Ferdi kaza sigortası kapsamında yapılan ödemelerde vergilendirme.

Ferdi kaza sigortası kapsamında yapılan ödemelerde
vergilendirme.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.55.15.01-120[94-2013/ÖZE-15]-128
Tarih:
07/12/2015
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
SAMSUN VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü
Sayı : 13649056-120[94-2013/ÖZE-15]-128 07/12/2015
Konu : Ferdi kaza sigortası kapsamında
yapılan ödemelerde vergilendirme.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, Şirketiniz bünyesinde istihdam ettiğiniz çalışanlar için
ferdi kaza sigortası yaptırıldığı, ölüm ya da kaza durumlarında kişi başına belirlenen sigorta
bedellerinin şirketiniz hesabına ödendiği, tahakkuk eden sigorta bedellerinin şirketinizce ölen ya da
kaza geçiren çalışanlarınız veya ailelerinin hesaplarına yatırıldığı belirtilerek, söz konusu sigorta
bedellerinin şirketiniz hesaplarına geçmesinin ve şirketiniz hesabından personel ya da personel
yakınlarına ödeme yapılmasının vergiye tabi olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü
sorulmaktadır.
KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin
mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safı kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı,
safî kurum kazancının tespitinde, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki
hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 38 inci maddesinin birinci fıkrasında; "Bilanço esasına
göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri
arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında sahip ve sahiplerce;
1-İşletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir;
2-İşletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.
Ticari kazancın bu suretle tespit edilmesi sırasında, Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait
hükümleri ile bu Kanunun 40 ve 41 inci madde hükümlerine uyulur." hükmüne yer verilmiştir.
Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinde ise, safi kazancın tespit edilmesinde indirilecek
giderler sayılmış olup, (1) numaralı bendinde ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için
yapılan genel giderlerin safi kazancın tespitinde indirileceği hükmü yer almaktadır.
Diğer yandan, Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; "Ücret, işverene tabi ve belirli
bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans,
aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almaktadır.
Gelir vergisi açısından bir ödemenin ücret olarak vergilendirilip vergilendirilmeyeceği bir
işverene tabi olup olmadığı, belli bir iş yerine bağlı olup olmadığı ile hizmet karşılığı bir ödemenin
yapılıp yapılmadığı unsuruna göre tespit edilecektir. Bu üç unsur birlikte varsa elde edilen gelir
ücret olarak vergilendirilecek, aksi takdirde ücretten söz etmek mümkün olmayacaktır.
Buna göre, şirketiniz tarafından çalışanlarınız için yaptırılan ferdi kaza sigortaları nedeniyle
sigorta şirketi tarafından çalışanlarınıza veya çalışan yakınlarına ödenmek üzere şirketiniz hesabına
aktarılan tazminatlar, ücretin unsurlarını taşımadığından Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesi
kapsamında ücret olarak değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde, şirketinize ödenen tazminat tutarlarının kurum
kazancınıza dahil edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan, sigorta şirketi tarafından şirketinize ödenen tazminat tutarlarının
çalışanlarınıza aktarılan kısmının ise Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının
(1) numaralı bendine göre safi kurum kazancınızın tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün
bulunmaktadır.
VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ YÖNÜNDEN
7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti
uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset yoluyla veya
herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikalinin veraset ve
intikal vergisine tabi olduğu, aynı Kanunun 2 nci maddesinin (d) bendinde de, "ivazsız intikal"
tabirinin, hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız iktisapları ifade ettiği, bu bendin
parantez içi hükmü ile de maddi ve manevi bir zarar karşılığı verilen tazminatların ivazsız
sayılmayacağı hükme bağlanmıştır.
