenmiştir.
Buna göre, ... İlçe Emniyet Müdürlüğü tarafından işçilere yapılan aile yardımı, çocuk yardımı,
yemek yardımı, yakacak yardımı, sorumluluk zammı, ikramiye gibi ödemeler nedeniyle düzenlenen
kağıtların Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun IV/1-b fıkrası uyarınca damga vergisine
tabi tutulması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.