BTK tarafından verilen bildirim ve/veya kullanım hakkı kapsamındaki harcamaların muhasebeleştirilmesi hakkında hk.

BTK tarafından verilen bildirim ve/veya kullanım hakkı
kapsamındaki harcamaların muhasebeleştirilmesi hakkında
hk.
Sayı:
27575268-32Mük.257-8161-669
Tarih:
07/07/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü)
Sayı : 27575268-32Mük.257-8161-669 07/07/2014
Konu : BTK tarafından verilen bildirim
ve/veya kullanım hakkı kapsamındaki harcamaların muhasebeleştirilmesi hakkında.
İlgide kayıtlı özelge talepleriniz ve eklerinin incelenmesinden ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün
............. vergi numaralı mükellefi olduğunuz, ........... tarihinde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
(BTK) ile firmanız arasında imzalanan sözleşme gereği 14 ilde BTK'nın verdiği yetkiler
doğrultusunda telsiz sistem işletmeciliği yaptığınız, yetkinizi kullanabilmeniz için BTK tarafından
"Ruhsat" nitelendirmesi ile firmanıza yetki belgesi verildiği, konu ile ilgili ödemelerin Hazine
Müsteşarlığının hesabına yatırılmak suretiyle geçerliliğinin sağlandığı, ancak verilen ruhsat her ne
kadar 15 yıl süreli ise de belirli bir sabit değerinin olmadığı, bu ruhsat için her yılın başında
kullanılacak kanal sayısına göre BTK tarafından belirlenen kanal kullanım ücretini ödediğiniz, kanal
kullanım ücretini ilgili yılın başında ödemediğiniz takdirde ruhsatın tamamen iptalinin söz konusu
olduğu, sözleşmede ödeme tanımı "telsiz ruhsatname ve yıllık kullanma bedeli" olarak yapılmasına
karşın ruhsatname ücreti olarak belirlenmiş bir ücretin bulunmadığı, ödenen ücretin her yıl
kullanılan kanal sayısı ile BTK tarafından belirlenmiş yıllık kanal bedelinin çarpımından oluştuğu,
bu durumda yapılan bu ödemenin amortismana tabi bir ödeme mi, doğrudan gider yazılacak bir
kalem mi yoksa gelecek aylara ait gider mi olarak kabul edileceği hususunda tereddüde düşüldüğü,
diğer yandan abonelerden tahsil ettiğiniz telsiz kullanım ve ruhsat bedellerinin BTK'ya
ödenmesinde aracılık ettiğiniz ve bu tutarları tahsil ettiğiniz şekliyle BTK'ya ödediğiniz, söz konusu
hizmetiniz karşılığında tahsil edilen trunk işletme bedelinin firmanızın gelirini teşkil ettiği
belirtilerek uygulamanız gereken muhasebe kaydı hakkında Başkanlığımızdan görüş talep edildiği
anlaşılmıştır.
I-GELİR VE KURUMLAR VERGİLERİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
Bilindiği üzere, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin
mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı,
safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin
uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun bilanço usulüne göre ticari kazancın tespiti ile ilgili 38 inci
maddesinde de, "Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi
sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır.
Bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce;
1-İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir,
2-İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait
hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci maddeleri hükümlerine uyulur."
hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanununun 40 ıncı maddesinde safi kazancın tespitinde indirilebilecek giderler bentler halinde
sayılmış olup, maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın elde edilmesi ve
idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin, (7) numaralı bendinde ise Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre ayrılan amortismanların indirim konusu yapılabileceği hüküm altına alınmıştır.
5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanununun 46 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında, kurumdan
yetki almak suretiyle elektronik haberleşme hizmeti yürüten işletmecilerin, kendi sistemlerine dahil
her türlü abonenin bu Kanun uyarınca Kuruma ödemek zorunda olduğu telsiz ruhsatname ve yıllık
kullanma ücretlerini, abonelerinden Kurum adına tahsil ederek, Kurum tarafından belirlenecek
usuller çerçevesinde, Kurum hesaplarına devretmekle yükümlü oldukları hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla, Elektronik Haberleşme Kanununun 46 ncı maddesi uyarınca Şirketiniz tarafından kendi
sistemine dahil abonelerden tahsil edilen ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna aktarılan telsiz
ruhsatname ve telsiz kullanım ücretlerinin, faturalarda ayrıca gösterilmesi şartıyla kurum
kazancına dahil edilmemesi mümkündür.
Öte yandan, ortak kullanımlı telsiz hizmeti sunabilmesi için 15 yıl süreli olarak alınan ruhsat için
her yıl kullanılan kanal sayısına göre BTK'ya "yıllık lisans ücreti" adı altında ödenen tutarlar, ilgili
oldukları dönemde doğrudan gider yazılabilecektir.
II-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde fatura, satılan emtia veya yapılan iş
karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesika olarak tanımlanmıştır.
Anılan Kanununun 313 üncü maddesinde, işletmede bir yıldan fazla kullanılan ve yıpranmaya,
aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu madde gereğince
gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edavat, mefruşat, demirbaş ve sinema
filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine göre yok
edilmesi amortisman mevzuunu teşkil edeceği hükme bağlanmıştır.
