Kamulaştırmasız el atma işleminde tapu harcı.

Kamulaştırmasız el atma işleminde tapu harcı hk.
Sayı:
66813766-140[57-2016-39]-106135
Tarih:
06/12/2016
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İZMİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergilir Grup Müdürlüğü
Sayı : 66813766-140[57-2016-39]-106135 06.12.2016
Konu : Kamulaştırmasız el atma işleminde
tapu harcı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, ... Milli Eğitim Bakanlığının
yaptığı kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan dava sonucunda, ... sayılı kararı gereğince Milli
Eğitim Bakanlığı adına tapuda yapılacak tescil işlemi sırasında müvekkillerinizden harç aranılıp
aranılmayacağı hususunda görüş sorulduğu anlaşılmıştır.
492 sayılı Harçlar Kanununun 57 nci maddesinde, tapu ve kadastro işlemlerinden bu Kanuna
bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanların tapu ve kadastro harçlarına tabi olduğu, Kanuna bağlı (4)
sayılı tarifenin "I-Tapu İşlemleri" başlıklı bölümünün I-20/a fıkrasında ise, gayrimenkullerin ivaz
karşılığında veya ölünceye kadar bakma akdine dayanarak yahut trampa hükümlerine göre devir ve
iktisabında gayrimenkulün beyan edilen devir ve iktisap bedelinden az olmamak üzere emlak
vergisi değeri üzerinden (Cebri icra ve şüyuun izalesi hallerinde satış bedeli, istimlaklerde takdir
edilen bedel üzerinden) devir eden ve devir alan için ayrı ayrı nispi harç alınacağı hükme
bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 59/a maddesinde, genel ve özel bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler
ve köylerin iktisap edecekleri gayrimenkullerin vesair ayni hakların tescili, şerhi gerektiren
işlemleri ve bunların terkinleri işlemlerinin harçtan istisna tutulacağı, 123 üncü maddesinde özel
kanunlarla harçtan muaf tutulan kişiler ile istisna edilen işlemlerden harç alınmayacağı hükme
bağlanmıştır.
Öte yandan, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 29 uncu maddesinde; "... tapu harçları ve
bu Kanunun gerektirdiği diğer giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir." hükmü yer
almaktadır.
Konu ile ilgili olarak, Bakanlığımızca yayımlanan 1987/1 Seri No'lu Harçlar Kanunu İç
Genelgesinde; 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre yapılan kamulaştırmalarda, kamulaştırma
işlemleri dolayısıyla malı rızası dışında kamulaştırılan kişiye ayrı bir mali yük yükletilmemesi
amacıyla anılan Kanunun 29 uncu maddesinde yer alan hüküm uyarınca gayrimenkulü
kamulaştırılan kişilerin ödemesi gereken tapu harcının ve kamulaştırma ile ilgili sair giderlerin
idare tarafından ödeneceği belirtilmiştir.
Öte yandan, "Kamulaştırmasız el atma" bir kamu tüzel kişisinin özel mülkiyette bulunan bir
taşınmazı kamulaştırma işlemi yapmaksızın fiilen işgal etmesi olup hem Anayasaya hem de kanuna
aykırılığı dolayısıyla hukuka aykırı bir fiildir. Kamulaştırmasız el atma işlemi, hukuki mahiyeti
itibariyle kamulaştırmadan tamamen farklı olup, haksız bir fiildir. Bu itibarla, kamulaştırmasız el
atma işlemi diğer bir ifadeyle, haksız el atma işlemi nedeniyle ilgilisine ödenmesine hükmedilen
meblağın, Kamulaştırma Kanunu çerçevesinde değil, Borçlar Kanununun haksız fiile ilişkin
hükümleri kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
İlgide kayıtlı özelge talep formu ve eki İzmir 2. İdare Mahkemesinin … tarih ve … esas, …
sayılı kararının tetkikinden, … ili, … ilçesi, … Mah., … ada, … sayılı parselin ilkokul alanı olarak
ayrılması işleminin kamulaştırmasız hukuki bir el atma işlemi olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, hukuki mahiyeti itibariyle kamulaştırma olarak
kabul edilmesine imkan bulunmayan kamulaştırmasız el atma işleminde, … ili, … ilçesi, …
Mahallesi, … ada, … parselde kayıtlı arsa vasıflı taşınmazın, tapuda yapılacak tescil işlemleri
sırasında genel bütçeli idare konumunda bulunan Milli Eğitim Bakanlığından, 492 sayılı Harçlar
Kanununun 59/a maddesi gereğince harç aranılmaması, ancak devreden taraf olan
müvekkillerinizden aynı Kanuna ekli (4) sayılı tarifenin I-20/a fıkrası gereğince harç aranılması
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge
geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla
vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi
hesaplanmayacaktır.