Çalışanlar adına tahakkuk eden emeklilik taahhütlerinin bireysel emeklilik sistemine aktarılması nedeniyle aktarılan tutarların Gelir Vergisi ve Damga
Özelge: Çalışanlar adına tahakkuk eden emeklilik
taahhütlerinin bireysel emeklilik sistemine aktarılması
nedeniyle aktarılan tutarların Gelir Vergisi ve Damga
Vergisi Kanunları yönünden değerlendirilmesi hk.
Sayı:
64597866-120[61-2014]-36
Tarih:
10/04/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : 64597866-120[61-2014]-36 10/04/2014
Konu : Çalışanlar adına tahakkuk eden emeklilik taahhütlerinin
bireysel emeklilik sistemine aktarılması nedeniyle
aktarılan tutarların ücret olarak değerlendirilip
değerlendirilmeyeceği.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şirketinizin çalışanları için oluşturduğu "Emeklilik
Planı" çerçevesinde emeklilik taahhüdünde bulunduğu, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve
Yatırım Sistemi Kanununun geçici 1 inci maddesinde yapılan düzenlemeye uygun olarak Yönetim
Kurulunuzun, çalışanlarınız adına tahakkuk etmiş olan emeklilik taahhütlerini 31/12/2015 tarihine
kadar bireysel emeklilik sistemine aktarabilmek amacıyla Hazine Müsteşarlığına başvurduğu,
emeklilik taahhütlerinin hak sahipleri adına nakdileştirilerek bireysel emeklilik sistemine aktarımın
yapıldığı ayda kişiler adına düzenlenecek ücret bordroları marifetiyle ücret gideri olarak kayıtlara
alınacağı belirtilerek, aktarımı yapılacak tutarların gelir ve damga vergisine tabi olup olmayacağı
ile söz konusu tutarların kurum kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı
hususlarında Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında, kurumlar
vergisinin mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden
hesaplanacağı; aynı maddenin ikinci fıkrasında da safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi
Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde, safi kazancın tespit edilmesinde
indirilecek giderler sayılmış olup, maddenin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde, ticari kazancın
elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde gider olarak
indirileceği hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca, anılan Kanunun 61 inci maddesinde ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı
olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen
menfaatler olarak tanımlanmış, 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi ile de
hizmet erbabına ödenecek ücretlerin 103 ve 104 üncü maddelere göre gelir vergisi tevkifatına tabi
tutulacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1)
sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin
mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 10 uncu maddesinde, damga vergisinin nispi veya
maktu olarak alınacağı, nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetine göre bu kağıtlarda yazılı belli
paranın, maktu vergide kağıtların mahiyetlerinin esas olacağı, belli para teriminin, kağıtların ihtiva
ettiği veya bunlarda yazılı rakamların hasıl edeceği parayı ifade edeceği; Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün
1/b fıkrasında da maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve
mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan
paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek
kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye
olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtların nispi damga vergisine tabi olduğu
belirtilmiştir.
Öte yandan, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununun 6327
sayılı Kanunla değiştirilen geçici 1 inci maddesinde;
"...
Yetkili organlarınca karar alınması kaydıyla, üyelerine veya çalışanlarına emekliliğe yönelik
taahhütte bulunan dernek, vakıf, sandık, tüzel kişiliği haiz meslek kuruluşu veya sair ticaret
şirketleri nezdinde 16/4/2012 tarihi itibariyla mevcut bulunan emeklilik taahhüt planları
kapsamındaki yurt içi ya da yurt dışındaki birikimler ve taahhütlere ilişkin tutarlar (plan esaslarına
göre aktarım tarihine kadar mutat yapılan ödemeler nedeniyle oluşanlar dahil), 31/12/2015 tarihine
kadar kısmen veya tamamen bireysel emeklilik sistemine aktarılabilir. Belirlenmiş katkı esasına
göre yürütülen emeklilik taahhüt planlarından yapılan aktarımlarda ilgili kuruluşun yetkili
organlarınca karar alınması şartı aranmayabilir.
Beşinci fıkra kapsamında bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar gelir vergisinden
müstesnadır...
Bireysel emeklilik sistemine aktarılan tutarlar, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince
daha önce gider kaydedilmemişse, aktarıldığı yılın ticari kazancının tespitinde dikkate alınır.
...
Beşinci fıkra kapsamında yapılan işlemler her türlü harçtan, düzenlenen kağıtlar damga
vergisinden, lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden müstesnadır. Şu kadar
ki, bu istisna aktarılacak tutarla sınırlı olarak uygulanır." hükmüne yer verilmiştir.
Bu hükümlere göre, şirketinizin çalışanları için oluşturduğu ve "Emekliliğe Yönelik
Taahhütte Bulunan Kuruluşların Aktüeryal Denetimi Hakkında Yönetmelik" hükümlerine tabi
emeklilik taahhütlerinin, hak sahipleri adına nakdileştirilerek bireysel emeklilik sistemine
aktarılması işleminde, aktarılan tutarların ücret olarak kabul edilmesi ve Gelir Vergisi Kanununun
40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendi kapsamında daha önce gider
kaydedilmemişse aktarımın gerçekleştiği dönemde kurum kazancınızdan indirim konusu yapılması
mümkün bulunmaktadır.
Ayrıca, 4632 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi hükümlerine istinaden aktarılan ve ücret
olarak kabul edilen tutarların, söz konusu madde hükümleri uyarınca gelir vergisinden ve aktarma
işlemi nedeniyle düzenlenecek kağıtların da damga vergisinden istisna olacağı tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiillerinizdolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.