Dar mükellef gerçek kişinin muhafaza kaydıyla bıraktığı gayrimenkulün üçüncü kişilere kiralanması hk.

Özelge: Dar mükellef gerçek kişinin muhafaza kaydıyla
bıraktığı gayrimenkulün üçüncü kişilere kiralanması hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 70-698
Tarih: 
23/02/2012
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 70-698 23/02/2012
Konu : Dar mükellef gerçek kişinin muhafaza kaydıyla bıraktığı  
gayrimenkulün üçüncü kişilere kiralanması.
 
            İlgi (a)'da kayıtlı özelge talep formunda, Okulunuzun ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ... vergi
kimlik numaralı mükellefi olduğu, Avusturya'da yerleşik ... isimli Avusturya vatandaşına ait olan ve
... adresindeki binanın muhafazası, bakımı, korunması ve yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesi
amacıyla tarafınıza bedelsiz olarak emanet edildiği ve bu gayrimenkulün koruması, bakımı, tamiri
gibi hizmetlerin yapılmasına yardımcı olması için bekçi temin ettiğiniz belirtilerek, bahse konu
gayrimenkul için emsal kira bedeli hesaplanıp hesaplanmayacağı ile gayrimenkulün 2011 yaz
döneminden itibaren dört aylığına üçüncü kişilerin kısa sürelerle günlük kullanımına tahsis edilmesi
durumunda ev sahibi için beyan zorunluluğunun doğup doğmayacağı hususlarında bilgi talep
edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız görüşleri aşağıda açıklanmıştır.
            193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 70'inci maddesinin birinci fıkrasında, bina, arazi, ihtira
beratları, gayrimenkul olarak tescil edilmiş haklar gibi mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları,
zilyedleri, irtifak ve intifa hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya  verilmesinden elde edilen
iratların gayrimenkul sermaye iradı olduğu hükme bağlanmıştır.
            Aynı Kanun'un "Emsal Kira Bedeli Esası" başlıklı 73'üncü maddesinde, "Kiraya verilen mal
ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak başkalarının
intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır. Bina ve
arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş
kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre
belirlenen vergi değerinin % 5'idir. Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının
maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu'nun servetlerin değerlendirilmesi
hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur.
            Aşağıda yazılı hallerde emsal kira bedeli esası uygulanmaz:
            1. Boş kalan gayrimenkullerin muhafazaları maksadıyla bedelsiz olarak başkalarının
ikametine bırakılması;
            ..." hükmü yer almıştır.
            Öte yandan, 01/08/1973 tarih ve 14612 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Türkiye
Cumhuriyeti ile Avusturya Cumhuriyeti Arasında Gelir ve Servet Vergilerinde Çifte
Vergilendirmenin Önlenmesi ve Diğer Bazı Hususların Düzenlenmesine İlişkin Anlaşma'nın  6'ncı
maddesinin (1) numaralı fıkrasında, gayrimenkul mallardan doğan gelirlerin, bu  malların
bulunduğu akit Devlet'te vergilendirileceği, (2) numaralı fıkrasında, gayrimenkul mallar teriminin,
bu malların bulunduğu akit Devlet'in mevzuatına göre tanımlanacağı hükme bağlanmıştır. Binalar
mevzuatımızda gayrimenkul mallar arasında olup bu hükme göre, Avusturya mukimlerininTürkiye'de bulunan gayrimenkul mallardan  elde edecekleri gelirler Türkiye'de
vergilendirilecektir.  
