Eski sigara fabrikası ve müştemilatının alışveriş merkezi veya otel olarak yenilenmesi işleminin Gelir Vergisi, Harç ve KDV Kanunu karşısındaki durumu

Özelge: Eski sigara fabrikası ve müştemilatının alışveriş
merkezi veya otel olarak yenilenmesi işleminin Gelir
Vergisi, Harç ve KDV Kanunu karşısındaki durumu hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.17-2589
Tarih: 
15/08/2012
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Katma Değer Vergisi Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.17-2589 15/08/2012
Konu : Eski sigara fabrikası ve müştemilatının alışveriş merkezi  
veya otel olarak yenilenmesi işleminin Gelir Vergisi, Harç
ve KDV Kanunu karşısındaki durumu.
 
            İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda,  Bakanlar Kurulu Kararı ile yenileme alanı olarak
belirlenen ... Sigara Fabrikası ve Müştemilatlarının alışveriş merkezi veya otel olarak yenilenmesi
işinin 11.12.2009 tarihinde .... Ortak girişimi tarafından ihale yolu ile alındığı, 08.01.2010 tarihinde
... Büyükşehir Belediyesi ile imzalanan ihale sözleşmesi ile şirketinize devredildiği, proje sahası
içinde yer alan tarihi yapıların 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların
Yenilerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun ile 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanununa tabi oldukları belirtilerek, projenin gelir vergisi,  harç ve damga
vergisi ile katma değer vergisi (KDV) karşısındaki durumu hakkında bilgi verilmesi istenilmektedir.
             1-Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden:
            5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında, kurumlar
vergisinin, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safî kurum kazancı üzerinden
hesaplanacağı, 2 nci fıkrasında da safî kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticarî
kazanç hakkındaki hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir.
            Diğer taraftan, bir mükellefin kurumlar vergisinden muaf olması, o mükellefin (kurumun)
vergiye tabi olmamasını ifade ederken, istisna belli koşulların varlığı halinde mükellefin bir kısım
kazançlarının vergi dışı bırakılmasını ifade etmektedir.
            Ayrıca, aynı Kanunun "Diğer İndirimler" başlıklı 10 uncu maddesinde; "(1) Kurumlar vergisi
matrahının tespitinde; kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla, kurum
kazancından sırasıyla aşağıdaki indirimler yapılır:
            d) Genel ve özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler ve köyler, Bakanlar
Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve kamu yararına çalışan dernekler ile bilimsel araştırma
ve geliştirme faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan veya Kültür ve Turizm
Bakanlığınca desteklenen ya da desteklenmesi uygun görülen;
            4) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
kapsamındaki taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı, yaşatılması, rölöve, restorasyon,
restitüsyon projeleri yapılması ve nakil işlerine,
            ...
            ilişkin harcamalar ile makbuz karşılığı yapılan bağış ve yardımların %100'ü." hükümlerineyer verilmiştir.
            Buna göre, 5366 sayılı Yıpranan Tarihi Ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek
Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun 3 üncü maddesinin 6 ncı fıkrasında yer
alan "Yenileme alanlarındaki uygulamalar her türlü vergi, resim, harç ve ücretlerden muaftır."
ibaresinde geçen "uygulamalar" ifadesi ile 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kanununun 21 inci maddesinde yer alan istisna ve muafiyet hükümlerinin kurum kazancı ile
ilişkilendirilmesi mümkün olmadığı gibi doğrudan doğruya kurumlar vergisi mükelleflerine yönelik
bir muaflık da tanınmamaktadır.
            Diğer taraftan, şirketinizin bahse konu projeyi ihale yoluyla, belirli bir bedel karşılığı
üstlenmiş olması, dolayısıyla projeye yönelik harcamaların Kurumlar Vergisi Kanununun 10 uncu
maddesinin birinci fıkrasının (d) numaralı bendi kapsamında olmaması nedeniyle, söz konusu
harcama tutarlarının kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde indirim konusu yapılması mümkün
bulunmamaktadır.
            2-Damga Vergisi ve Harçlar Kanunu Yönünden:
            488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda
yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin
kağıtları imza edenler olduğu, resmi daireler ile kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga
vergisini kişilerin ödeyeceği; 8 inci maddesinde, bu kanunda yazılı resmi daireden maksadın genel
ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu hükme bağlanmıştır.
            492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinde, özel kanunlarla harçtan muaf tutulan
kişilerle istisna edilen işlemlerden harç alınmayacağı hükme bağlanmıştır.
            Öte yandan, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunun 21 nci maddesinde,
"... Tapu kütüğüne " korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır" kaydı konulmuş olan ve I inci ve
II nci grup olarak gruplandırılmış bulunan taşınmaz kültür varlıkları ile sit alanı ve doğal sit alanı
olmaları nedeniyle üzerlerine kesin yapılanma yasağı getirilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları
olan parseller her türlü vergi, resim ve harçtan muaftır.
            Kültür varlıklarının korunması maksadıyla tespit, proje, bakım, onarım, restorasyon ve kazı
ile müzelerin güvenliği için kullanılmak şartıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Milli Savunma
Bakanlığı, Bakanlıkça ve Vakıflar Genel Müdürlüğünce dışarıdan getirilecek her türlü araç, gereç,
makine, teknik malzeme ve kimyevi maddeler ile altın ve gümüş varak, her türlü vergi, resim ve
harçtan muaftır.
