Birliğe bedelsiz tahsis edilen gayrimenküllerin kiraya verilmesi sonucu elde edilecek gelirlerden tevkifat suretiyle vergilendirme yapılıp yapılmayaca

Özelge: Birliğe bedelsiz tahsis edilen gayrimenküllerin
kiraya verilmesi sonucu elde edilecek gelirlerden tevkifat
suretiyle vergilendirme yapılıp yapılmayacağı hk.
Sayı: 
88945244-GV-2010-2-4
Tarih: 
20/03/2012
 
T.C.
HAKKARİ VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
 
   
Sayı : 88945244-GV-2010-2-4 20/03/2012
Konu : Birliğe bedelsiz tahsis edilen gayrimenkullerin kiraya  
verilmesi sonucu elde edilecek gelirlerden tevkifat
suretiyle vergilendirme yapılıp yapılmayacağı.
 
İlgide kayıtlı özelge talep formundan; ... Malmüdürlüğünün ... Vergi Kimlik Numarasında kayıtlı
olduğunuzu, ... tarih ve ... sayılı İl Encümen Kararı ile mülkiyeti İl Özel İdaresine ait olan ve ... İlçesi
... Beldesinde bulunan ... adet sınır ticaret dükkanının Birliğinize gelir getirmek amacıyla 3 yıllığına
bedelsiz olarak tahsis edildiğini, bu dükkanların kiraya verilmesi sonucu elde edilecek gelirden
tevkifat suretiyle vergilendirme yapılıp yapılmayacağı konusunda tereddüt hasıl olduğundan konu
hakkında Defterdarlığımızdan görüş talep edildiği anlaşılmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile dernek
veya vakıflara ait iktisadi işletmeler vergi mükellefiyeti kapsamına alınmış olup, aynı Kanunun 2 nci
maddesinin beşinci fıkrasında da dernek veya vakıflara ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı
bulunan sermaye şirketi ve kooperatif statüsünde bulunmayan ticari, sınai ve zirai işletmelerin
iktisadi işletme olduğu; altıncı fıkrasında ise dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazanç
amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin
olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya iş yerlerinin
bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği; mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti
karşılayacak kadar olması, kâr edilmemesi veya kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin
bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hüküm altına alınmıştır
Dernekler tüzel kişilikleri itibariyle kurumlar vergisi mükellefi olmamakla birlikte, dernek tüzel
kişiliğine bağlı iktisadi işletme oluşturacak nitelikte devamlı ticari, sınai ve zirai faaliyetlerin
kurumlar vergisine tabi tutulması gerekecektir.
03.04.2007 tarih ve 26482 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel
Tebliğinin "Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler" başlıklı (2.4) bölümünde iktisadi işletmenin
tanımı içinde yer alan ve devamlı olarak yapılan ticari, sınai veya zirai faaliyetten söz edebilmek için
bu işletmenin tedavül ekonomisine katılması, başka bir ifadeyle işletmede üretilen veya alınan
malların veya verilen hizmetin bir bedel karşılığı satılmış olması gerektiği, aksi halde diğer unsurlar
var olsa dahi bir iktisadi işletmenin varlığından söz edilemeyeceği ifade edilmiştir.
İktisadi işletmenin belirgin özellikleri; bağlılık, devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai bir
mahiyet arz etmesidir. Diğer bir anlatımla iktisadi işletmenin unsurları, ticari faaliyetin de temel
özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal
alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi faaliyetlerdir. Kanun, bu gibi halleri tek tek saymak
yerine, dernek ya da vakıf tarafından piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen tüm iktisadi faaliyetleri
kapsama almıştır.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (5/b) bendinde,vakıflara (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında
bunlara yapılan kira ödemelerinden %20 oranında tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
Ayrıca, anılan Genel Tebliğin "Dernek veya vakıflara ait taşınmazların kiralanması karşılığında
