Çiftçilerin, işletmelerinde kullandıkları belli yaşın üzerinde ve ekonomik değeri düşük olan gayri ticari araçların zirai işletmeye dahil olması durum

Özelge: Çiftçilerin, işletmelerinde kullandıkları belli yaşın
üzerinde ve ekonomik değeri düşük olan gayri ticari
araçların zirai işletmeye dahil olması durumunda, işletme
büyüklüğü ölçüsünü aşmasalar bile gerçek usulde
mükellefiyete tabi olmaları ve ail
Sayı: 
B.07.0.GEL.0.41/4117-05-19734
Tarih: 
04/05/2004
 
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
 
SAYI    : B.07.0.GEL.0.41/4117-05    04.05.2004-19734
KONU :  
 
İLGİ: 01.04.2004  sayılı yazınız.
İlgi yazınız ekinde alınan  .... İli .... Ziraat Odası Başkanlığının  yazılarının incelenmesinden; 54 üncü
maddede belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerini aşmamalarına rağmen belli yaşın üzerinde ve
ekonomik değeri düşük olan gayri ticari kamyon sahibi çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilmesi ve
aynı çatı altında aile reisi ile birlikte yaşayan eş ve velayet altındaki çocuklara ait işletme
büyüklükleri ölçülerinin toplu olarak değerlendirilmesi uygulamalarından vazgeçilmesinin önerildiği
anlaşılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 53 üncü maddesinde " Çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançlar,
bu Kanunun 94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle
vergilendirilir. 54 üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir
biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip
olan çiftçilerin kazançları gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri takdirde bilanço
esasına göre) tespit olunarak vergilendirilir. Kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçiler
bu kazançları için beyanname vermezler. Ancak, çiftçiye ait olmakla beraber zirai işletmeye dahil
edilmeyen biçerdöver veya bu mahiyetteki bir motorlu araç veya on yaşına kadar ikiden fazla
traktörün işletilmesinden elde edilen gelirler ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilir. 
Bu hükmün tatbikinde, aile reisi ile birlikte yaşayan eş ve velayet altındaki çocuklara ait işletmeler
ile ortaklık halindeki işletmelerde, işletme büyüklüğü toplu olarak nazara alınır. Ortaklıklarda,
ortaklığın birden fazla işletmeye taalluk etmesi veya işletmelerin ayrı ayrı mahallerde bulunması
durumu değiştirmez."  hükmü yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen hükümlere göre; kendi işletmelerinde kullandıkları belli yaşın üzerinde ve
ekonomik değeri düşük olan gayri ticari araç sahibi çiftçilerin 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun
54 üncü maddesinde belirtilen işletme büyüklüğü ölçüsünü aşmamaları halinde dahi bu gayri ticari
araçlarını zirai işletmelerine dahil etmeleri durumunda mükellefiyetleri gerçek usulde tesis
edilecektir. Gayri ticari araçlarını zirai işletmelerine dahil etmemeleri halinde ise 54 üncü maddede
belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerini aşmamak şartıyla hasılatları üzerinden tevkifat yapılmaksuretiyle vergilendirilmeleri mümkün olabilmektedir. 
Öte yandan, gelir vergisi sistemimizde  zirai kazancın tespitinde kullanılacak yöntemin
belirlenmesinde, aile reisi ile birlikte yaşayan eş ve velayet altındaki çocuklara ait işletmeler aile
işletmesi  olarak değerlendirilmiştir.
Bu değerlendirmeye göre bir takvim yılı içinde birlikte işledikleri arazi büyüklüğü toplamı 54 üncü
maddede belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerini aşan aile işletmelerinin elde ettikleri gelir gerçek
usulde,  işletme büyüklüğü ölçülerini aşmayan aile işletmelerinin elde ettikleri gelir ise tevkifat
suretiyle vergilendirilecektir.
Diğer taraftan, 4369 sayılı Kanun ile  aile reisi beyanı kaldırılmıştır. Bu itibarla, yazı da söz edildiği
şekilde bir aile reisi  beyanı bulunmamaktadır. Aile birliğine dahil de olsa eşlerden her biri
kendisine isabet eden oranda gelirini beyan edecektir.  Velayet altındaki çocuklara isabet eden
gelirlere ait beyanname ise 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca kanuni temsilcileri tarafından
verilmek zorundadır.
Bununla birlikte, ..... Ziraat Odasının önerileri ileride yapılacak kanun değişikliği çalışmalarında
değerlendirilmek üzere not edilmiştir.
Bilgi edinilmesini  arz ederim.