İlk yardım eğitimi faaliyetinde tutlacak defter ve belge düzeni hk.
İlk yardım eğitimi faaliyetinde tutlacak defter ve belge
düzeni hk.
Sayı:
68509125-105.01-[VUK/2016/02]--5
Tarih:
02/01/2019
T.C.
BOLU VALİLİĞİ
Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
Sayı :68509125-105.01-[VUK/2016/02]--5 02.01.2019
Konu :Serbest Meslek Faaliyeti
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzla, İlk Yardım Eğitim Merkezi olarak mükellefiyet tesis
ettirdiğinizi, işinizin konusunun müşterilerinize ilk yardım eğitimi vermek, dolayısıyla bilginizi
satmak olduğundan serbest meslek faaliyetine girdiğinizi, belediyeden ruhsat alabilmeniz için oda
kaydınızı yaptırmak üzere esnaf ve sanatkarlar odasına gittiğinizde, odaya kaydınızı yapmayıp sizi
ticaret odasına yönlendirdiklerini, ticaret odasına başvurduğunuzda da, bilanço esasına göre defter
tutmanız halinde kayıt yapabileceklerini bildirdiklerinden, bilanço esasına göre defter tasdik
ettirdiğinizi, bilanço esasına göre defter tuttuğunuzda bu defterin serbest meslek defteri yerine
geçip geçmeyeceği ile müşterilerinize serbest meslek makbuzu mu, yoksa fatura mı düzenlemeniz
gerektiği hususunda Defterdarlığımızın görüşünün bildirilmesi istenilmiştir.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun;
- 37 inci maddesinde "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar ticari kazançtır.",
- 65 inci maddesinde "Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek
kazancıdır.
Serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa
dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi
nam ve hesabına yapılmasıdır."
hükümleri yer almaktadır.
Söz konusu hükümlerden de anlaşılacağı üzere, ticari faaliyet bir tür emek-sermaye
organizasyonuna dayanmakta olup, kazanç sağlama niyet ve kastının bulunup bulunmaması böyle
bir organizasyon tarafından icra edilen faaliyetin "ticari faaliyet" olma niteliğine etki etmemektedir.
Ancak bir faaliyetin "ticari faaliyet" sayılabilmesi için, kazanç sağlama niyet ve kastı gerekmemekle
birlikte faaliyeti icra eden organizasyonun bütün unsurlarıyla birlikte değerlendirildiğinde kazanç
sağlama potansiyeline sahip olması gerektiği ortaya çıkmaktadır.
Ticari faaliyette, sermaye ve emekten oluşan sürekli bir organizasyon mevcut olup, bu organizasyon
içindeki sermaye ve emeğin payı, yapılan faaliyetin türüne, niteliğine ve büyüklüğüne bağlı olarak
değişkenlik gösterebilmektedir. Serbest meslek faaliyetinde ise ticari kazançtan farklı olarak
sermaye değil şahsi mesai, ilmi veya mesleki bilgi ya da ihtisas ön plana çıkmaktadır.Dolayısıyla, bir faaliyetin serbest meslek faaliyeti olduğundan söz edilebilmesi için yalnızca emeğe
dayanan bir organizasyonun varlığı yeterli bulunmamakta, emeğe dayalı olmasının yanı sıra geliri
doğuran bu emeğin, ilmi ya da mesleki bilgi veya ihtisasa da dayalı olması gerekmektedir.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 172 nci maddesinde ticaret erbaplarına ve serbest
meslek erbabına defter tutma mecburiyeti öngörülmüş, anılan Kanunun 227 nci maddesinde ise bu
Kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların
tevsikinin mecburi olduğu belirlenmiştir.
Mezkur Kanunun 210 uncu maddesinde serbest meslek erbabının serbest meslek kazanç defteri
tutacağı hüküm altına alınmış ve 236 ncı maddesinde ise, "Serbest meslek erbabı, mesleki
faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha serbest meslek makbuzu tanzim etmek ve bir
nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak mecburiyetindedir."
hükmüne yer verilmiştir.
Bunun yanı sıra, 213 sayılı Kanunun 176 ncı maddesinde tüccarların defter tutmak bakımından iki
sınıfa ayrıldığı; I inci sınıf tüccarların bilanço esasına göre, II nci sınıf tüccarların işletme hesabı
esasına göre defter tutacağı; 177 nci maddesinde kimlerin birinci sınıf tüccar, 178 inci maddesinde
de kimlerin ikinci sınıf tüccar sayılacağı belirlenmiş ve aynı maddede yeniden işe başlayan
tüccarların yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya kadar II nci sınıf tüccar gibi hareket
edebilecekleri; 229 uncu maddesinde ise tüccar tarafından satılan emtia veya yapılan iş
karşılığında, müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere ticari bir vesika olarak fatura
düzenlenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
Bu hüküm ve açıklamalara göre,
- İlk yardım eğitim hizmeti faaliyetinin bir işverene tabi ve belli bir işyerine bağlı olmaksızın şahsi
sorumluluk altında kendi nam ve hesabınıza yapılması halinde, elde edeceğiniz gelir serbest meslek
kazancı sayılarak serbest meslek kazancının tespitine ilişkin hükümlere göre vergilendirilecektir.
Bu durumda, faaliyetiniz dolayısıyla serbest meslek kazanç defteri tutmanız ve mesleki
faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatınız için serbest meslek makbuzu düzenlemeniz icap
etmektedir.
- İlk yardım eğitim hizmeti faaliyetinin bir ticari organizasyon içinde yapılması halinde ise, elde
edilen gelir ticari kazanç olarak değerlendirilecek ve ticari kazancın tespitine ilişkin hükümlere
göre vergilendirilecektir.
Bu durumda, yıllık iş hacmine göre sınıflandırılıncaya kadar işletme hesabı esasına veya ihtiyari
olarak bilanço esasına göre, yıllık iş hacmi neticesinde ise tabi olacağınız sınıfa ilişkin defterleri
tutmanız gerekmektedir. Ayrıca söz konusu faaliyetiniz kapsamındaki işlemleriniz için, genel
hükümler çerçevesinde, fatura veya fatura yerine geçen belge düzenlemeniz zorunlu
bulunmaktadır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş isebu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.