yapılan kira ödemeleri" başlıklı 15.3.2.2. bölümünde;
"Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi uyarınca,
vakıflara (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait taşınmazların kiralanması karşılığında, bunlara
yapılan kira ödemelerinden gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır.
Bu kesintinin yapılmasında, kendisine kira ödemesinde bulunulan derneğin, kamuya yararlı dernek
ya da vakfın Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıf olması önem arz etmemektedir.
Başka bir deyişle, mazbut vakıflar hariç, hiçbir ayrım yapılmaksızın tüm dernek veya vakıflara
ödenen kira bedellerinden bu kesintinin yapılması gerekmektedir.
Diğer taraftan, sendikalar, ticaret odaları, sanayi odaları, ticaret borsaları, esnaf odaları ve bunların
birlikleri ile diğer mesleki kuruluşlara ait oda ve birlikler, siyasi partiler, emekli ve yardım
sandıklarına yapılan kira ödemelerinden de gelir vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir." ;
"15.3.2.3. Diğer kurumlar vergisi mükelleflerine ait taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan
kira ödemeleri" bölümünde,
"Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde sayılan kurumlar vergisi mükelleflerine
(kooperatifler hariç) ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden
vergi kesintisi yapılmayacaktır. Bu kurumların elde ettikleri kira gelirleri ilgili hesap dönemine ait
kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.
Dernek veya vakıflara ait taşınmazların bir iktisadi işletme oluşturacak şekilde kiralanması halinde,
oluşacak iktisadi işletme kurumlar vergisi mükellefi olduğundan elde edilen kira gelirleri üzerinden
vergi kesintisi yapılmayacaktır."
açıklamaları yer almaktadır.
Öte yandan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa 5766 sayılı Kanunla eklenen geçici 2 nci
maddenin birinci fıkrasının (a) bendiyle, 1/1/2008-31/12/2015 tarihleri arasında uygulanmak üzere,
dernek veya vakıflarca elde edilen Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (5) numaralı bendi
ve geçici 67 nci maddesi kapsamında kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratlar dolayısıyla
iktisadi işletme oluşmayacağı hüküm altına alınmıştır.
Bu düzenleme ile dernek veya vakıflar ile vergi uygulamalarında dernek veya vakıf olarak
değerlendirilen kurum ve kuruluşların elde ettikleri gelirlerin münhasıran Gelir Vergisi Kanununun
94 üncü maddesinin (5) numaralı bendi ve geçici 67 nci maddesi kapsamında kesinti suretiyle
vergilendirilmiş kazanç ve iratlardan ibaret olması halinde, elde edilen bu gelirler dolayısıyla,
1/1/2008-31/12/2015 tarihleri arasında dernek veya vakfa bağlı iktisadi işletme oluşması söz konusu
olmayacağından, bu süre zarfında anılan gelirler nedeniyle dernek veya vakıf adına kurumlar
vergisi mükellefiyeti tesis edilmeyecektir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, vergi uygulamaları bakımından
dernek olarak kabul edilen Birliğinize mülkiyeti İl Özel İdaresine ait olan ancak İl Encümen Kararı
ile gelir getirmek üzere bedelsiz olarak tahsis olunan ... adet sınır ticaret dükkânının kiraya
verilmesi faaliyetinin, ticari bir organizasyona bağlı olmaksızın yapılması halinde Birliğinize bağlı
bir iktisadi işletme oluşmayacağından söz konusu dükkânları kiralayanlar tarafından, kira
ödemelerinden yapılan tevkifat nihai vergilendirme olacaktır. Ayrıca, söz konusu gayrimenkul
kiralama faaliyetinin ticari bir organizasyon (iş yeri açılması, personel istihdamı gibi) çerçevesinde
yapılması durumunda ise Kurumlar Vergisi Kanununun Geçici 2 nci madde hükmü kapsamında
vergi kesinti suretiyle vergilendirilmiş kazanç ve iratlar dolayısıyla 1/1/2008-31/12/2015 tarihleri
arasında Birliğinize bağlı iktisadi işletme oluşmayacağından söz konusu vergi kesintileri nihai
vergileme niteliğinde olacaktır.Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.