Belediyeye ait otel işletmesinin kiralanmasına ilişkin yapılan sözleşmede iki günde bir odanın belediye misafirlerine ücretsiz tahsis edilmesinin vergisel açıdan değerlendirilmesi Hk.
Belediyeye ait otel işletmesinin kiralanmasına ilişkin
yapılan sözleşmede iki günde bir odanın belediye
misafirlerine ücretsiz tahsis edilmesinin vergisel açıdan
değerlendirilmesi.
Kanun Numarası
5520
Kanun
KURUMLAR VERGİSİ KANUNU
Özelge No
17192610-125[KV-23-339]-119198
Özelge Tarihi
22.04.2025
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
Bursa Defterdarlığı
Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü
Sayı :E-17192610-125[KV-23-339]-...
Konu
Belediyeye ait otel işletmesinin
kiralanmasına ilişkin yapılan
sözleşmede iki günde bir odanın
belediye misafirlerine ücretsiz
tahsis edilmesinin vergisel açıdan
değerlendirilmesi.
22.04.2025
İlgi
İlgide kayıtlı özelge talep formunda; Şirketiniz tarafından ... Belediyesine ait otel
işletmesinin kiralandığı ve buna ilişkin yapılan kira sözleşmesinde iki günde bir
odanın belediye misafirlerine ücretsiz olarak tahsis edilmesiyle ilgili bir maddenin
bulunduğu belirtilmiş olup, anılan belediye misafirlerine verilen hizmet karşılığında
emsal bedel üzerinden fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği, bedelsiz verilen
hizmetin kurumlar vergisi ve katma değer vergisi vergisi yönünden nasıl
değerlendirileceği hususunda Defterdarlığımız görüşü talep edilmektedir.
KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin
mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden
hesaplanacağı, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari
kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmış olup, safi kurum
kazancının tespitinde Kurumlar Vergisi Kanununun 8 inci maddesi ile Gelir Vergisi
Kanununun 40 incı maddesindeki giderler, hasılattan indirim konusu yapılabilecektir.
Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinde, "Bilanço esasına göre ticari
kazanç, teşebbüsdeki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri
arasındaki müsbet farktır. Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce:
1. İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2. İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanunu'nun
değerlemeye ait hükümleri ile bu kanunun 40 ve 4l'inci maddeleri hükümlerine
uyulur." denilmiştir.
Ayrıca, ticari kazancın tespitinde iki temel ilke geçerlidir. Bunlar "dönemsellik
ilkesi" ile "tahakkuk esası ilkesi"dir. Tahakkuk esası ilkesinde, gelir veya giderin miktar
ve mahiyet itibariyle kesinleşmiş olması yani geliri veya gideri doğuran işlemin
tekemmül etmesinin yanı sıra miktarının ve işlemden kaynaklanan alacağın veya
borcun ödeme şartlarının da belirlenmiş olması gereklidir. Bu esas dikkate
alındığında bir gelir veya gider unsurunun özel bir düzenleme bulunmadığı sürece,
mahiyet ve tutar itibariyle kesinleştiği dönemin kazancının tespitinde dikkate
alınması gerekmektedir. Dönemsellik ilkesi ise bu gelir veya giderin ilgili olduğu
döneme intikalinin sağlanmasıdır.
Buna göre, ticari kazançlarda gelirin elde edilmesi tahakkuk esasına
bağlandığından söz konusu otel odasının belediye misafirlerine bedelsiz olarak
tahsis edilmesi durumunda, emsal bedel esas alınarak hesaplanacak tutarın ticari
kazancın bir unsuru olarak kurum kazancına dahil edilmesi gerekmektedir.
KDV KANUNU YÖNÜNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
- 1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek
faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,
- 17/2-b maddesinde, maddenin birinci fıkrasında sayılan (genel ve katma
bütçeli daireler, il özel idareleri, belediyeler, köyler, bunların teşkil ettikleri birlikler,
üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla ve Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesiyle kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki
meslek kuruluşları, siyasi partiler ve sendikalar, kanunla kurulan veya tüzelkişiliği haiz
emekli ve yardım sandıkları, kamu menfaatine yararlı dernekler, tarımsal amaçlı
kooperatifler ve Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflar) kurum ve
kuruluşlara bedelsiz olarak yapılan her türlü mal teslimi ve hizmet ifalarının KDV'den
istisna olduğu,
- 20 nci maddesinde, teslim ve hizmet işlemlerinde matrahin, bu işlemlerin
karşılığını teşkil eden bedel olduğu, bedel deyiminin ise, malı teslim alan veya
kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler
karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal
ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve
değerler toplamını ifade ettiği,
- 27/1 inci maddesinde, bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin
mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrahın işlemin
mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücreti olduğu
hüküm altına alınmıştır.
