Gelir Vergisi Tevkifatı

Özelge: Devlet Hastanesine ait kantinin kiralanması
işleminde tevkifat yapılıp yapılmayacağı hk.
Sayı:
B.07.4.DEF.0.03.10.00-GVK.MUK.844-47
Tarih:
31/10/2011
T.C.
AFYONKARAHİSAR VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
Sayı : B.07.4.DEF.0.03.10.00-GVK.MUK.844-47 31/10/2011
Konu : Gelir Vergisi Tevkifatı
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ... Devlet Hastanesi kantinini, ... Malmüdürlüğünden
ihale karşılığı 3 yıllığına kiraladığınızı, kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan kira ödemelerinden
tevkifat yapılmadığını belirterek, ancak işletme hakkı devri söz konusu olduğu için anılan kiralama
işleminden tevkifat yapılıp yapılmayacağı hususunda Başkanlığımızdan görüş talep ettiğiniz
anlaşılmıştır.
Konuya ilişkin olarak ... Vergi Dairesi Müdürlüğünden alınan 31.05.2010 tarih ve 2050 sayılı
yazıda; 11.02.2010 tarihinden itibaren kantin işletmeciliği işinden dolayı gerçek usulde
mükellefiyetinizin tesis edildiği, üç aylık döneme ilişkin muhtasar beyannamesinin 15.04.2010
tarihinde kanuni süresi içerisinde dairelerine verildiği, tahakkuk eden verginin, 31.05.2010 tarihi
itibariyle ödenmediği anlaşılmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde,
iktisadi kamu kuruluşları vergi mükellefiyeti kapsamına alınmış olup aynı Kanunun 2 nci
maddesinin üçüncü fıkrasında da Devlete, il özel idarelerine, belediyelere, diğer kamu idarelerine
ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci ve ikinci fıkralar dışında
kalan ticari, sınaî ve zirai işletmelerin iktisadi kamu kuruluşu olduğu; aynı maddenin altıncı
fıkrasında ise iktisadi kamu kuruluşları ile dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazanç
amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin
olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya iş yerlerinin
bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği, mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti
karşılayacak kadar olması, kar edilmemesi veya karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin
bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve
müesseseleri, iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler,
vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek
gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilânço
veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin maddede bentler halinde sayılan
ödemeleri (avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak
sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaları gerektiği hükme bağlanmış olup aynı
fıkranın (5/a) bendinde ise, 70 inci maddede yazılı mal ve hakların kiralanması karşılığı yapılan
ödemelerden tevkifat yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun uygulanmasına ilişkin açıklamalar içeren 1 seri
no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin (2.3.1.) bölümünde, iktisadi kamu kuruluşlarının ticari,
sınai veya zirai bir işletme oluşturup oluşturmadığı hususunda, Tebliğin (2.4.) bölümünde yapılan
açıklamaların dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.
Söz konusu Tebliğin (2.4.) bölümünde de iktisadi işletmenin belirgin özelliklerinin bağlılık,
devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai bir mahiyet arz etmesinin, diğer bir anlatımla iktisadi
işletmenin unsurlarının ticari faaliyetin de temel özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak
piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi
faaliyetler olduğu, Kanunun bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek veya vakıf tarafından
piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen tüm iktisadi faaliyetleri kapsamına aldığı, satılan mal veya
hizmete ait bedelin sadece maliyeti karşılayacak kadar olmasının, kar edilmemesinin, karın kuruluş
amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi işletme olma vasfını değiştirmeyeceği açıklanmıştır.
Ayrıca kazanç sağlama amacı olmasa dahi işletmenin konusunun ve faaliyetinin, her türlü mal ve
hizmet satışı ya da bunlara benzer şekillerde olması ve devamlı surette yapılması durumlarında da
dernek veya vakıflara ait iktisadi işletme oluştuğu kabul edilecektir.
Anılan Tebliğin "15.3.2.4. Devlete, özel idarelere, belediyelere ve köylere ait taşınmazların
kiralanması karşılığında yapılan kira ödemeleri" başlıklı bölümünde, "Devlete, özel idarelere,
belediyelere ve köylere ait taşınmazların kiralanması karşılığında, anılan kamu kurumlarına yapılan
kira ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmayacaktır." açıklamasına yer verilmiştir.
Kiralama işlemlerinde iktisadi işletme oluşup oluşmadığı hususu, kuru mülkiyet kiralaması
ile iktisadi işletme mahiyetinde bulunan bir gayrimenkulün kiralanması halinde ayrı ayrı
değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.
Kuru mülkiyet kiralaması şeklinde gerçekleştirilen kiralamalar ticari amaçla
gerçekleştirilmediği veya devamlı surette belirli bir hacim ve ehemmiyette olmadığı müddetçe bu
kiralama işlemi nedeniyle oluşacak bir iktisadi işletmeden söz etmek mümkün bulunmamaktadır.
Ancak, iktisadi bir faaliyetin icrasına tahsis edilen ve işletilmeye hazır hale getirilen gayrimenkuller
üzerinde sahip olunan işletme hakkının kiralanması, ticari nitelikte bir kiralama olduğundan, bu tür
kiralamalarda iktisadi işletmenin oluştuğu kabul edilecektir.
Buna göre, bir kantinin işletme hakkının devrini de içeren kiralama faaliyeti nedeniyle
iktisadi işletme oluşması gerekecektir. Ancak, mülkiyeti Hazineye ait olan kantinin ...
Malmüdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ve kira gelirinin Hastaneye aktarılmaksızın doğrudan
Hazineye irat kaydedildiği bu kiralama işleminde, anılan Hastane tarafından elde edilen bir gelir
söz konusu olmadığından iktisadi işletme oluşmayacaktır.
Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, ... Devlet Hastanesi kantininin ...
Malmüdürlüğü tarafından şahsınıza kiraya verilmesi işlemi nedeniyle tarafınızca, anılan Kuruma
ödenen kira bedelleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmasına gerek bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
EKLER :
1- Dilekçe Örneği
2-Vergi Dai.Müd.Yazı Örneği
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.