Hollanda mukimi firmaya teknik destek ve danışmanlık hizmeti dolayısıyla ödenen bedellerinin vergilendirilmesi.

İlgi (a)'da kayıtlı özelge talep formu ve ilgi (b)'de kayıtlı dilekçede, yabancı sermayeli olarak
2017/Ocak döneminde kurulduğunuzu, faaliyet konunuzun tünel inşaatlarında kullanılan ve yurt
dışında üretimi gerçekleştirilip Türkiye'de kullanılmak üzere satışı gerçekleştirilen tünel
makinelerinin teknik destek ve danışmanlık hizmetlerini yabancı ve Türk mühendis istihdam ederek
gerçekleştirdiğinizi, destek hizmeti verilen makinelerin Alman mukimi .......Ltd. tarafından
Almanya'da üretildiğini, Şirketinizin teknik destek ve danışmanlık hizmetini Alman mukimi şirketin
ürettiği makineler için verdiği, söz konusu hizmetin bir kısmının %100 ortağı olduğunuz Hollanda
mukimi ........ B.V.'den hizmet alınarak gerçekleştirildiği, söz konusu makinelerin Türkiye'de tünel,
köprü, yol inşaatı gibi projelerde bu makineleri satın alan şirketler tarafından kullanıldığı, ayrıca
Hollanda mukimi ....... B.V. şirketine Türkiye'de yapılacak işlerle ilgili vereceği müşteri tedariki
hizmeti dolayısıyla komisyon bedeli ödeneceği belirtilerek, söz konusu ödemeler dolayısıyla
kurumlar vergisi kesintisi yapılıp yapılmayacağı hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmaktadır.
A- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 3 üncü maddesinin ikinci fıkrasında; birinci maddede
sayılı kurumlardan kanuni ve iş merkezlerinden her ikisi de Türkiye'de bulunmayanların sadece
Türkiye'de elde ettikleri kazançları üzerinden vergilendirileceği hükme bağlanmış, maddenin
üçüncü fıkrasında ise dar mükellefiyet mevzuuna giren kurum kazancının hangi kazanç ve
iratlardan oluştuğu belirtilmiştir. Anılan maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendinde de Türkiye'de
Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun iş yeri olan veya daimi temsilci bulunduran yabancı
kurumlar tarafından bu yerlerde veya bu temsilciler vasıtasıyla yapılan işlerden elde edilen ticari

