Kamulaştırma yoluyla trampa işlemine ilişkin olarak gerçekleşecek tapu işlemlerinden harç alınıp alınmayacağı hk.
Kamulaştırma yoluyla trampa işlemine ilişkin olarak
gerçekleşecek tapu işlemlerinden harç alınıp alınmayacağı
hk.
Sayı:
90792880-140.04.01[2016/649]-124525
Tarih:
10/06/2016
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
Sayı : 90792880-140.04.01[2016/649]-124525 10.06.2016
Konu : Kamulaştırma yolu ile trampa
işleminde tapu harcı muafiyeti
İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eklerinin incelenmesinden, ... İlçesi, ... Mahallesi ... ada, …
parsel numaralı taşınmazın ... Belediyesine ait hissesinin 31.992.804 TL bedel karşılığında, ... A.Ş.
adına kayıtlı 60 adet bağımsız bölüm (27.600.000 TL bedel karşılığı) ile 2942 sayılı Kanunun 26 ncı
maddesine göre trampa edilmesinin, Belediye lehine oluşan 4.392.804 TL'nin peşin olarak
ödenmesinin ... Belediyesi Encümeninin ... tarihli ve ... sayılı kararı ile uygun görüldüğü, söz
konusu kamulaştırma yoluyla trampa işlemine ilişkin olarak gerçekleşecek tapu işlemlerinden harç
alınıp alınmayacağı hususunda görüş sorulduğu anlaşılmaktadır.
Bilindiği gibi, 492 sayılı Harçlar Kanununa bağlı (4) sayılı tarifenin "I-Tapu İşlemleri" başlıklı
bölümünün 20/a maddesinde, gayrimenkullerin ivaz karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine
dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir
ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak vergisi değeri üzerinden (cebri icra ve şüyuun izalesi
hallerinde satış bedeli, istimlaklerde takdir edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için
ayrı ayrı binde 20 oranında harç alınacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 59 uncu maddesinin (a) bendinde, genel ve katma bütçeli idarelerle, il özel
idareleri, belediyeler ve köylerin iktisap edecekleri gayrimenkullerin vesair ayni hakların tescili,
şerhi gerektiren işlemleri ve bunların terkinlerinin, (j) bendinde ise, a, e, ve f bentlerinde belirtilen
şekilde iktisap olunan gayrimenkullerin herhangi bir şekilde başkalarına devir ve ferağının harçtan
istisna edileceği hüküm altına alınmıştır.
Öte yandan, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 26 ncı maddesinde, "Mal sahibinin kabul
etmesi halinde kamulaştırma bedeli yerine, idarenin kamu hizmetine tahsis edilmemiş olan
taşınmaz mallarından, bu bedeli kısmen veya tamamen karşılayacak miktarı verilebilir.
Kamulaştırma bedeli yerine verilecek taşınmaz malın değeri, idarenin ihale komisyonunca
yoksa bu amaçla kuracağı bir komisyonca tespit edilir. Taşınmaz mal bedelleri arasındaki fark
taraflarca nakit olarak karşılanır. Ancak idarenin vereceği taşınmaz malın değeri, kamulaştırma
bedelinin yüzde yüzyirmisini aşamaz." hükmü, 29 uncu maddesinde de, "10 uncu madde uyarınca
mahkeme heyetinin harcırahları, 15 inci madde uyarınca mahkemece oluşturulan bilirkişilerin ve
keşifte dinlenilen muhtarın mahkemece takdir edilecek ücretleri ile, tapu harçları ve bu Kanunun
gerektirdiği diğer giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir." hükmü yer almaktadır.
2942 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi hükmüne göre, gayrimenkulü kamulaştırılan kişilerin
ödemesi gereken tapu harcını da idarenin ödemesi gerekmektedir. Bu çerçevede, kamulaştırıcı
idare, 492 sayılı Harçlar Kanununun 59 uncu maddesine göre harçtan muaf olduğu taktirde,
gayrimenkulü kamulaştırılan şahsa ait olan tapu harcı dolayısıyla da idarenin istisnadan
yararlandırılması; anılan madde kapsamında harçtan muaf bulunmaması durumunda ise
kamulaştırıcı idareye ait binde 20 tapu harcı ile gayrimenkul sahibine ait binde 20 tapu harcının
kamulaştırıcı idareden tahsil edilmesi gerektiği tabiidir.
Öte yandan, 2942 sayılı Kanunun 26 ncı maddesi kapsamında yapılan kamulaştırmalarda,
kamulaştırılan gayrimenkulün kamulaştırmayı yapan idare adına tapuya tescili sırasında
gayrimenkul sahibine tereddüp eden harç ile kamulaştırılan gayrimenkule karşılık gayrimenkul
sahibine verilen gayrimenkulün, iktisap eden kişiler adına tapuya tescili sırasında adına tescil
yapılan şahıslara tereddüp eden harcın da idareden aranılması, kamulaştırıcı idare tarafından
verilen gayrimenkulün değerinin istimlak edilen gayrimenkulün değerini aşması halinde ise, aşan
kısım için harç aranılması gerekmektedir.
Buna göre, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun
26 ncı maddesi kapsamında şirketinize ait 60 adet bağımsız bölüm (konut) ile belediyeye ait ...
İlçesi, ... Mahallesi ... ada, … parsel numaralı taşınmazın kamulaştırma yoluyla trampası
işlemlerinde, gerek kamulaştırılan gayrimenkulün kamulaştırmayı yapan idare adına tapuya
tescilinde, gerekse kamulaştırılan gayrimenkule karşılık şirketinize verilen gayrimenkulün şirketiniz
adına tapuya tescilinde şirketinize isabet eden harcın … Büyükşehir Belediyesi'nden aranılması
gerekmekte olup, … Büyükşehir Belediyesi'nin Harçlar Kanununun 59/a bendi gereğince harçtan
muaf olması nedeniyle söz konusu kamulaştırma işleminden harç aranılmaması gerekmektedir.
Diğer taraftan, söz konusu işlem uyarınca … Büyükşehir Belediyesi tarafından şirketinize
verilen gayrimenkulün değerinin istimlak edilen gayrimenkulün değerini aşması nedeniyle, aşan
kısım için şirketinizden harç aranılması gerekeceği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge
geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla
vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi
hesaplanmayacaktır.