Huzur hakkı ödemelerinde gelir vergisi ve damga vergisi uygulamaları

Huzur hakkı ödemelerinde gelir vergisi ve damga vergisi
uygulamaları
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.06.17.02-155.01.05.02[2015/3931]-4172
Tarih: 
03/12/2015
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)
 
Sayı : 90792880-155.01.05.02[2015/3931]-4172                                                        03/12/2015
Konu : Huzur hakkı ödemelerinde gelir
vergisi ve damga vergisi uygulamaları hk.
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, 6172 sayılı Sulama Birlikleri
Kanunu kapsamında kurulan sulama birliklerinde görev yapmakta olan birlik başkanı, yönetim ve
denetim kurulu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemelerinden gelir vergisi ve damga vergisi
kesintisi yapılıp yapılmayacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.
A) GELİR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61 inci maddesinde; "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine
bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil
edilebilen menfaatlerdir.
Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat,
huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir
ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş
bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almış olup, aynı maddenin 4 üncü bendinde
ise; yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla
ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin de ücret olarak vergilendirileceği hüküm altına
alınmıştır.
Aynı Kanunun 94 üncü maddesinde; "Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair
kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî
işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan
ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre
tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden
veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya
mecburdurlar.
1.Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61 inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden
(istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve104 üncü maddelere göre,
Yukarıdaki bentlerde yazılı vergi tevkifatının yapılmasında 96 ncı madde hükmü göz önünde
tutulur." hükmüne yer verilmiştir.Aynı Kanunun 96 ncı maddesinde ise; "Vergi tevkifatı, 94 üncü madde kapsamına giren nakten veya
hesaben yapılan ödemelere uygulanır. Bu maddede geçen hesaben ödeme deyimi, vergi tevkifatına
tabi kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt
ve işlemleri ifade eder." hükümlerine yer verilmiştir.
6172 sayılı Sulama Birlikleri Kanununun 6 ncı maddesinin onbeşinci fıkrasının (e) bendinde
"Birliğin işlerinin yürütülmesi için çalıştırılması gereken personelle ilgili politikaları tespit etmek ve
çalıştırılacak personelle sözleşme akdi yapmak için başkana yetki vermek, yönetim kurulu üyelerine
brüt asgari ücretin yüzde ellisini ve başkana brüt asgari ücretin üç katını geçmemek üzere aylık
olarak ödenecek huzur hakları ile denetim kurulu üyelerine brüt asgari ücreti geçmemek üzere
yılda bir kez ödenecek huzur haklarını tespit etmek." birlik meclisinin görev ve yetkileri arasında
sayılmıştır.
Aynı Kanununun "Personel istihdamı" başlıklı 14 üncü maddesinin altıncı fıkrasında Birlik
organlarına seçilmiş olmanın, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık
Sigortası Kanunu kapsamında zorunlu sigortalılık ilişkisi kurulmasını gerektirmediği ve bunlara
ödenen huzur hakkı tutarlarının prime esas kazanca dâhil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Sulama Birliklerinin yönetim kurulu üyeleri ve başkana
ödeyeceği huzur hakkı ödemelerinin ücret olarak değerlendirilmesi ve brüt tutarları üzerinden Gelir
Vergisi Kanununun 94/1, 103 ve 104 üncü maddelerine göre gelir vergisine tabi tutulması
gerekmektedir.
Verginin işverence üstlenilmesi halinde ise ödenen net tutarların brüt tutarlara dönüştürülerek, bu
tutarlar üzerinden gelir vergisi hesaplanacağı tabiidir.
B) DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME:
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı
kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinin birinci fıkrasında, damga vergisinin
mükellefinin bu kağıtları imzalayanlar olduğu; 10 uncu maddesinde de damga vergisinin nispi veya
maktu olarak alınacağı, nispi vergide, kağıtların nevi ve mahiyetlerine göre, bu kağıtlarda yazılı
belli paranın, maktu vergide kağıtların mahiyetlerinin esas alınacağı hükme bağlanmıştır.
Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "IV-Makbuzlar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 1/b fıkrasında,
maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli,
harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak
ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış
veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli
veya tediyeyi temin eden kağıtların nispi damga vergisine tabi olacağı hükmüne yer verilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, sulama birliklerinde görev yapmakta olan birlik
başkanı, yönetim ve denetim kurulu üyelerine yapılan huzur hakkı ödemeleri nedeniyle düzenlenen
kağıtların ihtiva ettiği tutar üzerinden Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV-1/b fıkrasına göre nispi
damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.