Kaliforniya solucanları ile organik gübre üretimi

Kaliforniya solucanları ile organik gübre üretimi hk.
Sayı:
58889402-105[2016/127-1075]-70028
Tarih:
28/12/2016
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BALIKESİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü)
Sayı : 58889402-105[2016/127-1075]-70028 28.12.2016
Konu : Kaliforniya solucanları ile organik
gübre üretimi
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ... Vergi Dairesi Müdürlüğü mükellefi olduğunuz ve
işletme hesabı esasına göre defter tuttuğunuz, Kaliforniya solucanları ile organik gübre üretimi
yaptığınız, büyükbaş hayvanların yetiştirildiği alanlardan ve ev kullanıcılarından temin ettiğiniz söz
konusu solucanların; büyükbaş hayvan gübresi, çay atıkları, yumurta kabukları, muz kabukları vb.
ile hazırlanan mamalarla beslendikleri ve mamayı sindirim sisteminden geçirerek işleyip vücuttaki
enzimleri bırakması sonucunda gübre üretimi gerçekleştirdikleri belirtilerek, bedelsiz olarak temin
ettiğiniz atık madde ve gübrelerin işletme defterinize kaydının nasıl yapılacağı ve bu durumun nasıl
belgelendirileceği, nakliye giderlerinin gider olarak mı yoksa maliyet olarak mı dikkate alınacağı,
ayrıca çoğalan ve değeri katlanan solucanların işletme hesabı defterine hangi belge ile nasıl
kaydedileceği ile yıl sonunda solucanların sayımının çok uzun zamanı alacağından envanter
işlemlerinin nasıl yapılacağı hususlarında Başkanlığımız görüşünün bildirilmesi istenilmektedir.
Konuya ilişkin olarak Başkanlığımız Bandırma Vergi Dairesi Müdürlüğü ile yapılan yazışma
sonucu cevaben alınan 14/10/2016 tarihli ve 14305 yazı ve eki yoklama fişinin tetkikinden; yaklaşık
8.000 metrekare alanda, 1.500 metrekare kapalı alan içerisinde birbirine bitişik nizam 4 ayrı
bölümde (1. bölüm büyükbaş hayvan gübresi giriş alanı, 2. bölüm üretim alanı, 3. bölüm kurutma
alanı, 4. bölüm hijyen ve depolama alanı) faaliyetinizi sürdürdüğünüz, makina parkurunuz ve
gübrelerin olgunlaşma süreci tamamlanmadığından işletmeniz kurulduğundan bugüne kadar
organik gübre satışı yapmadığınız, üretim yerinde sadece üretilen Kaliforniya solucanlarının satışını
gerçekleştirdiğiniz, solucanları adet bazında paketlemeden üstü delikli hazır plastik saklama
kaplarına koymak suretiyle sattığınız, bu satışın üretim yerinde gerçekleştiği, ayrıca satış
mağazanız olmadığı, işyerinizde başka bir faaliyetinizin bulunmadığı ve bir adet işçi çalıştırdığınız
hususlarının tespit edildiği anlaşılmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 52 nci maddesinde; "Zirai faaliyetten doğan kazanç zirai
kazançtır.
Zirai faaliyet; arazide, deniz, göl ve nehirlerde, ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve
ıslah yollarıyla veyahut doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle nebat, orman, hayvan,
balık ve bunların mahsullerinin istihsalini, avlanmasını, avcıları ve yetiştiricileri tarafından
muhafazasını, taşınmasını, satılmasını veya bu mahsullerden sair bir şekilde faydalanılmasını ifade
eder.
…
Mahsullerin değerlendirilmeleri maksadıyla ve zirai istihsale müteferri olarak işlenmesi de
zirai faaliyete girer. Ancak, bu ameliye, aynı teşebbüsün cüz'ünü teşkil eden bir işletmede vukua
geliyorsa, bu ameliyenin zirai faaliyet sayılabilmesi için işletmenin sınai bir müessese ehemmiyet ve
genişliğinde olmaması ve faaliyetini, cüz'ünü teşkil ettiği teşebbüsün mahsullerine hasretmesi
şarttır.
…
Yukarıda yazılı faaliyetlerin içinde yapıldığı işletmelere zirai işletme, bu işletmeleri işleten
gerçek kişilere (Adi şirketler dahil), vergiye tabi olsun veya olmasınlar, çiftçi ve bu faaliyetler
neticesinde istihsal olunan maddelere de mahsul denir.
…" hükmü yer almaktadır.
