İcra dairesi aracılığıyla tahsil edilen vekalet bedelleri ve makbuz düzenleme mecburiyeti hk.
Özelge: İcra dairesi aracılığıyla tahsil edilen vekalet
bedelleri ve makbuz düzenleme mecburiyeti hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 94-2032
Tarih:
17/11/2011
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 94-2032 17/11/2011
Konu : İcra dairesi aracılığıyla tahsil edilen vekalet bedelleri ve
makbuz düzenleme mecburiyeti.
İlgide kayıtlı başvurunuzda, serbest meslek faaliyetinizden dolayı ... Vergi Dairesi Müdürlüğünün ...
T.C. kimlik numaralı mükellefi olduğunuz, yasal vekalet ücretinizin borçlu şirket tarafından icra
dairesine yatırıldığı, icra dairesince tarafınıza ödeme yapılmadan önce gelir vergisi kesintisi
uygulanmış şekilde serbest meslek makbuzu düzenlemeniz gerektiğinin bildirildiği belirtilerek; icra
dairesi aracılığıyla tarafınıza yapılacak ödemeye ilişkin olarak gelir vergisi kesintili olarak serbest
meslek makbuzu düzenlemenizin gerekip gerekmediği ile kesintili olarak serbest meslek makbuzu
düzenlendiğinizde, makbuz üzerinde yazılı kesinti tutarının sorumlusunca beyan edilmemesi ve
ödenmemesi halinde sorumluluğunuzun bulunup bulunmadığı hususlarında Başkanlığımız görüşleri
sorulmaktadır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 65'inci maddesinde, "Her türlü serbest meslek faaliyetinden
doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi
mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyetteolmayan işlerin işverene
tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır." hükmü yer almıştır.
Gelir Vergisi Kanununun 94'üncü maddesinin birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri,
iktisadi kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar,
dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini
beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya zirai
işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri nakden veya
hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya
mecbur oldukları hükme bağlanmış olup, aynı madenin 2/b bendine göre 2009/14592 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca % 20 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Öte yandan, alacaklı taraf Avukatına ödenmesine karar verilen vekalet ücretinin ne şekilde
belgelendirilmesi gerektiğine ilişkin olarak, 23.02.2006 tarih ve 26089 sayılı Resmi Gazete de
yayımlanan 356 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği'nde "...İcradairelerince borçludan
alınarak müvekkili adına takibat yapan alacaklı taraf avukatına ödenmesine karar verilen avukatlık
(vekalet) ücretinin avukata ödendiği anda, avukat tarafından borçlu adına en az 2 nüsha serbest
meslek makbuzu düzenlenecek ve makbuzun avukatta kalan nüshasına da icra dairesince ödemenin
yapılmış olduğuna dair bir şerh düşülerek, ödemeyi yapan memur tarafından (sicil numarası da
yazılarak) imzalanacaktır...." şeklinde düzenlenmişken 11.09.2007 tarih ve 26640 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan 375 Seri No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile "İcra dairelerince
borçludan alınarak müvekkili adına takibat yapan alacaklı taraf avukatına ödenmesine karar verilen
avukatlık (vekalet) ücretlerinin avukata ödendiği anda, avukat tarafından borçlu adına en az iki
nüsha serbest meslek makbuzu düzenlenecek olup, bir nüshası ödemeyi yapan memura verilecek;
makbuzun avukatta kalan nüshasına ise icra dairesince ödemenin yapılmış olduğuna dair bir şerh
düşülmesi ve ödemeyi yapan memur tarafından imzalanması şartı aranmayacaktır." şeklindedüzenlenmiştir.
Buna göre, dava sonunda mahkeme ilamına göre veya icra takibi sonucu verilen kararla avukatlık
tarifesine dayanılarak karşı tarafa yüklenilecek vekalet ücretinin Gelir Vergisi Kanunu'nun 65 ve
66'ncı maddelerine göre serbest meslek erbabı olan avukatlara doğrudan ödenmesi halinde, Gelir
Vergisi Kanununun 94'üncü maddesi ve 2009/14592 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca
sorumlularca % 20 nispetinde gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekir.
Diğer taraftan, karşı taraf aleyhine hükmedilen vekâlet ücreti ödemesinin doğrudan avukatlara
değil de icra müdürlüklerine yapıldığı durumlarda, borçlu tarafından vekâlet ücretinin ödemesi
sırasında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.
Söz konusu vekâlet ücreti ödemesi yapan borçlunun Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinde
sayılan tevkifat yapmakla sorumlu kişilerden olmaması durumunda ise doğrudan yapılan
ödemelerde avukata veya icra dairesine yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmayacağı
tabiidir.
Öte taraftan, karşı taraf aleyhine hükmedilen vekalet ücretleri icra dairelerine "tahsilat makbuzu"
karşılığında yatırılmakta avukatlar ise bu parayı "reddiyat makbuzu " karşılığında icra dairesinden
almaktadır.
Bu açıklamalara göre, tevkifat uygulanmak suretiyle icra dairesi tarafından şahsınıza "reddiyat
makbuzu" ile ödemesi yapılan yasal avukatlık (vekalet) ücreti üzerinden tevkif edilen verginin,
tevkifatı yapanlarca ödenip ödenmediğinin tarafınızca takip edilmesi gerekmemekte olup,
ödenmemesi durumunda sorumluluğunuz da bulunmamaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.