Derneğin iktisadi işletmesinin karlarının derneğe aktarımında gelir vergisi tevkifatı, dernek tüzel kişiliğine yapılan bağışlarda belge düzeni

Özelge: Derneğin iktisadi işletmesinin karlarının derneğe
aktarımında gelir vergisi tevkifatı, dernek tüzel kişiliğine
yapılan bağışlarda belge düzeni hk.
Sayı:
11395140-105[227-2012/VUK-1- . . .]--824
Tarih:
06/06/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[227-2012/VUK-1- . . .]--824 06/06/2013
Konu : Derneğin iktisadi işletmesinin karlarının derneğe
aktarımında gelir vergisi tevkifatı, dernek tüzel kişiliğine
yapılan bağışlarda belge düzeni
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, derneğiniz tarafından ... ve personeline destek olmak
amacıyla ....20... tarihinde iktisadi işletme olarak kurulduğunuz belirtilerek;
- İktisadi işletmeniz tarafından ... nün ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılan harcamaların
gider olarak kaydedilip kaydedilemeyeceği,
- İktisadi işletmeniz tarafından ...ne alınacak demirbaşların işletmenin aktifine kaydedilip
kaydedilemeyeceği,
- Derneğin ihtiyaçları için (demirbaş alımı) iktisadi işletmeden para aktarımı yapılıp
yapılamayacağı ile yapılabilmesi halinde tevkifata tabi olup olmayacağı,
- Kurumlar Vergisi ödendikten sonra Derneğe aktarılan kar payı için tevkifat hesaplanıp
hesaplanmayacağı,
hususlarında görüş talep edilmiştir.
I-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında "kamu idare ve
müesseselerinin, iktisadî kamu müesseselerinin, sair kurumların, ticaret şirketlerinin, iş
ortaklıklarının, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmelerinin, kooperatiflerin,
yatırım fonu yönetenlerin, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek
erbabının ve zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin
bu maddede bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben
yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur
oldukları" hüküm altına alınmıştır.
Aynı maddenin birinci fıkrasının (6/b-i) bendinde ise tam mükellef kurumlar tarafından; tam
mükellef gerçek kişilere, gelir vergisi mükellefi olmayanlara ve gelir vergisinden muaf olanlara
dağıtılan, 75 inci maddenin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yazılı kar
paylarından (karın sermayeye eklenmesi kar dağıtımı sayılmaz) gelir vergisi tevkifatı yapılacağı
hüküm altına alınmış olup söz konusu tevkifat oranı, 2009/14592 sayılı B.K.K ile 03.02.2009
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere % 15 olarak belirlenmiştir.
Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı bendine
göre iştirak hisselerinden doğan kazançlar menkul sermaye iradıdır.
Diğer taraftan, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendinde, genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve
köylere, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflara ve kamu yararına çalışan dernekler
ile bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlara makbuz karşılığında
yapılan bağış ve yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının % 5 'ine kadar olan kısmının
kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum kazancından
indirilebileceği hükme bağlanmıştır.
Konuya ilişkin olarak yayımlanan 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin 10.3.2.
"Bağış ve Yardımlar" başlıklı bölümünde ise ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir.
Buna göre;
- İktisadi işletmeniz tarafından ... ne ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yapılacak bağış ve
yardımların toplamının o yıla ait kurum kazancının %5'ine kadar olan kısmı indirim konusu
yapılabilecektir. Diğer taraftan, yapılacak bağış ve yardımların ilgili yıl kazancının %5'ini aşan
kısmının ise kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınması
gerekmektedir.
- Kendisi kurumlar vergisi mükellefi olmayan bir Derneğin, sermayesini temin ederek
vergiye tabi bir kuruluş oluşturması halinde kendisine aktarılan gelir iştirak kazancı olduğundan
Derneğin ihtiyaçları için (demirbaş alımı) iktisadi işletmenizden Derneğe para aktarılması
durumunda söz konusu tutarlar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci
fıkrasının (6/b-i) bendi uyarınca gelir vergisi tevkifatı yapılarak genel usul ve esaslar çerçevesinde
muhtasar beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
- İktisadi işletmenizin dağıtılabilir karını bağlı olduğu Derneğe aktarması kar dağıtımı; ...
Derneği yönünden ise Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin birinci fıkrasının (2) numaralı
bendinde belirtilen iştirak kazancı olup aynı Kanunun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6/b-i)
bendi uyarınca iktisadi işletmeniz tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılarak genel usul ve esaslar
çerçevesinde muhtasar beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir.
II-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde "Bu Kanun'da aksine hüküm
olmadıkça bu Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan
kayıtların tevsiki mecburidir." hükmüne yer verilerek müteakip maddelerde kayıtların tevsikini
sağlayan ispat edici kağıtların neler olduğuna yer verilmiş olup, 229 uncu maddesinde ise faturanın
tarifi "Fatura, satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek
üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır."şeklinde
yapılmıştır.
Anılan Kanunun 258 inci maddesine göre değerleme, vergi matrahlarının hesaplanmasıyla
ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.
Mezkur Kanunun 262 nci maddesinde maliyet bedelinin, iktisadi kıymetin iktisap edilmesi
veyahut değerinin arttırılması münasebetiyle yapılan ödemelerle bunlara müteferri bilimum
giderlerin toplamını ifade ettiği, 265 inci maddesinde, mukayyet değerin, bir iktisadi kıymetin
muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeri olduğu hüküm altına alınmış olup 267 nci
maddesinde ise; emsal bedelin tanımı yapıldıktan sonra nasıl hesaplanacağı ile hangi sıra ve esaslar
dâhilinde uygulanacağı üç bent halinde sayılmıştır.
Yukarıda yapılan açıklama ve hükümlere göre,
1. İktisadi işletmeniz tarafından dernek tüzel kişiliğine veya genel bütçeli idarelere
yapılacak ayni ya da nakdi bağış ve yardımların makbuz karşılığı yapılması gerekmekte olup ayni
nitelikteki bağış ya da yardımların iktisadi işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek yapılması
halinde fatura düzenlenmesi ve düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin
ilgili dernek tarafından bağış ve yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak imzalanması,
2. Ayni değerlerin, iktisadi işletmeniz tarafından dışarıdan alınarak genel bütçeli idarelere
bağışlanmış olması durumunda ise kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için
teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin
değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması
gerekmektedir. Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka
yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin
imzası bulunması gerekmektedir.
Diğer taraftan, tek düzen muhasebe sisteminin uygulanmasına ilişkin açıklamalar,
26/12/1992 tarih ve 21447 mükerrer sayılı Remi Gazete'de yayımlanan 1 Sıra No'lu Muhasebe
Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve daha sonra bu konuda yayımlanan diğer tebliğlerde yapılmış
bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.