Evlenme tarihinden önce edinilen gayrimenkulün boşanma kararı gereği eşlerden birine tescilinde tapu harcı oranı hk.
Evlenme tarihinden önce edinilen gayrimenkulün boşanma
kararı gereği eşlerden birine tescilinde tapu harcı oranı hk.
Sayı:
97895701-140.04.01[2016/104]-2768
Tarih:
04/01/2017
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)
Sayı :97895701-140.04.01[2016/104]-2768 04.01.2017
Konu :Evlenme tarihinden önce edinilen
gayrimenkulün boşanma kararı
gereği tescilinde tapu harcı oranı
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, açılan boşanma davası sonucunda
… 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli Esas No:… , Karar No:… sayılı kararı gereği, … ve …'ın
½'şer hisseli olarak malik oldukları … ili, …ilçesi, …Mahallesinde kain ve tapuda … ada, … parsel
sayılı E tip i… kat … no.lu bağımsız bölüm olarak kayıtlı bulunan konut niteliğindeki gayrimenkulde
…. adına kayıtlı olan ½ hissenin … adına tesciline hükmedildiği belirtilerek, yapılacak tescil
işleminden alınacak harç oranı hakkında Başkanlığımızdan görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanununun 57 nci maddesinde, tapu ve kadastro
işlemlerinden bu kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tabi
olacağı belirtilmiştir.
492 sayılı Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin "I-Tapu işlemleri" başlıklı bölümünün 20/a
fıkrasında, gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut
trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında, gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap
bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyuun izalesi
hallerinde satış bedeli, istimlaklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için
ayrı ayrı binde 20 oranında harç alınacağı hüküm altına alınmıştır.
Diğer taraftan, 01/01/2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun202 nci maddesinde, eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanmasının asıl olduğu
belirtilmiş, evlenmeden önce veya sonra, malvarlığının paylaşımı konusunda yazılı seçimlik mal
rejimlerinden birini sözleşme yaparak seçmemiş olan eşlerin kanunen tabi oldukları sistemin "yasal
mal rejimi" olacağı hüküm altına alınmıştır. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre, evlilik
içerisinde alınan mallar üzerinde her iki tarafta hak iddia edebilmektedir. 4721 sayılı Kanunun
yürürlük tarihinden önce evlenme akdi gerçekleşen eşlerden birisinin mal edinimi 01/01/2002
tarihinden sonra ise, edinilen taşınmaz mallar üzerinde diğer eş ½ oranında hak sahibi olacaktır.
Aksi durumda eşlerden birisinin mal edinimi 01/01/2002 tarihinden önce gerçekleşmiş ise, bu
durumda eşler arasındaki mal rejimi, mal ayrılığı rejimi olacaktır.
Aynı Kanunun 218 inci maddesinde, edinilmiş mallara katılma rejimi, edinilmiş mallar ile
eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsadığı, 219 uncu maddesinde ise; edinilmiş malın, her eşin
mal rejiminin devamı süresince karşılığını vererek elde ettiği malvarlığı değerini ifade ettiği
belirtilerek kişisel mal ve edinilmiş mal ayrımına gidilmiştir. Kişisel mallar Kanuna göre mal
paylaşımı konusu olmamaktadır.
Bu açıklamalar çerçevesinde, boşanmada mal paylaşımının esası evlilik içerisinde elde
edinilen malların paylaşılması olduğundan, boşanma sonucu paylaşılan gayrimenkullerin, boşanan
kişilerce bu gayrimenkulleri ilk iktisap ettikleri tarih ile mal rejiminin devamı süresinde (evlilik
içerisinde) edinilip edinilmediği hususlarına bakılarak bir ayrıma tabi tutulması gerekecektir.
Özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden, tarafların 19/09/2010 tarihinde evlendiği
ancak söz konusu gayrimenkulün 27/07/2010 tarihinde edinildiği anlaşılmıştır.
Bu nedenle, … 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarihli Esas No:… , Karar No:.. sayılı
kararına göre, … ili, … ilçesi, … Mahallesinde kain ve tapuda … ada, … parsel sayılı E tipi … kat …
no.lu bağımsız bölüm olarak kayıtlı bulunan tarafların evlenme tarihinden önce edinilmiş konut
niteliğindeki gayrimenkulde … adına kayıtlı olan ½ hissenin iptali ve davacı … adına tescili
işleminden, tazminat niteliğinde olması nedeniyle ivazlı bir işlem olarak kabul edileceğinden 492
sayılı Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin I-20/a fıkrasına göre harç aranılması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge
geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla
vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi
hesaplanmayacaktır.