Dövize endeksli varantlarda vergilendirme hk.
Özelge: Dövize endeksli varantlarda vergilendirme hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.99.16.02-GVK-GEÇ. 67-56
Tarih:
20/02/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BÜYÜK MÜKELLEFLER VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.99.16.02-GVK-GEÇ. 67-56 20/02/2012
Konu : Dövize endeksli varantlarda vergilendirme
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, şirketinizin sermaye piyasalarında aracılık faaliyeti ile
iştigal ettiği belirtilerek, Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi uygulamasında döviz
varantlarının kar zarar mahsubu yönünden aynı tür menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası
araçları sınıflandırmasında hangi grupta yer alması gerektiği konusunda Başkanlığımız görüşü talep
edilmektedir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesinde;
"1) Bankalar ve aracı kurumlar takvim yılının üçer aylık dönemleri itibarıyla;
a) Alım satımına aracılık ettikleri menkul kıymetler ile diğer sermaye piyasası araçlarının
alış ve satış bedelleri arasındaki fark,
b) Alımına aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının itfası
halinde alış bedeli ile itfa bedeli arasındaki fark,
c) Menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının tahsiline aracılık ettikleri
dönemsel getirileri (herhangi bir menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracına bağlı
olmayan),
d) Aracılık ettikleri menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası araçlarının ödünç
işlemlerinden sağlanan gelirler üzerinden % 15 oranında vergi tevkifatı yaparlar. 5520 sayılı
Kurumlar Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin birinci fıkrası kapsamındaki mükellefler ile
münhasıran menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı getirileri ile değer artış kazançları elde
etmek ve bunlara bağlı hakları kullanmak amacıyla faaliyette bulunan mükelleflerden 2499 sayılı
Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarıyla benzer nitelikte
olduğu Maliye Bakanlığınca belirlenenler için bu oran % 0 olarak uygulanır.
..........
13) Bu maddede geçen menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı ifadesi, özel bir
belirleme yapılmadığı sürece Türkiye'de ihraç edilmiş ve Sermaye Piyasası Kurulunca kayda alınmış
ve/veya Türkiye'de kurulu menkul kıymet ve vadeli işlem ve opsiyon borsalarında işlem gören
menkul kıymetler veya diğer sermaye piyasası araçları ile kayda alınmamış olsa veya menkul
kıymet ve vadeli işlem borsalarında işlem görmese dahi Hazinece veya diğer kamu tüzel kişilerince
ihraç edilecek her türlü menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracını ifade eder.
Bankaların ve aracı kurumların taraf olduğu veya bunlar aracılığıyla yapılan; belirli bir
vadede, önceden belirlenen fiyat, miktar ve nitelikte, ekonomik veya finansal göstergeye dayalı
olarak düzenlenenler de dahil olmak üzere, para veya sermaye piyasası aracını, malı, kıymetli
madeni ve dövizi alma, satma, değiştirme hak ve/veya yükümlülüğünü veren vadeli işlem ve opsiyonsözleşmeleri bu madde uygulamasında diğer sermaye piyasası aracı addolunur." hükümlerine yer
verilmiştir.
Diğer taraftan, Borsa'da işlem görecek aracı kuruluş varantlarının Kurul kaydına alınması
ve ihracında uyulması gereken esaslar ile aracı kuruluş varantlarının niteliklerini ve Borsa
düzenlemeleri saklı kalmak kaydıyla alım satım işlemlerine ilişkin esasları düzenlemek amacıyla
21/07/2009 tarih ve 27295 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sermaye Piyasası Kurulu'nun Seri:
III, 37 numaralı Tebliğinin 3 üncü maddesinde aracı kuruluş varantı elinde bulunduran kişiye,
dayanak varlığı ya da göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte veya belirli bir
tarihe kadar alma veya satma hakkı veren ve bu hakkın kaydi teslimat ya da nakit uzlaşı ile
kullanıldığı menkul kıymet niteliğindeki sermaye piyasası aracı olarak tanımlanmıştır.
Ayrıca, aynı maddede aracı kuruluş varantının Borsa tarafından oluşturulmuş hisse senedi
endekslerini, İMKB 30 endeksinde yer alan hisse senedi ve/veya İMKB 30 endeksi kapsamında yer
alan birden fazla hisse senedinden oluşan sepeti dayanak varlık ya da gösterge olarak alabileceği
gibi, kurulca uygun görülmesi durumunda, yukarıda sayılan dayanak varlık ve göstergeler dışında
kalan konvertibl döviz, kıymetli maden, emtia, geçerliliği uluslararası alanda genel kabul görmüş
endeksler gibi diğer varlık ve göstergelerin de varanta dayanak teşkil edebileceği belirtilmiştir.
Konuya ilişkin açıklamaların yer aldığı 19/1/2012 tarihli ve 28178 sayılı Resmi Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe giren 282 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinin 7.3. numaralı
bölümünde de "Geçici 67 nci maddenin (1) numaralı fıkrasına göre, üç aylık dönem içerisinde aynı
türden menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı ile ilgili olarak birden fazla alım-satım
işlemi yapılması halinde tevkifatın gerçekleşmesinde bu işlemler tek bir işlem olarak dikkate
alınacak olup, aynı tür menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının gruplandırılmasında
esas alınmak üzere;
I. Sabit getirili menkul kıymetler,
II. Değişken getirili menkul kıymetler,
III. Diğer sermaye piyasası araçları,
IV. Yatırım fonları katılma belgeleri ve yatırım ortaklıkları hisse senetleri
adları altında dört sınıf ihdas edilmişti. Bu Tebliğ ile "III. Diğer sermaye piyasası araçları" sınıfı,
"III. Diğer menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları" olarak değiştirilmiştir.
Geçici 67 nci madde kapsamında aynı tür menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı
işlemleriyle ilgili olarak ortaya çıkan ve bir takvim yılı aşılmamak kaydıyla izleyen üçer aylık
dönemlere devri öngörülen zararların mahsubu açısından önem taşıyan bu sınıflandırmaya göre,
menkul kıymetlere bağlı olarak yapılan vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri menkul kıymetin dahil
olduğu sınıf içinde değerlendirilecek, menkul kıymete bağlı olmaksızın yapılan işlemler ise "III.
Diğer menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları" sınıfı kapsamında değerlendirilecektir.
Bu kapsamda, hisse senedi ve hisse senedi endekslerine dayalı olarak yapılan vadeli işlem
ve opsiyon sözleşmeleri ile İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören hisse senedi ve hisse
senedi endekslerine dayalı olarak ihraç edilen aracı kuruluş varantları hisse senetlerinin dahil
olduğu değişken getirili menkul kıymetler sınıfında değerlendirilecektir.
Öte yandan, hisse senedi ve hisse senedi endeksleri dışında bir dayanak varlığa bağlı
varantlar söz konusu gruplandırmada III. sınıf kapsamında değerlendirilecektir." açıklamalarına yer
verilmiştir.
Bu çerçevede, döviz varantları aynı tür menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası aracı
sınıflandırmasında "III. Diğer menkul kıymetler ve diğer sermaye piyasası araçları" grubunda
değerlendirilmek suretiyle kar zarar mahsubu işlemlerinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.