            Gelir Vergisi Kanunu'nun "Vergi Tevkifatı" başlıklı 94'üncü maddesinin birinci fıkrasında, 
kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş
ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu
yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai
kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin anılan fıkranın
bentlerinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yaptıkları
sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaları gerektiği hükme
bağlanmış  olup aynı fıkranın (5-a) numaralı bendinde, 70'inci maddede yazılı mal ve hakların
kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden tevkifat yapılacağı;
             "Vergi Tevkifatında Uyulacak Esaslar" başlıklı 96'ncı maddesinin birinci fıkrasında, vergi
tevkifatının 94'üncü madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan ödemelere uygulanacağı,
bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin, vergi  tevkifatına tabi kazanç ve iratları ödeyenleri
istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade edeceği,
             "Muhtasar Beyannamenin Verilme Zamanı" başlıklı 98'inci maddesinin birinci fıkrasında,
94'üncü madde gereğince vergi tevkifatı yapmaya mecbur olanların bir ay içinde yaptıkları
ödemeler veya tahakkuk ettirdikleri karlar ve iratlar ile bunlardan tevkif ettikleri vergileri ertesi
ayın yirmiüçüncü  günü akşamına kadar, ödeme veya tahakkukun yapıldığı yerin bağlı olduğu vergi
dairesine bildirmeye mecbur oldukları hükümlerine yer verilmiştir.
            Aynı Kanun'un "Toplama yapılmayan haller" başlıklı 86'ncı maddesinin birinci fıkrasının (2)
numaralı bendinde dar mükellefiyette, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan
gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname
verilmesi halinde bu gelirlerin beyannameye dâhil edilmeyeceği hükme bağlanmıştır.    
            5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nun "Safi kurum kazancı" başlıklı  6'ncı maddesinde
kurumlar vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı
üzerinden hesaplanacağı ve safî kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanunu'nun ticarî
kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı  hükmü yer almıştır.
            İlgi (b)'de kayıtlı dilekçenizde, Okulunuzun 2011 yaz döneminden itibaren anılan
gayrimenkulü tamamen gayri ticari olarak ve herhangi bir bedel karşılığı olmaksızın dört aylığına
öğretmenlerinizin ve misafirlerinin kısa sürelerle günlük kullanımına tahsis edilmesi hususunda ev
sahibinden izin istediği belirtilmiştir.   
            Buna göre, ... 'a ait gayrimenkul muhafazası amacıyla Okulunuzun kullanımına bedelsiz bir
şekilde tahsis edilip koruma, bakım, tamir gibi hizmetlerin yapılması için bu gayrimenkule
tarafınızdan bekçi temin edilmiş olması halinde emsal kira bedeli uygulanmayacak olup dar
mükellef gerçek kişi tarafından gelir vergisi beyannamesi ile  beyan edilmeyecektir.
            Öte yandan, 2011 yaz döneminden itibaren anılan gayrimenkulün dört aylığına üçüncü
kişilerin kısa sürelerle kullanımına tahsis edilmesi durumunda, boş kalan gayrimenkulün
muhafazası şartı ihlal edilmiş olacağından emsal kira bedeli esası uygulanacaktır. 
            Bu durumda, gayrimenkul maliki ... 'a tarafınızca nakden veya hesaben kira ödemesinde
bulunulmamış olması halinde, dar mükellef ... un söz konusu gayrimenkulün emsal kira bedeli
tutarında gayrimenkul sermaye iradı elde ettiği kabul edilerek bu gelirler, anılan şahıs tarafından
yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir.
            Gayrimenkul maliki ... 'a tarafınızca ödenecek kira tutarının emsal kira bedelinin altında
olması halinde, ödenecek kira bedeli üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacak olup tevkifat yapılan
kira ödemelerinden dolayı gayrimenkul maliki dar mükellef gerçek kişi tarafından yıllık beyanname
verilmeyecektir.  Ancak, ödenen bedel ile emsal kira bedeli arasındaki fark gayrimenkul sahibince
beyan edilecektir.            Gayrimenkul maliki ... 'a tarafınızca ödenen kira bedelinin emsal kira bedeline eşit veya bu
bedelin üzerinde olması halinde ise ödenecek kira bedeli üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacak
olup bu gelirler için gayrimenkul maliki dar mükellef gerçek kişi tarafından yıllık beyanname
verilmeyecektir.
            Diğer taraftan, anılan  gayrimenkulün üçüncü kişilerin kısa sürelerle günlük kullanımına
tahsis edilmesi karşılığında Okulunuzca elde edilecek kazançların kurum kazancına dâhil edilmesi
gerekmektedir.
            Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.