Buna göre, mülkiyeti ... Belediyesine ait olan otele ilişkin ... A.Ş. ile Şirketiniz
arasında imzalanan otel kiralama sözleşmesinin 16 ncı maddesinde, otelin oda
kapasitesinin %1'i oranındaki (senelik 219 oda) odaların ve oda sayısı kadar kahvaltı
hizmetlerinin belediye misafirlerine bedelsiz olarak verileceği ifadesi yer almakta
olup, ... A.Ş. 3065 sayılı Kanunun 17 nci maddesinin birinci fıkrasında sayılanlar
kapsamında değerlendirilmediğinden, sözleşme kapsamında misafirlere bedelsiz
olarak verilen konaklama ve kahvaltı hizmetlerinin emsal bedel üzerinden KDV'ye
tabi tutulması gerekmektedir.
VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinin birinci fıkrasında, "Bu
kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla
olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir." hükmü yer
almakta olup söz konusu kayıtların, esas itibarıyla, mezkûr Kanunun 229 ve müteakip
maddelerinde yer alan veya Bakanlığımıza verilen yetkilere dayanılarak
kullanılması/düzenlenmesi uygun görülen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.
Bu kapsamda mezkur kaununu;
- 229 uncu maddesinde, "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında
müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan
tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.",
- 231 inci maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendinde, "Fatura, malın
teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azamî yedi gün içinde düzenlenir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı; mal veya hizmetin nev'i, miktarı, fiyatı, tutarı, satışın
yapılma şekli, faaliyet konusu, sektör veya mükellefiyet türünü ayrı ayrı veya birlikte
dikkate alarak, bu süreyi indirmeye ya da faturanın malın teslim edildiği veya
hizmetin yapıldığı anda düzenlenmesi zorunluluğu getirmeye yetkilidir. Bu süreler
içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.",
- 232 nci maddesinde, "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar kazancı basit usulde tespit
edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler:
1. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlara;
2. Serbest meslek erbabına;
3. Kazançları basit usulde tesbit olunan tüccarlara;
4. Defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere;
5. Vergiden muaf esnafa.
Sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlar da fatura
istemek ve almak mecburiyetindedirler.
Yukarıdakiler dışında kalanların, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit
usulde tesbit edilenlerden ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerden satın
aldıkları emtia veya onlara yaptırdıkları iş bedelinin 50.000.000 lirayı (2024 yılı için
6.900 TL'yi) geçmesi veya bedeli 50.000.000 liradan (2024 yılı için 6.900 TL'den) az
olsa dahi istemeleri halinde emtiayı satanın veya işi yapanın fatura vermesi
mecburidir.",
maddesinde. "Emsal bedeli. aercek bedeli olmıv veva bilinmiven
veyahut doğru olarak tesbit edilemiyen bir malın, değerleme gününde satılması
halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir. Emsal bedeli sıra ile, aşağıdaki
esaslara göre tayin olunur:
Birinci sıra: (Ortalama fiyat esası) ...
İkinci sıra: (Maliyet bedeli esası) ...
Üçüncü sıra: (Takdir esası) ...
Emsal bedelinin mükellef tarafından bizzat hesaplandığı hallerde, bu hesaplara
ait kayıt ve cetveller ispat edici kağıtlar olarak muhafaza edilir. Yukarıdaki esaslarla
mukayyet olmaksızın kaza mercilerinin re'sen biçtikleri değerler ile zirai kazanç
ölçülerini tesbit eden kararlarda yer alan unsurlar emsal bedeli yerine geçer...."
hükümlerine yer verilmiştir.
Buna göre, yapılan sözleşme gereği belediye misafirlerine ücretsiz konaklama
(otel odası tahsis edilmesi) hizmetine ilişkin olarak, Vergi Usul Kanununun 267 nci
maddesi uyarınca hesaplanacak emsal bedel üzerinden, adı geçen Belediye adına,
hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içerisinde, işlemin mahiyetine
ilişkin açıklamalara da yer verilmek suretiyle fatura düzenlemeniz gerekmektedir.
