Eski damacanaların VUK, KV ve KDV açısından değerlendirilmesi

Özelge: Eski damacanaların VUK, KV ve KDV açısından
değerlendirilmesi hk.
Sayı:
84974990-130[9-2010/41]-876
Tarih:
12/09/2014
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)
Sayı : 84974990-130[9-2010/41]-876 12/09/2014
Konu : Eski damacanaların VUK, KV ve KDV açısından
değerlendirilmesi
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, ambalajlı su sektöründe faaliyette bulunduğunuz, yeni su
damacanalarının kullanımının finansmanını sağlamak amacıyla hem bayilerin hem de şirketinizin
içinde bulunduğu bir fon oluşturulduğu, bayilere satılan her damacanadan belli bir bedelin KDV'li
olarak faturalandırılarak söz konusu fona aktarıldığı, bu fondan şirketinizce yeni damacanalar
alınarak, bedelsiz olarak bayilere kullandırıldığı,
Bayiler tarafından eski damacanaların hurda bedeli üzerinden şirketinize KDV'siz olarak
faturalandırıldığı ve hurda damacanaların şirketiniz tarafından yine hurda bedeli üzerinden KDV'siz
olarak satıldığı belirtilerek, söz konusu işlemlerin Vergi Usul Kanunu, Kurumlar Vergisi Kanunu ve
KDV Kanunu açısından değerlendirilmesi talep edilmektedir.
A-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Safi kurum kazancı" başlıklı 6'ncı maddesinde;
"(1) Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı
üzerinden hesaplanır.
(2) Safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî kazanç hakkındaki hükümleri
uygulanır..." hükmü yer almaktadır.
Öte yandan, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun "Ticari kazancın tarifi" başlıklı 37'nci maddesinin
birinci fıkrasında; her türlü ticari ve sınaî faaliyetlerden doğan kazancın ticari kazanç olduğu,
"Bilânço Esasında Ticari Kazancın Tespiti" başlıklı 38'inci maddesinde ise; bilanço esasına göre
ticari kazancın, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri
arasındaki müspet fark olduğu, bu dönem zarfında sahip veya sahiplerce işletmeye ilave olunan
değerlerin bu farktan indirileceği, işletmeden çekilen değerlerin ise bu farka ilave olunacağı, ticari
kazancın bu şekilde tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümleri ile
bu Kanunun 40 ve 41'inci maddeleri hükümlerine uyulacağı hükme bağlanmıştır. Anılan Kanunun
40'ıncı maddesinde de; safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek giderler sayılmıştır.
Bu itibarla; ticari kazanç gibi tespit edilen kurum kazancının tespitinde tahakkuk esası geçerli
olduğundan, firmanızın yeni su damacanalarının kullanımının finansmanını sağlamak amacıyla hem
şirketinizin hem de bayilerin yapmış oldukları alım satıma ait bedellerin belli bir oranını aktarmak
suretiyle oluşturdukları damacana fonunun, bu işleme ilişkin faturaların düzenlendiği tarihte
şirketiniz ve bayiler tarafından kurum kazancının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
B-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 227 nci maddesinde; "Bu Kanunda aksine hüküm olmadıkça bu
Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki
mecburidir." hükmüne yer verilmiş olup söz konusu kayıtların aynı Kanunun 229 ve müteakip
maddelerinde yer alan belgelerden herhangi biri ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
Anılan Kanunun bahse konu 229 uncu maddesinde faturanın, satılan emtia veya yapılan iş
karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar
tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu, 231 inci maddesinin 5 numaralı fıkrasında,
faturanın malın teslimi veya hizmetin yapılmasından itibaren azami yedi gün içinde düzenleneceği,
bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturaların hiç düzenlenmemiş sayılacağı, 232 nci maddesinde
ise birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla, kazancı basit usulde tespit edilenlerin ve defter tutmak
mecburiyetinde olan çiftçilerin; birinci ve ikinci sınıf tüccarlara, serbest meslek erbabına,
kazançları basit usulde tespit olunan tüccarlara, defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilere,
vergiden muaf esnafa sattıkları emtia veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunların da fatura
istemek ve almak mecburiyetinde oldukları hükme bağlanmıştır.
