İntifa hakkının devri ile boşanma protokolü sonucu verilen malların viv tabi olup olmadığı hk.

Özelge: İntifa hakkının devri ile boşanma protokolü sonucu
verilen malların viv tabi olup olmadığı hk.
Sayı: 
B.07.1.GİB.4.34.18.01-005.01-1537
Tarih: 
08/09/2011
 
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
 
   
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.18.01-005.01-1537 08/09/2011
Konu : İntifa hakkı devri ve boşanma protokolü sonucu  
verilen malların Veraset ve İntikal Vergisi hk.
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, kuru mülkiyet hakkı şahsınıza ait gayrimenkul üzerinde
anneniz adına intifa hakkı tesis edildiği, daha sonra annenizin bu haktan feragat ederek şahsınıza
devrettiği; eşinizden boşanmanız sonucu aranızda yapılan boşanma protokolüne göre  boşanma
tazminatı olarak, İstanbul İli  Kadıköy İlçesi, Erenköy Mahallesinde bulunan ve tapunun 1211 ada,
106 pafta, 10 numaralı parselinde kayıtlı gayrimenkulün kuru mülkiyet hakkının çocuklarınıza
verilmek şartıyla intifa hakkını  devrettiğinizi, mahkeme kararı ve ona bağlı protokol gereği eşinize
araba alması için 50.000 TL ve maddi tazminat olarak 155.000 TL verdiğinizi belirterek bu
işlemlerin veraset ve intikal vergisi karşısındaki durumu hakkında Başkanlığımız görüşü
sorulmaktadır. 
7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti
uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye'de bulunan malların veraset yoluyla veya
herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikalinin veraset ve
intikal vergisine tabi olduğu,  2 nci maddesinin (b) bendinde ise mal tabirinin; mülkiyete konu
olabilen menkul ve gayrimenkul şeylerle mameleke girebilen diğer bütün hakları ve alacakları ifade
ettiği, (d) bendinde de ivazsız intikal tabirinin, hibe yoluyla veya herhangi bir tarzda olan ivazsız
iktisapları ifade ettiği açıklanmış, maddenin parantez içi hükmü ile de maddi ve manevi bir zarar
karşılığı verilen tazminatların ivazsız intikal mahiyetinde sayılmayacağı  hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 11 inci maddesinde de bu vergiye konu olacak malların değerleme gününün, miras
yoluyla meydana gelen intikallerde mirasın açıldığı, diğer suretle meydana gelen intikallerde
malların hukuken iktisap edildiği gün olduğu belirtilmiştir.
Ayrıca, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 19 uncu maddesinde, vergi alacağının vergi kanunlarının
vergiyi bağladıkları olayın meydana gelmesi veya hukuki durumun oluşması ile doğacağı
belirlenmiştir. Veraset ve intikal vergisinde de vergi alacağı; ölüm, ölüme bağlı bir tasarruf, bağış
ve sair surette bir ivazsız intikalin meydana geldiği zaman doğmaktadır.
Diğer taraftan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 795 inci maddesinde "İntifa hakkı, taşınırlarda
zilyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulur.
Taşınır ve taşınmazlarda intifa hakkının kazanılması ve tescilinde, aksine düzenleme olmadıkça,
mülkiyete ilişkin hükümler uygulanır.
Taşınmaz üzerindeki yasal intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmemiş olsa bile, durumu bilenlere
karşı ileri sürülebilir. Tescil edilmiş ise, herkese karşı ileri sürülebilir" hükmü yer almaktadır. Aynı
Kanunun 796 ncı maddesinde de intifa hakkının,  hak sahibinin vazgeçmesi ile ortadan kalkacağı
belirlenmiştir.Bu hükümlere göre, başkasına ait bir eşya veya mal varlığı üzerinde belli bir kişiye tam yararlanma
olanağı sağlayan bir sınırlı ayni hak olan ve iktisadi bir değer niteliğine sahip intifa hakkı, Veraset
ve İntikal Vergisi Kanununun 2 nci maddesinde tanımlanan mal kapsamına girmekte olup bir
kişiden diğer bir kişiye intikalinin vergiye tabi tutulması gerekmektedir. İntifa hakkının şahsa bağlı
bir hak olması vergilendirmeyi etkilemez. Anılan Kanunda intifa hakkının veraset yolu ile veya
ivazsız suretle intikalinin vergiden istisna edileceğine dair bir hüküm de bulunmamaktadır.
Öte yandan, Vergi Usul Kanununun 296 ncı maddesinde, veraset yoluyla veya sair suretle ivazsız ve
bedelsiz intikal eden intifa haklarının ne şekilde değerlendirileceği açıklanmıştır. Maddede, intifa
hakkı sahibi deyimi kullanılmış ve intifa hakkı sahibinin yaşı ilerledikçe intifa hakkı değerinin
azalacağı hükme bağlanmıştır.
İntifa hakkı, üzerinde kurulduğu nesnede tam yararlanma hakkı sağlayan bir hak olduğundan, yaş
ilerledikçe bu hakkı kullanma süresi azalmakta ve intifa hakkının değeri de azalmaktadır. İntifa
hakkı sahibinin vazgeçmesi (feragat) halinde ise intifa hakkı kuru mülkiyetlebirleşmekte ve intifa
hakkı sahibi bu hakkı elde eden kuru mülkiyet sahibi olmaktadır.
Buna göre hem sahibi olduğunuz gayrimenkulün kuru mülkiyet hakkı kendi üzerinizde kalmak
şartıyla,  intifa hakkının annenize ivazsız bir suretle intikali, hem de annenizin intifa hakkından
ivazsız feragat etmesi veraset ve intikal vergisine tabi bulunmaktadır.
4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 174 üncü maddesinde "Mevcut veya beklenen menfaatleri
boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir
maddi tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan
taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini
isteyebilir" denilmektedir. Aynı Kanunun 184 üncü maddesinin 5 numaralı fıkrasında ise boşanma
veya ayrılığın fer'i sonuçlarına ilişkin anlaşmaların hakim tarafından onaylanmadıkça geçerli
olmayacağı hükmü yer almaktadır.
Talep formunuzun eki Kadıköy 3 üncü Aile Mahkemesinin Esas No: 2010/413, Karar No: 2010/450
sayılı boşanma kararı ile 14/5/2010 tarihinde boşanmanıza, eşinizle aranızda düzenlenen ve 
İstanbul İli Kadıköy İlçesi, Erenköy Mahallesinde bulunan ve tapunun 1211 ada, 106 pafta, 10
numaralı parselinde kayıtlı gayrimenkulün intifa hakkı eşiniz, çıplak mülkiyeti çocuklarınız adına
olmak üzere tapuda devir ve tescilini ve eşinize araba alması için 50.000 TL ile ayrıca 155.000 TL
maddi tazminat vereceğinize dair protokolün onaylanmasına karar verilmiştir.
Bu itibarla eşinize boşanma karşılığında verdiğiniz para ile intifa hakkının, Veraset ve İntikal
Vergisi Kanununun 2 inci maddesinin (d) bendinin parantez içi hükmünde belirtilen tazminatlar
kapsamına girmesi nedeniyle  veraset ve intikal vergisine tabi tutulmaması; boşanmada taraf
olmayan çocuklara herhangi bir karşılık olmaksızın gayrimenkulün kuru mülkiyetinin devri ivazsız
bir intikal olduğundan, veraset ve intikal vergisine tabi tutulması gerekmektedir.     
Bilgi edinilmesini rica ederim.
   
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.