Gemi sicilinde yapılacak ipotek tesisi işleminde harç aranılıp aranılmayacağı hk.
Gemi sicilinde yapılacak ipotek tesisi işleminde harç
aranılıp aranılmayacağı hk.
Kanun Numarası
492
Kanun
HARÇLAR KANUNU
Özelge No
E-97895701-140.07[2025.86]-626287
Özelge Tarihi
16.05.2025
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İstanbul Defterdarlığı
Gelir Kanunları Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
Sayı :E-97895701-140.07[2025.86]-626287
Gemi sicilinde yapılacak ipotek
Konu :tesisi işleminde harç aranılıp
aranılmayacağı
16.05.2025
İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden, şirketinizin yurt
dışında yerleşik firma ile "Yat İnşaat Sözleşmesi" imzaladığı ve yat imalatına
başladığı, söz konusu yatın İstanbul Liman Başkanlığının... numaralı yapı kayıt
belgesi ile Yapı halindeki Gemilere Özgü Sicilde Şirketiniz adına kayıtlı olduğu, siparişi
veren yurt dişındd yerleşik firmanin siparış ettiği yatin liman başkanligi kaydi
üzerinde ipotek tesis ettirmek istediği, Şirketinizce İstanbul Liman Başkanlığında bu
hususta girişimde bulunulması üzerine ipotek işlemi sırasında harç talep edildiği
belirtilerek, yapılacak olan ipotek tesisi işleminin 492 sayılı Harçlar Kanununun 123
üncü maddesine göre harçtan istisna olup olmadığı hususunda görüş talep edildiği
anlaşılmaktadır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 95 inci maddesinde, gemi ve liman işlemlerinden bu
Kanuna bağlı (7) sayılı tarifede yazılı olanların gemi ve liman harçlarına tabi olduğu;
96 ncı maddesinde, inşa halindeki gemilere mahsus sicil işlemlerinin de gemi sicil
işlemleri gibi harca tabi olduğu, ancak inşa halindeki gemilere mahsus sicilde kayıtlı
bir geminin, asıl sicile geçirilmesinde evvelce yapılmış ve harca tabi tutulmuş
işlemlerden ayrıca harç alınmayacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 97 nci maddesinde: "Gemi ve liman harçları, taraflarca aksi
kararlaştırılmamışsa aşağıda yazılı kişiler tarafından ödenir:
a) Mülkiyet hakkını iktisabedenler, (iktisabeden kişiler birden fazla ise, harçları
hisseleri oranında öderler),
b) ipoteklerde ipoteği tesis edenler,
c) Bunlar dışında kalan işlemlerde lehine işlem yapılmış olanlar" hükmü yer
almaktadır.
492 sayılı Kanuna bağlı (7) sayılı tarifenin "I- Gemi sicil işlemleri" başlıklı
bölümünün 5 inci maddesinde, gemi siciline kayıtlı gemiler üzerinde tesis olunacak
ipoteklerden sağlanan borç miktarı üzerinden nispi harç alınacağı hüküm altına
alınmıştır.
Öte yandan, 492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinin onuncu fıkrasında,
her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının inşası, yenileme ve dönüşümü ile bakım ve
onarımına yönelik olarak düzenlenen kāğıtlarla ilgili işlemlerin bu Kanunda yazılı
harçlardan müstesna olduğu hükmüne yer verilmiştir.
Özelge talep formu eklerinin tetkikinde, şirketiniz (inşaatçı) ile yurt dışında mukim ...
(alıcı) arasında .../2/2025 tarihinde düzenlenen "Yat İnşaat Sözleşmesi"nin "Niyet ve
Kapsam" başlıklı 2 nci bölümünün 1 inci maddesinde, inşaatçının sözleşme
hükümlerine uygun olarak yatı tasarlamayı, inşa etmeyi, donatmayı, tamamlamayı,
denize indirmeyi ve aliciya teslim etmeyi kabul ettiği, alıcının da sözleşme
hükümlerine uygun olarak yatı satın almayı, bedelini ödemeyi ve teslim almayı
kabul ettigi; Sozleşmе ве ve Odeme başlikll 3 uncu g ในท 4 uncu
maddesinde ise inşaatçının, alıcının ödeme yükümlülüklerinin teminatı olarak yat
üzerinde alıcı adına ve lehine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı İnşa Halindeki Gemiler
Sicilinde birinci öncelikli ipotek tescil ettirmeyi kabul ve taahhüt ettiği, bu amaçla
tarafların kapsamı ayrıca kararlaştırılacak ipotek sözleşmesi akdedeceği ve bu
sözleşmenin noter huzurunda tasdik edileceği, alıcının ipotek sözleşmesinin
akdedilmesi ve ipoteğin tescili için gerekli işlemleri derhal yapacağı ve ipotek
sözleşmesinin noter huzurunda akdedilmesini müteakip inşaatçının on beş (15) gün
içinde ipoteği tescil ettireceği, ipotek tescilinin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı İnşa
Halindeki Gemiler Sicilinden alınan bir belge ile kanıtlanacağı belirtilmiştir.
Bu itibarla, yat tasarlanması, inşa edilmesi, donatılması, tamamlanması, denize
indirilmesi ve alıcıya teslim edilmesi hususunda şirketiniz (inşaatçı) ile yurt dışında
mukim... (alıcı) arasında sözleşme düzenlendiği, sözleşmede alıcının ödeme
yükümlülüklerinin teminatı olarak yat üzerinde alıcı adına ve lehine ipotek tescil
ettirilmesi amacıyla ipotek sözleşmesi akdedileceğinin belirtildiği hususları dikkate
alındığında, söz konusu yat inşasına ilişkin düzenlenen sözleşme uyarınca alıcının
ödeme yükümlülüklerinin teminatı olarak yapılacak ipotek işlemine 492 sayılı
Kanunun 123 üncü maddesinin onuncu fikrası kapsamında harç istisnası
uygulanması mümkün bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.