Genel Müdürlük Bünyesinde İşletilen Çay Ocaklarının Kurumlar Vergisi ve KDV Mükellefiyeti hk.

Genel Müdürlük Bünyesinde İşletilen Çay Ocaklarının

Kurumlar Vergisi ve KDV Mükellefiyeti hk.

Kanun Numarası

5520

Kanun

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU

Özelge No

E-62030549-125-

Özelge Tarihi

08.05.2025

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

İstanbul Defterdarlığı

Gelir Kanunları Gelir ve Kurumları Vergileri

Grup Müdürlüğü

Sayı :E-62030549-125-

Genel Müdürlük Bünyesinde

Konu :İşletilen Çay Ocaklarının Kurumlar

Vergisi ve KDV Mükellefiyeti

İlgi :

08.05.2025

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; ... Belediyesine bağlı kent içi toplu ulaşım

hizmetini sunan bir kamu kuruluşu olduğunuzu, kurumunuz bünyesinde çalışan

personelden para toplanarak sermayesi oluşturulan, bu sermaye ile yalnızca

personelinizin çay ve kahve ihtiyacını karşılayan, dışarıya satış yapılmayan, kar

amacı gütmeyen, kiralama yapmadan ve dışarıdan işçi temin edilmeden kurulan

çay ocaklarınızın iktisadi işletme oluşturup oluşturmadığı ile çay ocaklarınız için

potansiyel vergi numarası alıp alamayacağınız hususlarında Defterdarlığımız

görüşü sorulmaktadır.

KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (c)

bendinde, iktisadi kamu kuruluşları vergi mükellefiyeti kapsamına alınmış olup, aynı

Kanunun 2 nci maddesinin üçüncü fıkrasında da devlete, il özel idarelerine,

belediyelere, diğer kamu idarelerine ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup faaliyetleri

devamlı bulunan ve birinci ve ikinci fıkralar dışında kalan ticari, sınai ve zirai

işletmelerin iktisadi kamu kuruluşu olduğu; 6 ncı fıkrasında ise iktisadi kamu

kuruluşları ile dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazanç amacı

gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel

kişiliklerinin olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış

sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği,

mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, kar

edilmemesi veya karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi

niteliğini değiştirmeyeceği hükme bağlanmıştır.

Anılan Kanunun uygulanmasına ilişkin açıklamalar içeren 1 seri no.lu Kurumlar

Vergisi Genel Tebliğinin (2.3.1.) bölümünde iktisadi kamu kuruluşlarının ticari, sınai

veya zirai bir işletme oluşturup oluşturmadığı hususunda, bu Tebliğin (2.4.)

bölümünde yapılan açıklamaların dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.

Söz konusu Tebliğin (2.4.) bölümünde; iktisadi işletmenin belirlenmesinde işletmenin

belirgin özelliklerinin bağlılık, devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai bir

mahiyet arz etmesinin, diğer bir anlatımla iktisadi işletmenin unsurlarının ticari

faaliyetin de temel özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa

ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi

faaliyetler olduğu, Kanunun bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek veya vakıf

tarafından piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen tüm iktisadi faaliyetleri

kapsamına aldığı, satılan mal veya hizmete ait bedelin sadece maliyeti karşılayacak

kadar olmasının, kar edilmemesinin, karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin

bunların iktisadi işletme olma vasfını değiştirmeyeceği, ayrıca kazanç sağlama

amacı olmasa dahi işletmenin konusunun ve faaliyetinin, her türlü mal ve hizmet

satışı ya da bunlara benzer şekillerde olması ve devamlı surette yapılması

durumlarında da dernek veya vakıflara ait iktisadi işletme oluştuğunun kabul

edileceği ve faaliyetin dönemsel veya mevsimlik olmasının (havuz ve plaj

işletmeciliği gibi), işin niteliği nedeniyle faaliyetin devamlılığına engel teşkil

etmeyeceği ifade edilmiştir.

Devamlılık unsuru, bir hesap dönemi içinde aynı veya ayrı faaliyet alanlarında ticari

mahiyet arz eden işlemlerin birden fazla yapılmasını ifade etmektedir. Aynı hesap

döneminde tek işlem nedeniyle ticari faaliyetin devamlılık unsurunun oluştuğunn

kabul etmek mümkün olmamakla birlikte, faaliyetin organizasyon gerektirmesi veya

amacının ticari olması durumunda devamlılık unsurunun varlığı kabul edilir.

Ticari organizasyon, sermaye tahsisi, işyeri açılması, personel istihdamı, ticaret

siciline kaydolmak gibi unsur ve şartlardan tümü veya bir kısmı yerine getirilmek

suretiyle belirli şekilde kurulmuş olacaktır. Bu takdirde bu organizasyon içinde bir

takvim yılında veya iki veya üç yılda tek bir işlem yapılmış olsa dahi ticari faaliyetin

varlığı kabul edilir.

Buna göre, tüzel kişiliği itibarıyla kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayan ... Genel

Müdürlüğünün yürüttüğü faaliyetlerin, bir organizasyona bağlı olarak piyasa

ekonomisi içerisinde devamlı surette ve bir bedel mukabilinde gerçekleştirilen ticari,

sınai ve zirai faaliyetlerden oluşması halinde, bu faaliyetler dolayısıyla adı geçen

Müdürlük bünyesinde oluşacak iktisadi kamu kuruluşu nezdinde kurumlar vergisi

mükellefiyetinin tesis edilmesi gerekir.