kazançların, (c) bendinde Türkiye'de elde edilen serbest meslek kazançlarının, dar mükellefiyet
konusuna giren kurum kazancı olarak vergilendirileceği hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 30 uncu maddesinde, dar mükellefiyete tabi kurumların maddede bentler halinde
sayılan kazanç ve iratları üzerinden, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden
veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından kurumlar vergisi kesintisi yapılacağı
belirtilmiş olup, maddenin birinci fıkrasının (b) bendinde serbest meslek kazançlarından kurumlar
vergisi kesintisi yapılacağı hükme bağlanmıştır. Vergi kesintisi oranları, 2009/14593 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı uyarınca petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlarda %5, diğer
serbest meslek kazançlarında %20 olarak belirlenmiştir.
B- ÇİFTE VERGİLENDİRMEYİ ÖNLEME ANLAŞMASI YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
Hollanda mukimi firmanın müşteri tedariki dolayısıyla elde edeceği komisyon gelirinin 01/01/1989
tarihinden itibaren uygulanmakta olan "Türkiye Cumhuriyeti ile Hollanda Krallığı Arasında Gelir
Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma
Anlaşması"nın "Ticari Kazançlar"a ilişkin 7 nci ve "İşyeri"ni düzenleyen 5 inci maddeleri
kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
Anlaşmanın 5 inci maddesinde işyeri, "bir teşebbüsün işinin tamamen veya kısmen yürütüldüğü işe
ilişkin sabit bir yer" olarak tanımlanarak, hangi hallerde iş yeri oluşup oluşmayacağı belirtilmiştir.
Anlaşmanın 7 nci maddesinin 1 inci fıkrası uyarınca, Hollanda mukimi ........ B.V.'nin Türkiye'de,
Anlaşmanın 5 inci maddesi kapsamında bir işyerine sahip olmaksızın elde edeceği gelirleri
vergileme hakkı Hollanda'ya aittir. Söz konusu gelirlerin Türkiye'de bulunan bir işyeri vasıtasıyla
elde edilmesi durumunda ise bu işyerine atfedilen gelirlerle sınırlı olmak üzere vergilendirme iç
mevzuatımız çerçevesinde Türkiye'de yapılacaktır.
Anlaşmanın "İşyeri"ne ilişkin 5 inci maddesinin 5 inci fıkrasında daimi temsilcilik düzenlenmiştir.
Bu fıkraya göre; bir kişi bir Akit Devlette, diğer Akit Devletin teşebbüsü adına hareket eder ve bu
fıkra kapsamında belirtilen faaliyetleri temsil ettiği teşebbüs adına yürütürse bu durumda bu
faaliyetler diğer Akit Devletin teşebbüsü için bir işyeri oluşturacaktır.
Aynı maddenin bağımsız temsilciliğe ilişkin 6 ncı fıkrasında ise, bir teşebbüsün bir Akit Devlette
işlerinin yalnızca, kendi işlerini olağan şekilde devam ettiren bir simsar, bir genel komisyon
acentası veya bağımsız statüde diğer herhangi bir acenta vasıtasıyla yürüttüğü için o Devlette bir
işyerine sahip kabul olunmayacağı hükmü yer almaktadır.
Bu kapsamda bağımsız nitelikte bir temsilciden söz edilebilmesi için, temsilcinin hem hukuken hem
de ekonomik olarak teşebbüsten bağımsız olması ve teşebbüs adına faaliyette bulunurken kendi
işlerine olağan şekilde devam etmesi gerekmektedir. Bir temsilcinin müteşebbisten bağımsızlığı
aynı zamanda onun müteşebbise karşı sorumluluklarının derecesine bağlıdır. Temsilci faaliyetlerini
müteşebbisten aldığı emir ve talimatlar ile yürütüyor ise müteşebbisten bağımsız
addedilmeyecektir. Bağımsız bir temsilci için diğer bir önemli kıstas ise temsilcinin faaliyetlerinin
müteşebbisin etkin bir kontrolüne tabi olmaması ve temsilcinin faaliyetlerini tek bir işveren adına
yürütmemesidir.
Ayrıca, daimi temsilciliğe ilişkin olarak düzenlenen anılan fıkra hükümlerinde yer alan "sözleşme
akdetme yetkisi"nin dar çerçevede yorumlanmaması, temsilci ile teşebbüs arasında "bağımlılık"
ilişkisinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu çerçevede, Anlaşmanın temsilciliğe ilişkin

hükümlerinin uygulanması bakımından, temsilcinin teşebbüs adına herhangi bir sözleşme akdetme
yetkisi olmasa dahi, sözleşmenin gerekli bütün ön şartlarını (müzakereler, fiyat/bedel pazarlığı vb.)
yerine getirmesi, ticari faaliyetlerinin tamamını doğrudan veya dolaylı olarak teşebbüsün emir ve
talimatları uyarınca gerçekleştirmesi veya temsilcinin teşebbüs namına gerçekleştirdiği
faaliyetlerinin temsilcinin olağan faaliyetlerini aşacak bir nitelik arz etmesi gibi durumlarda, yurt
dışında yerleşik teşebbüsün, temsilcinin bulunduğu ülkede bir işyerine sahip olduğunun kabul
edilmesi gerekmektedir.
Bu hükümler uyarınca, Anlaşmanın 5 inci maddesinin daimi temsilciliğe ilişkin 5 inci fıkrası
kapsamında gerçek veya tüzel kişilerin, diğer akit devletin bir teşebbüsü namına hareket etmesi ve
bu teşebbüs adına devamlı olarak sözleşme akdetme yetkisi kullanmaları durumunda, bu kişiler
Anlaşmanın 5 inci maddesinin bağımsız temsilciliğe ilişkin 6 ncı fıkrasında belirtilen bağımsız
nitelikteki temsilciler kapsamında değerlendirilmeyecekler ve bu faaliyetler nedeniyle temsil
ettikleri teşebbüsün bir işyerini oluşturacaklardır.
Yukarıdaki hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Hollanda mukimi ....... B.V.'nin kendi olağan işlerini
Türkiye'deki Şirketiniz vasıtasıyla yürütmesi, Şirketinizin faaliyetlerini Hollanda mukimi ........ B.V.
tarafından