Aynı Kanunun 53 üncü maddesinde, çiftçilerin elde ettikleri zirai kazançların, bu Kanunun
94 üncü maddesine göre hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle vergilendirileceği, 54
üncü maddede yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçiler ile bir biçerdövere veya bu
mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin
kazançlarının gerçek usulde (zirai işletme hesabı veya diledikleri takdirde bilanço esasına göre)
tespit olunarak vergilendirileceği, kazançları gerçek usulde vergilendirilmeyen çiftçilerin bu
kazançları için beyanname vermeyecekleri hüküm altına alınmıştır.
Yine aynı maddenin beşinci fıkrası hükmü uyarınca, kazançları gerçek usulde
vergilendirilmeyen çiftçiler, yazılı olarak vergi dairesinden istemde bulunmaları halinde izleyen
vergilendirme dönemi başından, işe yeni başlayanlar ise işe başlama tarihinden itibaren gerçek
usule geçebilmektedirler. Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 54 üncü maddesinde yazılı işletme
büyüklüğü ölçülerini aşanlar, müteakip vergilendirme dönemi başından itibaren gerçek usulde
vergilendirileceklerdir. Gerçek usule tabi olanlardan bu ölçülerin altında kalanlar ise, müteakip
vergilendirme dönemi başından itibaren hasılatları üzerinden tevkifat yapılmak suretiyle
vergilendirilebilmektedirler.
Bu çerçevede, anılan Kanunun 54 üncü maddesinde, zirai kazancın gerçek usulde tespiti
bakımından bir takvim yılı içinde dikkate alınacak işletme büyüklüğü ölçüleri belirlenmiş olup söz
konusu maddede, solucan yetiştiriciliği faaliyeti ile ilgili olarak herhangi bir işletme büyüklüğü
ölçüsü belirlenmemiştir.
Ayrıca, yine aynı Kanunun 94 üncü maddesinde, kimlerin vergi tevkifatı yapmakla yükümlü
oldukları sayılmış, (11) numaralı bendinde de çiftçilerden satın alınan zirai ürünlerin alış bedeli
üzerinden bu çiftçilerin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapılacağı hükme bağlanmıştır. Söz
konusu tevkifat oranları Bakanlar Kurulunun 12/01/2009 tarih ve 2009/14592 sayılı Kararı ile
01/01/2009 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, hayvanlar ve bunların ürünleri ile kara ve su
avcılığı ürünleri için % 2, diğer zirai ürünler için ise % 4, ticaret borsalarında tescil ettirilerek satın
alınan hayvan ve hayvansal ürünlerde % 1, diğer zirai ürünlerde ise % 2 olarak belirlenmiştir.
Öte yandan, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 235 inci maddesinde; "Birinci ve ikinci sınıf
tüccarlar ile kazancı basit usulde tesbit edilenler ve defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler
gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada
iki nüsha makbuz tanzim etmeye ve bunlardan birini imzalıyarak satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini
ona imzalatarak almaya mecburdurlar. Mal tüccar veya çiftçi adına bir adamı veya mutavassıt
tarafından alındığı takdirde makbuz bunlar tarafından tanzim ve imza olunur.
Çiftçiden avans üzerine yapılan mübayaalarda, makbuz, malın teslimi sırasında verilir.
Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine geçer.
…" hükmüne yer verilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalara göre, solucan yetiştiriciliği faaliyetiniz neticesinde elde edilecek
kazanç zirai kazanç sayılacak olup; solucan yetiştiriciliği faaliyetine ilişkin işletme büyüklüğü ölçüsü
belirlenmemiş olduğundan, bu faaliyetiniz nedeniyle elde edeceğiniz kazançların Gelir Vergisi
Kanununun 94 üncü maddesinin 11 numaralı bent hükümleri dikkate alınarak, tevkif suretiyle
vergilendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca tevkif suretiyle vergilendirilecek zirai kazancınız için defter
tutma ve beyanname verme yükümlülüğünüz de bulunmamaktadır.
Öte yandan, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile defter tutmak zorunda olan çiftçiler
tarafından şahsınızdan solucan veya gübre alışı yapılması halinde bu mükelleflerce tarafınıza
müstahsil makbuzu düzenlenmesi gerekmektedir. Ancak, solucanların ve üretilen organik
gübrelerin, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılanlar dışındaki kişilerce tarafınızdan
satın alınması halinde, gelir vergisi tevkifatı yapılmayacak olup ayrıca alım satıma ilişkin belge de
düzenlenmeyecektir.
Diğer taraftan, mükellefiyet yönünden bağlı bulunduğunuz ... Vergi Dairesi Müdürlüğüne
yazılı olarak başvurduğunuz takdirde, izleyen vergilendirme dönemi başından itibaren, Kaliforniya
solucanı yetiştiriciliği faaliyeti nedeniyle elde etmiş olduğunuz zirai kazancınızın gerçek usulde
tespit olunarak vergilendirilebileceği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge
geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla
vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi
hesaplanmayacaktır.