            Koruma kurulları kararına uygun olarak bu taşınmaz kültür varlıklarında yapılan onarım ve
inşaat işleri Belediye Gelirleri Kanunu gereğince alınacak vergi, harç ve harcamalara katılma
paylarından müstesnadır. " hükmü yer almaktadır.
            Bu hükümlerin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, tapu kütüğüne korunması gerekli
taşınmaz kültür varlığı kaydı konulmuş olan ve I inci ve II nci grup olarak gruplandırılmış
gayrimenkuller ile arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olan ve üzerlerine kesin yapılanma yasağı
getirilen taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının onarım ve restorasyonu ile ilgili işlemlere vergi,
resim ve harç istisnası tanınmamakta, ayrıca 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu ve 492 sayılı Harçlar
Kanununda konuya ilişkin herhangi bir istisna ya da muafiyet hükmü bulunmamaktadır. 
            Bununla beraber, 5366 sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek
Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinde, kanunun amacının,
Büyükşehir belediyeleri, Büyükşehir belediyeleri sınırları içindeki ilçe ve ilk kademe belediyeleri, il,
ilçe belediyeleri ve nüfusu 50.000 in üzerindeki belediyelerce ve bu belediyelerin yetki alanı dışında
il özel idarelerince, yıpranan ve özelliğini kaybetmeye yüz tutmuş; kültür ve tabiat varlıklarını
koruma kurullarınca sit alanı olarak tescil ve ilan edilen bölgeler ile bu bölgelere ait koruma
alanlarının, bölgenin gelişimine uygun olarak yeniden inşa ve restore edilerek, bu bölgelerde konut,
ticaret, kültür, turizm ve sosyal donatı alanları oluşturulması, tabii afet risklerine karşı tedbirleralınması, tarihi ve kültürel taşınmaz varlıkların yenilenerek korunması ve yaşatılarak kullanılması
olduğu; 3 üncü maddesinde ise yenileme alanlarındaki uygulamaların her türlü vergi, resim, harç ve
ücretlerden muaf olacağı açıklanmıştır.
            Bu nedenle, şirketiniz ile ...Büyükşehir Belediyesi arasında imzalanan "... Tekel Sigara
Fabrikası ve Müştemilatlarının Pay Alınmak Suretiyle Yenilenerek İşletilmesine Dair Sözleşme"nin
5366 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine göre düzenlenmesi ve yapılacak işin 5366 sayılı Kanun
kapsamında yapıldığının tevsiki kaydıyla damga vergi ve harçtan istisna edilmesi mümkün
bulunmaktadır.
            3-KDV Kanunu Yönünden:
            3065 sayılı KDV Kanununun;
            -1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zırai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti
çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,
            -2 nci maddesinde, teslimin bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına
hareket edenlerce, alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesini ifade ettiği, bir malın alıcıya
veya onun adına hareket edenlerin gösterdiği yere veya kişilere tevdiinin de teslim hükmünde
olduğu,
            -4/1 maddesinde, hizmet, teslim ve teslim sayılan haller ile mal ithalatı dışında kalan
işlemler olarak tanımlanmış ve bu işlemlerin bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal
etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi
yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebileceği,
            -17/2-d maddesinde, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamındaki
tescilli taşınmaz kültür varlıklarının rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerine münhasır olmak
üzere,  bu  projelendirmelerden  yararlananlara  verilen  mimarlık  hizmetleri  ile  projelerin
uygulanması kapsamında yapılacak teslimlerin KDV'den istisna olduğu, istisna kapsamına girecek
mal ve hizmetler ile bunların asgari standartları ve bu bendin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları
belirlemeye Maliye Bakanlığının yetkili olduğu,
            hüküm altına alınmıştır.
            KDV Kanununun 17/2-d maddesindeki istisna hükmü, tescilli taşınmaz kültür varlığının 
rölöve, restorasyon ve restitüsyon projelerinden yararlananlara verilen mimarlık hizmetleri ile
projelerin uygulanması kapsamındaki mal teslimlerine yöneliktir. Bu projelere ilişkin mimarlık
hizmetleri ile uygulama işlerinin taahhüt işi olarak ihale ile verilmesi halinde, mimarlık hizmetleri
KDV'den istisna olacak, taahhüt işleri ile müteahhide yapılan mal teslimleri istisna kapsamında yer
almadığından KDV ye tabi tutulacaktır.
            Buna göre, ... Büyükşehir Belediyesi ile imzalanan ihale sözleşmesi ile belli bir bedel
karşılığı üstlendiğiniz ... Tekel Sigara Fabrikası ve Müştemilatının alışveriş merkezi veya otel olarak
yenilenmesi işinin KDV Kanununun 17/2-d maddesinde düzenlenen istisna hükmünden yararlanması
mümkün olmadığından bu işlem nedeniyle şirketiniz tarafından KDV hesaplanması gerekmektedir.
             Bilgi edinilmesini rica ederim.