Dolayısıyla, dışarıya satış yapılmaksızın sadece Genel Müdürlüğünüz personelinin

çay ve kahve ihtiyacını kurum bünyesinde istihdam edilen personel ile karşılamak

üzere, her personelden maktu bir bedel üzerinden para toplanmak suretiyle

faaliyette bulunulacak çay ocağı hizmetinde ticari organizasyon bulunmaması

halinde Genel Müdürlüğünüze bağlı bir iktisadi kamu kuruluşu oluşması söz konusu

olmayacaktır.

Söz konusu çay ocağının ticari bir organizasyon çerçevesinde ve bir bedel

mukabilinde faaliyet göstermesi halinde ise Genel Müdürlüğünüz bünyesinde

oluşacak iktisadi kamu kuruluşu nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis

edilmesi gerekecektir.

KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN:

3065 sayılı KDV Kanununun,

1/1 inci maddesinde, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti

çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,

1/3-g maddesinde, genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler

ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her

türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya

işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi

diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin

KDV'ye tabi olduğu

hükme bağlanmıştır.

Buna göre, dışarıya satış yapılmaksızın sadece Genel Müdürlüğünüz personelinin

çay ve kahve ihtiyacını karşılamak üzere personelinizden para toplanmak suretiyle

kurulan çay ocağı hizmetlerinde ticari organizasyon bulunmaması halinde, Genel

Müdürlüğünüz bünyesinde iktisadi kamu kuruluşu oluşmayacağından, bu çay

ocağında verilen hizmetler KDV'ye tabi olmayacaktır.

Ancak, söz konusu çay ocağı hizmetlerinde ticari bir organizasyon bulunması

halinde, Genel Müdürlüğünüz bünyesinde oluşan iktisadi kamu kuruluşunca

verilecek hizmetler 3065 sayılı Kanunun 1/3-g maddesine göre KDV'ye tabi olacaktır.

VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN:

Vergi Kimlik Numarası Kullanımının Yaygınlaştırılması Hakkında 4358 sayılı Kanuunu

2 nci maddesinde; "Kamu idare ve müesseseleri ile diğer gerçek ve tüzelkişiler,

Maliye Bakanlığınca belirlenecek işlemlerin yapılması sırasında, bu işlemlere

muhatap veya taraf olan gerçek ve tüzel kişilerin vergi kimlik numarasını tespit

etmek ve bu işlemlere ilişkin belge, hesap ve kayıtlarında vergi kimlik numaralarına

da yer vermek zorundadırlar. Belirlenecek işlemlere muhatap veya taraf olan kişiler,

vergi kimlik numaraları olmadığı takdirde, işlemlerin tamamlanmasından önce vergi

kimlik numarası almak zorundadırlar.

Bu Kanuna göre vergi kimlik numarası tespit etme, belge, hesap ve kayıtlarında

gösterme mecburiyeti kapsamına alınan kurum ve kuruluşların özel mevzuatlarında

yer alan vergi kimlik numarasının kullanımını engelleyici veya kısıtlayıcı mahiyette

olan hükümler uygulanmaz.

Bu Kanunda geçen 'vergi kimlik numarasi' tabiri, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8

inci maddesi uyarınca gerçek ve tüzel kişilere verilen vergi numarasını ifade

eder."hükmü yer almaktadır.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 8 inci maddesinin son fıkrasında; "Türkiye

Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan her gerçek kişi ile tüzel kişilere bir vergi numarası

verilir. Bu hükmün uygulanmasına ilişkin usul ve esasları tespit etmeye ve vergi

numarasının kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak

işlemlerle ilgili kayıtlarda ve düzenlenecek belgelerde kullanılması mecburiyetini

getirmeye Maliye Bakanlığı yetkilidir." hükmü bulunmaktadır.

Öte yandan, Vergi Kimlik Numarası kullanımının yaygınlaştırılmasına ilişkin olarak

19/06/2001 tarihli ve 24437 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 2 Sıra No.lu Vergi

Kimlik Numarası Genel Tebliğinin "I- Vergi Kimlik Numarasının Tespiti ve Kullanımı"

başlıklı bölümünde;

"Bu Tebliğ kapsamına alınan gerçek ve tüzel kişiler bu Tebliğde belirtilen işlemleri

yapan veya bunlara muhatap veya taraf olan her türlü gerçek ve tüzel kişi

müşterilerinin kimlik, adres ve diğer bilgilerinin yanı sıra;

1. Vergi kimlik numaralarını tespit ederler.

2. Ви питaraları ilgili belge, hesap ve kayıtlarında kullanırlar. "ifadeleri yer

almaktadır.

240 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "Tek Vergi Numarası

Uygulamasında Vergi Mükelleflerince Uyulması Zorunlu Hususlar"başlıklı A/2

maddesinde; "Vergi dairelerinde kayıtlı her gerçek ve tüzel kişiye tek vergi numarası

verilecek olup, mükelleflerin merkez ve şubeleri aynı vergi numarasıNI

kullanacaklardır. Şubelerin başka vergi dairesi yetki alanı içerisinde olması duruти

değiştirmeyecektir. Bankalar bu uygulamanın dışında

tutulmuşlardır." açıklamalarına yer verilmiştir.

Buna göre, dışarıya satış yapılmaksızın sadece personelinizin çay ve kahve

ihtiyacını karşılamak üzere personelden para toplanmak suretiyle Müdürlüğünüz

bünyesinde kurulan çay ocaklarında, ticari organizasyon çerçevesinde bedel

karşılığı bir hizmet verilmemesi halinde bağlı bir iktisadi kamu kuruluşu

oluşmayacağı değerlendirildiğinden, söz konusu çay ocakları için (banka hesabı

açmak, banka hesap hareketlerini takip etmek amacıyla) ayrı vergi kimlik numarası

(potansiyel dahil) oluşturulması mümkün değildir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.