Konuya ilişkin olarak 31/08/2007 tarihinde yayımlanan 3 Seri No.lu Veraset ve İntikal
Vergisi Kanunu Sirkülerinde;
“…
3. Birikimsiz Sigorta Poliçesi Uygulaması:
Hayat sigorta poliçesine istinaden sigortalının ecelen vefat etmesi sonucu mirasçılarına
sigorta şirketince yapılan vefat tazminatı ödemelerinin, terekeye dahil edilerek veraset ve intikal
vergisine tabi tutulması gerekir. Sigorta akdinde mirasçı olmayan üçüncü bir şahıs lehdar olarak
gösterilmiş ise bu takdirde lehdara ödenecek miktarın tamamı ivazsız iktisap olarak vergiye tabi
olacaktır.
Ferdi kaza kapsamında bulunan sigortalının kaza sonucu ölümü halinde, sigorta şirketince
ödenen tazminat, sigortalının yokluğu nedeniyle yakınlarının uğrayacakları maddi zarar ve manevi
ızdırabın sigorta sözleşmesine dayanılarak kısmen olsun tazmini ve telafisi amacını taşıdığından
ödenecek sigorta tazminatının yukarıda belirtilen Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 2 nci
maddesinin parantez içi hükmüne istinaden vergilendirilmemesi gerekir.
Ancak, ferdi kaza sigortası kapsamında bulunan sigortalının üçüncü kişi lehine sigorta
sözleşmesi yapması veya böyle bir kişiyi sonradan lehdar tayin etmesi durumunda, sigortalı kişinin
kaza sonucu ölümü üzerine sigorta şirketince mirasçı olmayan üçüncü kişiye ödenecek vefat
tazminatı maddi ve manevi bir tazminat olarak kabul edilemeyeceğinden, ödenecek miktar ivazsız
bir iktisap olarak veraset ve intikal vergisine tabi tutulacaktır.
4. Birikimli Sigorta Poliçesi Uygulaması:
Bireysel emeklilik sözleşmeleri ve hayat sigorta poliçelerine istinaden sigortalının ecelen
veya kazaen vefat etmesi sonucu sigorta şirketince;
-Mirasçılara ödenen birikim tutarının terekeye dahil edilerek,
-Sigortalının mirasçı olmayan üçüncü kişiyi lehdar tayin etmesi halinde, poliçe lehdarına
ödenecek birikim tutarının ivazsız iktisap olarak,
(Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesi kapsamında menkul sermaye iradı olarak
vergilendirildikten sonra) Veraset ve İntikal Vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
5. Karma Sigorta Poliçesi Uygulaması:
Ölüm, maluliyet ve benzeri risklere karşı yapılan riziko teminatları ile birikimli teminatların
aynı poliçede gösterilmesi halinde sigorta şirketince yapılan ödemelerin;
-Birikimsiz kısmına isabet eden tutarın (3) numaralı bölümde,
-Birikimli kısmına isabet eden tutarın ise (4) numaralı bölümde, yapılan açıklamalar
çerçevesinde vergilendirilmesi gerekmektedir." açıklamaları yer almaktadır.
Buna göre, maddi ve manevi bir zarar karşılığı ödenen paraların veraset ve intikal vergisine
tabi tutulması mümkün değildir.
Öte yandan, ferdi kaza sigortası kapsamında yapılacak ödemelerinin, poliçelerin birikimsiz
veya karma olması, ödemenin kanuni mirasçılarına veya üçüncü kişilere yapılması halinde yukarıda
belirtilen sirkülerde yapılan açıklamalar çerçevesinde veraset ve intikal vergisine tabi olup
olmayacağı hususlarının şirketinizce değerlendirilmesi gerekmektedir.
Diğer taraftan, kurumlar vergisinin konusuna giren ödemeler karşılıksız olsa dahi veraset ve
intikal vergisine tabi tutulmamaktadır.
Bu nedenle, sigorta şirketi tarafından şirketinize ödenen poliçe bedeli kurumlar vergisinin
matrahına dahil edildiğinden, bu ödemeden dolayı şirketinizden veraset ve intikal vergisi aranılması
söz konusu değildir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.