Kanunun 230 uncu maddesine göre satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarasının faturada
bulunması zorunlu olup malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya
taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması
halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve taşıtta
bulundurulması gerekmektedir.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar doğrultusunda;
- Yeni su damacanalarının kullanımının finansmanını sağlamak amacıyla hem kurumunuzun hem de
bayilerin yaptıkları alım satıma ait bedellerin belli bir oranını aktarmak suretiyle oluşturduğu
damacana fon bedeline ilişkin olarak 7 gün içinde fatura düzenlenmesi,
- Kurumunuzca bedeli fon hesabından karşılanarak satın alınan damacanaların bayilere tesliminde
sevk irsaliyesi düzenlenmesi, bu sevk irsaliyesi ile bayiye yapılan su satışları nedeniyle fona
aktarılan tutara ilişkin olarak düzenlenen fatura arasından bağ kurulması,
- Bayiler tarafından kullanılmayan ve kurumunuza iade edilen eski damacanalar için, teslim
tarihinden itibaren 7 gün içerisinde bayiler tarafından satış bedeli üzerinden kurumunuz adına
fatura düzenlenmesi,
- Kurumunuz tarafından bayilerden satın alınan eski damacanalarının satışı halinde ise
damacanaların teslim tarihinden itibaren satış bedeli üzerinden 7 gün içerisinde fatura
düzenlenmesi,
gerekmektedir.
Diğer taraftan, Vergi Usul Kanununun 313 üncü maddesinde, " İşletmede bir yıldan fazla kullanılan
ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunan gayrimenkullerle 269 uncu
madde gereğince gayrimenkul gibi değerlenen iktisadi kıymetlerin, alet, edavat, mefruşat, demirbaş
ve sinema filmlerinin birinci kısımdaki esaslara göre tespit edilen değerinin bu Kanun hükümlerine
göre yok edilmesi amortisman mevzuunu teşkil eder.
...
Değeri (01/01/2013 ten itibaren) 800.-TL yi aşmayan peştemallıklar ile işletmede kullanılan ve
değeri (01/01/2013 ten itibaren) 800.-TL yi aşmayan alet, edavat, mefruşat, demirbaşlar
amortismana tabi tutulmayarak doğrudan gider yazılabilir." hükmü bulunmaktadır.
Bu hükme göre, bir iktisadi kıymetin amortismana tabi tutulabilmesi için, işletmenin aktifinde
kayıtlı olması, kullanıma hazır halde bulunması, işletmede bir yıldan fazla kullanılması, yıpranmaya,
aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz bulunması ve değerinin yukarıda belirtilen haddin
üzerinde olması gerekmektedir.
Bu itibarla, kurumunuz tarafından ticari mal olarak kullanılan ve bedeli fon payından karşılanmak
suretiyle bayilere satışı yapılan bahse konu su damacanalarının amortismana tabi tutulması söz
konusu değildir.
C-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
1/1 maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,
17/4-g maddesinde ise, metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt, cam hurda ve atıklarının tesliminin
KDV den istisna olduğu,
hüküm altına alınmıştır.
26/04/2014 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak 01/05/2014 tarihinde yürürlüğe giren KDV Genel
Uygulama Tebliğinin (I/C-2.1.3.3.3.2.) bölümünde (01/05/2014 tarihinden önce 117 Seri No.lu KDV
Genel Tebliği 3.3.3.2.1. bölümü) hurda kavramı ve hurda teslimlerine ilişkin ayrıntılı açıklamalara
yer verilmiştir.
Diğer taraftan, özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, bayilere düzenlenen
faturalarda, damacana başına belirlenen tutarın satılan damacana adedi ile çarpımı sonucu bulunan
damacana fonuna ilişkin olarak (%18) oranında KDV hesaplandığı, bayilerden hurda damacana
alımlarının ve alınan hurda damacanaların üçüncü kişilere satışının KDV siz olarak yapıldığı
anlaşılmıştır.
Buna göre; firmanızın bedeli fon hesabından karşılanmak suretiyle piyasadan damacana alımında
satın alma bedeli üzerinden %18 oranında KDV uygulanacaktır. Bu damacanaların bayilerinize
tesliminde de teslim bedeli üzerinden %18 oranında KDV hesaplanacaktır.
Bayileriniz tarafından kullanılamayacak durumda olan eski damacanaların firmanıza tesliminde
3065 sayılı Kanunun 17/4-g maddesi kapsamında KDV uygulanmayacaktır. Söz konusu eski
damacanaların firmanız tarafından plastik hurdası olarak teslimi de 3065 sayılı Kanunun 17/4-g
maddesine göre KDV den istisna olacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.