Harita ve kadastro mühendisinin vergilendirilmesi ve belge düzeni hk.
Özelge: Harita ve kadastro mühendisinin vergilendirilmesi
ve belge düzeni hk.
Sayı:
11395140-019.01-1319
Tarih:
23/08/2013
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-019.01-1319 23/08/2013
Konu : Harita ve kadastro mühendisinin vergilendirilmesi ve
belge düzeni.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, harita ve kadastro mühendisi olarak faaliyet
göstermek üzere evinizi iş adresi göstererek mükellefiyet tesis ettirdiğiniz, anlaşmalı matbaada
serbest meslek makbuzu bastırmanız gerekirken sehven fatura bastırdığınız, ...'ye doğrudan temin
usulü ile hizmet sunduğunuz ve düzenlediğiniz faturalarda hesaplanan katma değer vergisinin
tevkifata tabi tutulduğu belirtilerek, belge düzeni ile serbest meslek makbuzu düzenlemeniz
durumunda katma değer vergisi tevkifat uygulaması hususlarında Başkanlığımızdan görüş talep
edilmektedir.
I-GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir
işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlarla sağlanan ve para ile
temsil edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin, ödenek, tazminat, kasa tazminatı, mali sorumluluk tazminatı, tahsisat, zam, avans,
aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunması onun mahiyetini değiştirmez" hükmü yer almıştır.
Diğer taraftan, Gelir Vergisi Kanununun 37 nci maddesinde; her türlü ticari ve sınai
faaliyetten doğan kazançların ticari kazanç olduğu belirtilmiş, aynı Kanunun 65 nci maddesinde;
"Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek
faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari
mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına
yapılmasıdır." hükmüne yer verilmiştir.
Serbest meslek faaliyetinde ana unsur, faaliyetin sermayeden çok, kişisel çalışmaya, ilmi ya
da mesleki bilgi ve ihtisasa dayanmasıdır. Bu unsur, serbest meslek faaliyetini ticari faaliyetten
ayıran en önemli özelik olup, söz konusu faaliyetlerden elde edilen kazançların daha çok emek
ürünü olduğunu göstermesi, yalnızca emeğe dayanan organizasyon yeterli olmadığı gibi aynı
zamanda geliri doğuran emeğin, ilmi veya mesleki bilgi ve ihtisasa dayanması koşulu da
aranmaktadır.
Buna göre, harita ve kadastro mühendisliği faaliyetinizin sermayeden ziyade şahsi mesaiye,
ilmi ve mesleki bilgiye veya ihtisasa bağlı olarak şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına
yapılması halinde, bu faaliyetinizden dolayı elde edeceğiniz kazanç serbest meslek kazancı olarak
değerlendirilerek, serbest meslek kazancının tespitine ilişkin hükümlere göre vergilendirilmesi
gerekmektedir. Öte yandan bir hizmet akdi ile işverenin emir ve talimatları doğrultusunda devamlılık ve
bağlılık arz edecek şekilde çalışmanız halinde ise yapılan ödemelerin ücret olarak vergilendirilmesi
gerekeceği de tabiidir.
II- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinde, gerekli görülen hallerde
vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin
ödenmesinden sorumlu tutma konusunda Bakanlığımıza yetki verilmiştir.
Bu yetkiye dayanarak yayımlanan 117 Seri No'lu KDV Genel Tebliğinin "3.1. Kısmi
Tevkifatın Mahiyeti ve Tevkifat Uygulayacak Alıcılar" bölümünde; kısmi tevkifatın mahiyeti ve
tevkifat uygulayacak alıcılar açıklanmıştır.
Yine 63 No'lu KDV Sirküleri'nin "2.2.2.2. Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri
Hizmetler" başlıklı bölümünde; "117 Seri No'lu KDV Genel Tebliği'nin ‘3.2.2' bölümünde, Tebliğin
(3.1.2/b) ayırımında sayılanlara karşı ifa edilen etüt, plan-proje, danışmanlık, denetim ve benzeri
hizmetlerde alıcılar tarafından 9/10 oranında KDV tevkifatı uygulanacağı ifade edilmiştir.
