Besi hayvanlarının çifçilere yetiştirilmek üzere verilmesinde, vergilendirme ve belge düzeninin nasıl olacağı hk.
Özelge: Besi hayvanlarının çifçilere yetiştirilmek üzere
verilmesinde, vergilendirme ve belge düzeninin nasıl
olacağı hk.
Sayı:
11395140-105[235-2012/VUK-1- . . .]-1344
Tarih:
26/08/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[235-2012/VUK-1- . . .]-1344 26/08/2013
Konu : Besi hayvanlarının çifçilere yetiştirilmek üzere
verilmesinde, vergilendirme ve belge düzeninin nasıl
olacağı
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda;
- ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi kimlik numaralı mükellefi olduğunuz,
- ... il sınırları dahilinde restoran işletmeciliği işi ile iştigal ettiğiniz, restoranlarınızda ana
hammadde olarak kullanılacak etin temini ile ilgili olarak üreticiden müstahsil makbuzu veya
tüccardan fatura ile büyükbaş besi hayvanı almayı planladığınız, söz konusu besi hayvanlarının
bakımı ve beslenmesi konusunda çeşitli yöntemlerin uygulanmasının düşünülmekte olduğu ve
şirketinizin kendisi için büyükbaş besi hayvanı yetiştirilmesi konusunda çiftçiler ile anlaşma
yapılacağı,
- Üreticiden ve tüccardan alınacak büyükbaş besi hayvanlarının, anlaşma yapılarak
yetiştirilmek üzere çiftçilere teslim edileceği, besi hayvanının anlaşmalı çiftçiye teslimi dışında, geri
alınana kadarki süreçte hiçbir temine katılmaması durumunda çiftçilere ödenecek bedeller ile ilgili
olarak ne şekilde belge düzenleneceği, yapılacak ödemeler için uygulanacak vergi oranlarının ne
olacağı,
- Besi hayvanlarının yanı sıra, anlaşmalı çiftçilere, yem, ilaç gibi üretici girdilerinin de
sağlanması durumunda çiftçilere ödenecek hizmet bedelleri için düzenlenmesi gereken belge, vergi
tür ve oranları, üreticiden temin edilecek besi materyalleri için yapılacak ödemeler ile ilgili belge
düzenleme usulünün nasıl olacağı,
- Alımlar için uygulanacak stopaj oranı ile seçilecek hizmet alım şekline bağlı olarak şirket
envanterine kayıt edilerek alınacak besi hayvanları ve/veya besi materyalleri, ilaç gibi üretici
girdilerinin besi hizmetini gerçekleştirecek olan çiftçilere teslimi sırasında ne şekilde bir belge
düzenleneceği hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 6'ncı maddesinde, kurumlar vergisinin,
mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri sâfi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı,
safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin
uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 52'nci maddesinde zirai faaliyetten doğan kazancın zirai
kazanç olduğu, zirai faaliyetin de arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme,
yetiştirme ve ıslah yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat,
orman, hayvan, balık ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileritarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde
faydalanılmasını ifade edeceği,
Öte yandan Tarım Bakanlığı Tetkik ve İstişare Kurulu Başkanlığından Maliye Bakanlığına
gönderilen 09/11/1981 tarih ve 700 sayılı yazıda besiciliğin, bir çiftlikte veya bir zirai işletmede
bulunan veya bu faaliyet için meydana getirilen besi ahırlarında dışarıdan temin edilen ve besiye
gelebilecek hayvanlara ekonomik yem rasyonlarıyla veya işletmeden temin edilen yemler ile
beslenerek etinin kalitesini ve miktarını artırmak için yapılan bir zirai faaliyet olduğu açıklanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun " Vergi Tevkifatı" başlıklı 94 üncü maddesinin birinci
fıkrası ile Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri,
iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım
fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai
kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin maddenin
devamındaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben
yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur
oldukları hüküm altına alınmıştır.