KONAKLAMA VERGİSİ YÖNÜNDEN
Konaklama vergisi, 6802 sayılı Gider Vergileri Kanununun 34 üncü maddesinde
ihdas edilerek 1/1/2023 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
6802 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinin;
- 1 inci fıkrasında, otel, motel, tatil köyü, pansiyon, apart otel, misafirhane,
kamping, dağ evi, yayla evi gibi konaklama tesislerinde verilen geceleme hizmeti ile
bu hizmetle birlikte satılmak suretiyle konaklama tesisi bünyesinde sunulan diğer
tüm hizmetlerin (yeme, içme, aktivite, eğlence hizmetleri ve havuz, spor, termal ve
benzeri alanların kullanımı gibi) konaklama vergisine tabi olduğu,
- 2 nci fıkrasında, verginin mükellefinin birinci fıkrada belirtilen hizmetleri
sunanlar olduğu,
- 3 üncü fıkrasında, vergiyi doğuran olayın, birinci fıkrada belirtilen hizmetlerin
sunulması ile meydana geldiği,
- 4 üncü fıkrasında ise, konaklama vergisinin matrahının, verginin konusuna
giren hizmetler karşılığında, katma değer vergisi hariç, her ne suretle olursa olsun
alınan veya bu hizmetler için borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve
para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamı olduğu
hükme bağlanmıştır.
Mezkur verginin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslara 14/12/2022 tarihli ve
32043 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Konaklama Vergisi Uygulama Genel
Tebliğinde yer verilmiştir.
Anılan Tebliğin "II- Vergiyi Doğuran Olay" başlıklı bölümünde, tesisi işletenlerin ve
yakınlarının veya işletme personelinin konaklama hizmetlerinden karşılıksız olarak
yararlandırılması ya da diğer şahıslara promosyon, eşantiyon, hediye, tanıtım ve
benzeri adlar altında bedelsiz olarak konaklama hizmetleri sunulması hallerinde
vergiyi doğuran olayın gerçekleşmiş sayılacağı, "III-Verginin Mükellefi" başlıklı
bölümünde, konaklama vergisinin mükellefinin verginin konusuna giren hizmetleri
sunanlar, dolayısıyla konaklama hizmetlerinin sunulduğu tesisi fiilen işletenler
olduğu; tesisin mülkiyetinin işletene ait olup olmamasının, tesisin kamu veya özel
sektör, gerçek veya tüzel kişiler ya da tüzel kişiliği bulunmayan teşekküller tarafından
işletilmesinin mükellefiyete tesiri olmadığı belirtilmiştir.
Aynı Tebliğin "V/A-Matrah" başlıklı bölümünde ise;
- Sunulan konaklama hizmetlerine ilişkin vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim
gibi çeşitli gelirler ile benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve
değerlerin matraha dâhil olduğu,
- Tesis bünyesi dışındaki hizmetleri de kapsayacak şekilde yapılan ve hizmet
sunumları ayrı faturalandırılan veya aynı faturada ayrıca gösterilen satışlarda,
konaklama vergisi matrahının, konaklama hizmetine ilişkin emsal bedelden düşük
olmamak üzere, konaklama hizmeti ile tesis bünyesi dışında sunulan diğer
hizmetlerin bedellerinin objektif bir yöntemle belirlenmesi suretiyle tespit edilmesi
gerektiği,
- Konaklama hizmetine ilişkin bedelin mal, menfaat, hizmet gibi paradan başka
değerler olması halinde matrahın, Vergi Usul Kanununun 267 nci maddesi
hükümlerine göre tespit olunacağı,
- Mükellefin hizmet satış bedelinin emsal bedeline göre açık bir şekilde düşük
olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı haller ile
hizmetin tesisi işletenler, işletenlerin yakınları, işletme personeli veya üçüncü kişilere
bedelsiz verilmesi durumlarında matrah olarak emsal bedelin esas alınacağı
açıklamaları yer almaktadır.
Buna göre konaklama tesisinizde belediye misafirlerine verilen kahvaltı dahil
bedelsiz konaklama hizmeti karşılığında konaklayan her bir misafir için belirlenen
emsal bedel üzerinden ilgili belediye işletmesine düzenlenecek faturalarda % 2
oranında konaklama vergisi hesaplanması ve vergilendirme dönemini takip eden
ayın 26 ncı gününe kadar beyan edilip ödenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
İmza