Bu kapsama;
- Piyasa etüt-araştırma,
- Ekspertiz,
- Plan-proje,
- Teknik, ekonomik, mali ve hukuki alanda sunulan danışmanlık, müşavirlik, denetim ve
benzeri hizmetler girmektedir.
Yapım işlerinden bağımsız ve ayrı olarak verilen mimarlık, mühendislik, etüt, plan, proje,
harita (kadastral harita dahil), kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı hazırlama ve
benzeri hizmetler bu bölüm kapsamında değerlendirilecektir." denilmektedir.
Tebliğin "3.4.2. Belge Düzeni" başlıklı bölümünde; "3.4.2.1. Tevkifata tabi işlemler
dolayısıyla satıcılar tarafından düzenlenecek belgelerde; ‘İşlem Bedeli, Hesaplanan KDV, Tevkifat
Oranı, Alıcı Tarafından Tevkif Edilecek KDV Tutarı, Tevkifat Dahil Toplam Tutar ve Tevkifattan
Sonra Tahsil Edilmesi Gereken Toplam Bedel (Tevkifat Hariç Toplam Tutar)" ayrıca gösterilecektir.
Bu fatura satıcı açısından, işlem bedeli üzerinden hesaplanan KDV'ye tevkifat uygulandığını
tevsik eden belge mahiyetini de taşımaktadır.
Faturaya, borçlanılan miktar olarak rakam ve yazı ile tevkifattan sonra kalan tutar
yazılacaktır.
Örnek:
KDV hariç 3.000 ¨ tutarındaki %18 oranında KDV'ye tabi bir işlem 5/10 oranında KDV
tevkifatına tabidir. Bu işleme ait fatura aşağıdaki şekilde düzenlenecektir.
İşlem Bedeli : 3.000 ¨
Hesaplanan KDV : 540 ¨
Tevkifat Oranı : 5/10
Alıcı tarafından Tevkif Edilecek KDV : 270 ¨
Tevkifat Dahil Toplam Tutar : 3.540 ¨ Tevkifat Hariç Toplam Tutar : 3.270 ¨
Yalnız Üçbinikiyüzyetmiş Türk Lirasıdır.
3.4.2.2. Tevkifata tabi tutulan işlemlerle tevkifat uygulaması kapsamında bulunmayan
işlemlerin birlikte yapılması halinde bu işlemlerin tek fatura ile belgelendirilmesi mümkündür.
Bu durumda, tevkifata tabi işlem bedeli ve bu bedel üzerinden hesaplanan KDV ile tevkif
edilen KDV tutarı fatura üzerinde ayrıca gösterilecektir. Bu şekilde yapılan faturalamalarda da
tevkifat uygulaması kapsamındaki işlem bedelinin KDV dahil tutarının Tebliğin (3.4.1.2) bölümünde
belirlenen alt sınırı aşıp aşmadığı dikkate alınacak, aşmıyorsa tevkifat uygulanmayacaktır."
denilmektedir.
Buna göre, tarafınızca ...'ye verilen hizmetin danışmanlık ve denetim hizmeti olması halinde
hizmet bedeli üzerinden hesaplanan vergiye 9/10 oranında tevkifat uygulanması ve tevkifatın
serbest meslek makbuzunda yukarıda belirtilen (117 No'lu Tebliğin 3.4.2. bölümünde yapılan)
açıklamalar çerçevesinde gösterilmesi gerekmektedir.
III- VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesi ile serbest meslek erbabına defter tutma
mecburiyeti getirilmiş, 210 uncu maddesinde serbest meslek erbabının serbest meslek kazanç
defteri tutacağı hüküm altına alınmış, 236 ncı maddesinde ise " Serbest meslek erbabı, mesleki
faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir
nüshasını müşteriye vermek, müşteride bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir."
hükmüne yer verilmiştir.
Buna göre; harita ve kadastro mühendisliği faaliyetinin bir işverene bağlı olmaksızın,
sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi ve mesleki bilgiye veya ihtisasa bağlı olarak şahsi
sorumluluk altında kendi nam ve hesabınıza yapılması halinde, bu faaliyetten elde edilen kazancın
serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi gerektiğinden serbest meslek kazanç defteri
tutmanız ve mesleki faaliyetinize ilişkin her türlü tahsilatınız için serbest meslek makbuzu
düzenlemeniz gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.