Bu çerçevede; Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinin (11) numaralı bendine göre
yukarıda sayılanlar tarafından çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan
ödemelerden;
a)Hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı mahsulleri için,
i)Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlar için % 1
ii) (i) alt bendi dışında kalanlar için % 2
b)Diğer ziraî mahsuller için,
i)Ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsuller için % 2
ii) (i) alt bendi dışında kalanlar için % 4
c)Ziraî faaliyet kapsamında ifa edilen hizmetler için,
.....
ii) Diğer hizmetler için % 4 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Konu ile ilgili olarak 15/09/1995 tarih ve 22405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 188 Seri
No' lu Gelir Vergisi Genel Tebliği'nde, arazi sahiplerinin zirai faaliyete bilfiil iştirak etmeksizin
üründen pay almak suretiyle yaptıkları kiralama hizmetleri hariç olmak üzere, çiftçilerin zirai
işletmelerini, tarımsal alet ve makinelerini kiralamaları veya çiftçilerin zirai işletmelerini, tarımsal
alet ve makinelerini el emekleriyle birleştirmek suretiyle, diğer kişilere yapmış oldukları
hizmetlerin, zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmet olarak kabul edileceği ifade edilmiştir.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun "Müstahsil makbuzu" başlıklı 235 inci
maddesinde "Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve defter
tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden satın aldıkları
malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim etmeye ve bunlardan birini imzalayarak
satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini ona imzalatarak almaya mecburdurlar. Mal tüccar veya çiftçi
adına bir adamı veya mutavassıt tarafından alındığı takdirde makbuz bunlar tarafından tanzim ve
imza olunur.
Çiftçiden avans üzerine yapılan mubayaalarda, makbuz, malın teslimi sırasında verilir.
Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine geçer. ..." hükmüne yer verilmiştir.
Bununla birlikte, aynı Kanunun 230 uncu maddesinde "... (Malın alıcıya teslim edilmek üzere
satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından
taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi
düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere
bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk
irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili
bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde
malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir.
...)" hükmü yer almaktadır.
Yukarıda yazılı hüküm ve açıklamalara göre;
-Besi hayvanlarının anlaşmalı çiftçiye teslim edilerek yem, ilaç gibi üretim girdilerinin çiftçi
tarafından karşılanarak besi hayvanlarının beslenip bakımının yapılması ve yetiştirildikten sonra
firmanıza geri verilmesi işleminin zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmet olarak
değerlendirilmesi ve yapılan bu zirai hizmet karşılığında tevkif suretiyle vergilendirilen çiftçiye
ödenen hizmet bedeli üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (11/c-ii) bendi
uyarınca %4 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması ve söz konusu ödemelerin gider pusulası ile
belgelendirilmesi gerekmektedir.
-Besi hayvanlarının yanı sıra anlaşmalı çiftçilere yem, ilaç gibi üretim girdilerinin de
firmanızca temin edilerek besi hayvanlarının beslenip bakımının yapılarak yetiştirildikten sonra
firmanıza geri verilmesi işleminin yine zirai faaliyet kapsamında ifa edilen hizmet olarak
değerlendirilmesi ve yapılan bu zirai hizmet karşılığında tevkif suretiyle vergilendirilen çiftçiye
ödenen hizmet bedeli üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (11/c-ii) bendi
uyarınca % 4 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması ve söz konusu ödemelerin gider pusulası ile
belgelendirilmesi gerekmektedir.
-Diğer taraftan üretim girdilerinin köylüden temin edilerek anlaşmalı çiftçiye verilmesi
durumunda ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınan zirai mahsuller için tevkif suretiyle
vergilendirilen çifçiye Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (11/b-i) bendi uyarınca % 2,
bunun dışında kalanlar için aynı maddenin (11/b-ii) bendi uyarınca % 4 oranında gelir vergisi
tevkifatı yapılması, zirai mahsul bedelini ödediğiniz sırada iki nüsha müstahsil makbuzu tanzim
ederek bunlardan birini imzalayarak satıcı çiftçiye vermeniz ve makbuzun diğer nüshasını da
çiftçiye imzalatarak geri almanız gerekmektedir.
-Hizmet alım şekline bağlı olarak Kurumunuz envanterine kayıt edilerek alınacak olan besi
hayvanları ve/veya besi materyalleri, ilaç gibi üretici girdilerinin besi hizmetini gerçekleştirecek
olan çiftçilere teslimi sırasında herhangi bir belge düzenleme mecburiyetiniz bulunmamakla birlikte
söz konusu hayvan, besi materyalleri ve diğer üretici girdileri gibi emtianın sevki sırasında sevk
irsaliyesinin düzenleneceği tabidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.