Çiftçi dışındaki şahıslardan alınan zirai ürünlerde gelir stopajı hk.
Özelge: Çiftçi dışındaki şahıslardan alınan zirai ürünlerde
gelir stopajı hk.
Sayı:
71387770-120[94/11-2012-75]-20
Tarih:
13/08/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
DİYARBAKIR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : 71387770-120[94/11-2012-75]-20 13/08/2012
Konu : Çiftçi dışındaki şahıslardan alınan zirai ürünlerde
gelir stopajı
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzla, çırçır fabrikası olarak faaliyet gösterdiğinizi, çiftçi
dışındaki kişilerden de pamuk alımı yaptığınızı, ancak ... Ticaret Borsası tarafından söz konusu alım-
satım işlemleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapıldığı belirtilerek, çiftçi dışındaki kişilerden
alınan zirai ürünler için gelir vergisi tevkifatı yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımız
görüşünün bildirilmesi istenilmektedir
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 52 nci maddesinde, zirai faaliyetten doğan kazancın zirai
kazanç olduğu, zirai faaliyetin; arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme,
yetiştirme ve ıslah yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat,
orman, hayvan, balık ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri
tarafından muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde
faydalanılmasını ifade ettiği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun "Vergi Tevkifatı"nın düzenlendiği 94 üncü maddesinde; "Kamu idare ve
müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler,
vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek
gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilânço
veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri
(avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir
vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar." hükmü yer almaktadır.
Aynı maddenin 11 numaralı bendinde de vergi tevkifatı yapmakla yükümlü kişi, kurum ve
kuruluşlarca çiftçilerden satın alınan zirai mahsuller ve hizmetler için yapılan ödemelerden tevkifat
yapılacağı belirtilmiş ve bu tevkifat oranları, hayvanlar ve bunların mahsulleri ile kara ve su avcılığı
mahsulleri için ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlarda % 1, bunun dışında
kalanlarda % 2, diğer zirai mahsuller için ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın alınanlarda %
2, bunun dışında kalanlarda %4 olarak belirlenmiştir.
Diğer taraftan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesi, tevkif yoluyla ödenen
vergilerde müteselsil sorumluluk esasını getirmiştir. Söz konusu maddede mal alım satımı
dolayısıyla vergi kesintisi yapmak ve vergi dairesine yatırmak zorunda olanların bu
yükümlülüklerini yerine getirmemeleri halinde, bu kişilerle birlikte verginin ödenmemesinden alım
satıma taraf olanların tümünün müteselsilen sorumlu olacakları belirtilmiştir.
Konuyla ilgili yayımlanan 164 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile zirai ürünlerin
alımında yapılacak gelir vergisi tevkifatı ve müteselsil sorumluluk konusunda gerekli açıklamalar
yapılmıştır. Anılan Tebliğin dördüncü bölümünde ise, "... Öte yandan, bu Tebliğin 1, 2 ve 3 üncü
bölümlerinde belirtilen kamu kurum ve kuruluşları ile diğer kişi, kurum ve kuruluşların; çiftçi
dışında kalan kişi, kurum ve kuruluşlardan, 5590 sayılı Kanuna göre (18/5/2004 tarihli ve 5174
sayılı "Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 103 üncü maddesi ile
5590 sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmış olup, diğer mevzuatla 8/3/1950 tarihli ve 5590 sayılı
Kanuna yapılan atıfların bu Kanuna yapılmış sayılacağı belirtilmiştir.) kurulmuş bulunan Ticaret
Borsalarında tescil ettirerek satın aldıkları zirai ürün bedelleri üzerinden, gelir vergisi tevkifatı
yapmayacaklar ve müteselsilen de sorumlu olmayacaklardır. Ancak; söz konusu zirai ürünlerle ilgili
olarak daha önce çiftçiden satın alınması esnasında gelir vergisi tevkifatının yapılmamış olması
halinde, tevkif yoluyla ödenmesi gereken vergi, gecikme faizi ve gecikme zammından tescil işlemini
yapan borsalar ve vergisi tevkif yoluyla ödenmeyen zirai ürünü Borsaya getirenler de müteselsilen
sorumlu olacaklardır." açıklamalarına yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; şirketinizin, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü
maddesinde sayılanlar arasında bulunması nedeniyle şirketinizce satın alınacak zirai ürünler için
şirketiniz tarafından yapılacak ödemeler üzerinden, anılan Kanunun 94/11 maddesi uyarınca gelir
vergisi tevkifatı yapılacağı tabiidir.
Ancak, söz konusu zirai ürünlerin ticaret borsalarında tescil ettirilerek çiftçi dışındaki
kişilerden satın alınması halinde, şirketinizce gelir vergisi tevkifatı yapılmayacaktır. Bu durumda,
tevkif yoluyla ödenmesi gereken vergi, gecikme faizi ve gecikme zammından tescil işlemini yapan
borsalar ve vergisi tevkif yoluyla ödenmeyen zirai ürünü borsaya getirenler müteselsilen sorumlu
olacaklardır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.