Adı geçen Kanunun 5024 sayılı Kanunla değişik 315 inci maddesinde ise, mükelleflerin
amortismana tabi iktisadi kıymetlerini Maliye Bakanlığının tespit ve ilan edeceği oranlar üzerinden
itfa edecekleri, ilan edilecek oranların tespitinde iktisadi kıymetlerin faydalı ömürlerinin dikkate
alınacağı hükmü bulunmaktadır.
Mezkur maddenin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden amortismana tabi iktisadi kıymetler için
uygulanacak "Faydalı Ömür ve Amortisman Oranları" tespit edilmiş ve bu oranlar 339, 365, 389,
399, 406 ve 418 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 333 Sıra No.lu Vergi Usul
Kanunu Genel Tebliği eki liste ile açıklanmıştır.
Gayrimaddi hakların faydalı ömrü ve amortisman oranı anılan Tebliğ eki listenin "55. Gayri Maddi
İktisadi Kıymetler: İmtiyaz hakları (Franchising), patent, formül, dizayn, örnek kalıp, teknik bilgi
(Knowhow), format, telif hakkı ve benzeri kalemler, lisans, kullanım hakkı ve izni veya devlet kurum
ve kuruluşları tarafından verilen diğer haklar (işletme hakkı gibi) ve bunların benzerleri" ayrımında
15 yıl ve % 6,66 olarak tespit edilmiştir.
Ancak, BTK tarafından şirketinize 15 yıl için verilen ruhsat (yetki belgesi) için yapılan ödemelerin
"lisans bedeli" adı altında tahsil ediliyor olsa da, baştan kesin bir tutarın belli olmaması, her yıl için
kullanılan kanal sayısı ve BTK tarafından belirlenmiş yıllık kanal bedelinin çarpımından oluşan
tutarın yıllık olarak ödenmesi ve bu bedelin her yıl değişmesi göz önüne alındığında, lisans
bedelinin amortisman yoluyla itfası mümkün olmayacaktır.
III- MUHASEBE KAYDI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME
Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 175 ve mükerrer 257 nci maddelerinin
Bakanlığımıza verdiği yetkiye dayanılarak düzenlenen 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama
Genel Tebliği ile mükelleflerin muhasebe sistemlerinde uymakla yükümlü bulundukları kurallar
belirlenmiştir.
Bu belirlemelere göre, mükellefler muhasebenin temel kavramlarına, muhasebe politikalarının
açıklanması ve mali tablolar ilkelerine, tekdüzen hesap planı ve işleyişine ilişkin yapılan
düzenlemelere uymaları gerekmektedir.
Bu kapsamda, söz konusu Tebliğde, "60. BRÜT SATIŞLAR" hesap grubunda, "İşletmenin esas
faaliyetleri çerçevesinde satılan mal yada hizmetler karşılığında alınan yada tahakkuk ettirilen
toplam değerleri kapsar. Satılan mal ve hizmetlerle ilgili sübvansiyonlar, satış tarihindeki vade
farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, vergi iadeleri brüt satışlar içinde
gösterilir. Brüt Satışlara Katma Değer Vergisi dahil edilmez." açıklamasına yer verilmiştir.
Bu kapsamda, "Tam Açıklama Kavramı" ilkesine göre; mali tabloların, bu tablolardan yararlanacak
kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak şekilde yeterli, açık ve anlaşılır olması
gerekmektedir.
Öte yandan, 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde yer alan gelir zararlara ait
hesapların gerçeğe uygun brüt tutarları üzerinden gösterileceği ve hiçbir satış, gelir ve kar
kaleminin bir maliyet, gider ve zarar kalemi ile tamamen veya kısmen karşılaştırmak suretiyle gelir
tablosu kapsamından çıkarılamayacağı çok açık bir şekilde belirtilmektedir.
Bu açıklamalara göre brüt satışlar; işletmenin esas faaliyetleri çerçevesinde satılan mal veya ifa
edilen hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen toplam değerleri kapsamakta olup "60
Brüt Satışlar" hesap grubundaki hesaplardan herhangi bir tutarın mahsup edilmesi halinde,
muhasebenin evrensel ilkeleri ihlal edilmiş olacaktır.
Bu nedenle, satılan mal veya ifa edilen hizmetler karşılığında alınan veya tahakkuk ettirilen her
türlü gelirin brüt satışlar kapsamında değerlendirilmesi ve bu hesap grubu altındaki hesaplarda
izlenmesi gerekmektedir.
Ancak, şirketinizin, kendi sistemine dahil abonelerinin 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu
uyarınca Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna ödemek zorunda olduğu telsiz ruhsatname ve
yıllık kullanma ücretlerini, aynı Kanunun 46 ncı maddesine göre abonelerinden Kurum adına tahsil
ederek anılan Kurum hesaplarına devretmekle yükümlü tutulması nedeniyle abonelere
düzenleyeceğiniz faturalarda ayrıca gösterilmek şartıyla telsiz ruhsatname ve telsiz kullanım
ücretlerinin, "329-Diğer Ticari Borçlar Hesabı"na kaydedilmesi mümkün bulunmakta olup söz
konusu ücretlerin faturada ayrıca belirtilmemesi halinde, brüt satışlara dahil edilmesi
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413 .maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.