Harita ve kadastro mühendisinin vergilendirilmesi ve belge düzeni.
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı :11395140-019.01-1319 23/08/2013
Konu :Harita ve kadastro mühendisinin
vergilendirilmesi ve belge düzeni.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, harita ve kadastro mühendisi olarak faaliyet göstermek üzere evinizi iş
adresi göstererek mükelle yet tesis ettirdiğiniz, anlaşmalı matbaada serbest meslek makbuzu bastırmanız gerekirken
sehven fatura bastırdığınız, ...'ye doğrudan temin usulü ile hizmet sunduğunuz ve düzenlediğiniz faturalarda hesaplanan
katma değer vergisinin tevkifata tabi tutulduğu belirtilerek, belge düzeni ile serbest meslek makbuzu düzenlemeniz
durumunda katma değer vergisi tevkifat uygulaması hususlarında Başkanlığımızdan görüş talep edilmektedir.
I-GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak
çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlarla sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin, ödenek, tazminat, kasa tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı,
prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak
şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez" hükmü yer almıştır.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinde; her türlü ticari ve sınai faaliyetten doğan kazançların
ticari kazanç olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 65 nci maddesinde; "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan
kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye
veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve
hesabına yapılmasıdır." hükmüne yer verilmiştir.
Serbest meslek faaliyetinde ana unsur, faaliyetin sermayeden çok, kişisel çalışmaya, ilmi ya da mesleki bilgi ve
ihtisasa dayanmasıdır. Bu unsur, serbest meslek faaliyetini ticari faaliyetten ayıran en önemli özelik olup, söz konusu
faaliyetlerden elde edilen kazançların daha çok emek ürünü olduğunu göstermesi, yalnızca emeğe dayanan organizasyon
yeterli olmadığı gibi aynı zamanda geliri doğuran emeğin, ilmi veya mesleki bilgi ve ihtisasa dayanması koşulu da
aranmaktadır.
Buna göre, harita ve kadastro mühendisliği faaliyetinizin sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi ve mesleki bilgiye
veya ihtisasa bağlı olarak şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması halinde, bu faaliyetinizden dolayı
elde edeceğiniz kazanç serbest meslek kazancı olarak değerlendirilerek, serbest meslek kazancının tespitine ilişkin
hükümlere göre vergilendirilmesi gerekmektedir.
Öte yandan bir hizmet akdi ile işverenin emir ve talimatları doğrultusunda devamlılık ve bağlılık arz edecek şekilde
çalışmanız halinde ise yapılan ödemelerin ücret olarak vergilendirilmesi gerekeceği de tabiidir.
II- KATMADEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde, gerekli görülen hallerde vergi alacağının emniyet
altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma konusunda
Bakanlığımıza yetki verilmiştir.
Bu yetkiye dayanarak yayımlanan 117 Seri No'lu KDV Genel Tebliğinin "3.1. Kısmi Tevkifatın Mahiyeti ve Tevkifat
Uygulayacak Alıcılar" bölümünde; kısmi tevkifatın mahiyeti ve tevkifat uygulayacak alıcılar açıklanmıştır.
Yine 63 No'lu KDV Sirküleri'nin "2.2.2.2. Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler" başlıklı
bölümünde; "117 Seri No'lu KDV Genel Tebliği'nin ‘3.2.2' bölümünde, Tebliğin (3.1.2/b) ayırımında sayılanlara karşı ifa
edilen etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri hizmetlerde alıcılar tarafından 9/10 oranında KDV tevkifatı
uygulanacağı ifade edilmiştir.
Bu kapsama;
- Piyasa etüt-araştırma,
- Ekspertiz,
- Plan-proje,
- Teknik, ekonomik, mali ve hukuki alanda sunulan danışmanlık, müşavirlik, denetim ve benzeri hizmetler
girmektedir.
Yapım işlerinden bağımsız ve ayrı olarak verilen mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje, harita (kadastral harita
dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve benzeri hizmetler bu bölüm kapsamında
değerlendirilecektir." denilmektedir.
Tebliğin "3.4.2. Belge Düzeni" başlıklı bölümünde; "3.4.2.1. Tevkifata tabi işlemler dolayısıyla satıcılar tarafından
düzenlenecek belgelerde; ‘İşlem Bedeli, Hesaplanan KDV, Tevkifat Oranı, Alıcı Tarafından Tevkif Edilecek KDV Tutarı,
Tevkifat Dahil Toplam Tutar ve Tevkifattan Sonra Tahsil Edilmesi Gereken Toplam Bedel (Tevkifat Hariç Toplam Tutar)"
ayrıca gösterilecektir.
Bu fatura satıcı açısından, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV'ye tevkifat uygulandığını tevsik eden belge
mahiyetini de taşımaktadır.
Faturaya, borçlanılan miktar olarak rakam ve yazı ile tevkifattan sonra kalan tutar yazılacaktır.
Örnek:
KDV hariç 3.000 ¨ tutarındaki %18 oranında KDV'ye tabi bir işlem 5/10 oranında KDV tevkifatına tabidir. Bu işleme
ait fatura aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.
İşlem Bedeli : 3.000 ¨
Hesaplanan KDV : 540 ¨
Tevkifat Oranı : 5/10
Alıcı tarafından Tevkif Edilecek KDV : 270 ¨
Tevkifat Dahil Toplam Tutar : 3.540 ¨
Tevkifat Hariç Toplam Tutar : 3.270 ¨
Yalnız Üçbinikiyüzyetmiş Türk Lirasıdır.
3.4.2.2. Tevkifata tabi tutulan işlemlerle tevkifat uygulaması kapsamında bulunmayan işlemlerin birlikte yapılması
halinde bu işlemlerin tek fatura ile belgelendirilmesi mümkündür.
Bu durumda, tevkifata tabi işlem bedeli ve bu bedel üzerinden hesaplanan KDV ile tevkif edilen KDV tutarı fatura
üzerinde ayrıca gösterilecektir. Bu şekilde yapılan faturalamalarda da tevkifat uygulaması kapsamındaki işlem bedelinin
KDV dahil tutarının Tebliğin (3.4.1.2) bölümünde belirlenen alt sınırı aşıp aşmadığı dikkate alınacak, aşmıyorsa tevkifat
uygulanmayacaktır." denilmektedir.
Buna göre, tarafınızca ...'ye verilen hizmetin danışmanlık ve denetim hizmeti olması halinde hizmet bedeli
üzerinden hesaplanan vergiye 9/10 oranında tevkifat uygulanması ve tevkifatın serbest meslek makbuzunda yukarıda
belirtilen (117 No'lu Tebliğin 3.4.2. bölümünde yapılan) açıklamalar çerçevesinde gösterilmesi gerekmektedir.
III- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesi ile serbest meslek erbabına defter tutma mecburiyeti getirilmiş,
210 uncu maddesinde serbest meslek erbabının serbest meslek kazanç defteri tutacağı hüküm altına alınmış, 236 ncı
maddesinde ise " Serbest meslek erbabı, mesleki faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek
makbuzu tanzim etmek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak
mecburiyetindedir." hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre; harita ve kadastro mühendisliği faaliyetinin bir işverene bağlı olmaksızın, sermayeden ziyade şahsi
mesaiye, ilmi ve mesleki bilgiye veya ihtisasa bağlı olarak şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabınıza yapılması
halinde, bu faaliyetten elde edilen kazancın serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi gerektiğinden serbest
meslek kazanç defteri tutmanız ve mesleki faaliyetinize ilişkin her türlü tahsilatınız için serbest meslek makbuzu
düzenlemeniz gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*)
Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu illeriniz dolayısıyla vergi tarh
edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.