Kira ödemesinin bağış olarak üçüncü şahıstan, temizlik hizmetinin temizlik firmasından sağlanması halinde muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı yapılıp
Özelge: Kira ödemesinin bağış olarak üçüncü şahıstan,
temizlik hizmetinin temizlik firmasından sağlanması
halinde muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı yapılıp
yapılmayacağı hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 94-1494
Tarih:
07/09/2011
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri Gelir Vergileri Grup Müdürlüğü)
Sayı : B.07.1.GİB.4.34.16.01-GVK 94-1494 07/09/2011
Konu : Kira ödemesinin bağış olarak üçüncü şahıstan, temizlik
hizmetinin temizlik firmasından sağlanması halinde
muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı yapılıp
yapılmayacağı.
İlgide kayıtlı özelge talep formunda, ... Aile Sağlığı Merkezinde sorumlu hekim olarak görev
yaptığınız, anılan Sağlık Merkezinin kirasının kuruluşundan bu yana ... tarafından bağış olarak
ödendiği ve stopaj ödemelerinin de bu şahıs tarafından yapıldığı, Sağlık Merkezinin temizlik
işlerinin ... Temizlik firmasından temin edildiği ve temizlik elemanlarının vergi ve sigortalarının bu
firma tarafından ödendiği belirtilerek, adınıza muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı açılıp
açılmayacağı hususunda bilgi talep edildiği anlaşılmakta olup konu hakkında Başkanlığımız
görüşleri aşağıda açıklanmıştır.
193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinin birinci fıkrasında, gayrimenkul
sermaye iradı, bu maddede sayılı mal ve hakların sahipleri, mutasarrıfları, zilyetleri, irtifak ve intifa
hakkı sahipleri veya kiracıları tarafından kiraya verilmesinden elde edilen iratlar olarak
tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun "Emsal Kira Bedeli Esası" başlıklı 73 üncü maddesinin birinci fıkrasında,
"Kiraya verilen mal ve hakların kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamaz. Bedelsiz olarak
başkalarının intifaına bırakılan mal ve hakların emsal kira bedeli, bu mal ve hakların kirası sayılır.
Bina ve arazide emsal kira bedeli, yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit
edilmiş kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse Vergi Usul Kanunu'na göre
belirlenen vergi değerinin % 5'idir. Diğer mal ve haklarda emsal kira bedeli, bu mal ve haklarının
maliyet bedelinin, bu bedel bilinmiyorsa, Vergi Usul Kanunu'nun servetlerin değerlendirilmesi
hakkındaki hükümlerine göre belli edilen değerlerinin % 10'udur." hükmü yer almıştır.
Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun vergi tevkifatını düzenleyen 94 üncü maddesinin
birinci fıkrasında, kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret
şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler,
yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek
erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçilerin anılan
fıkranın bentlerinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben
yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaları gerektiği
hükme bağlanmış olup aynı fıkranın (5/a) alt bendinde, 70 inci maddede yazılı mal ve hakların
kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden (2009/14592 sayılı BKK ile) % 20 oranında gelir vergisi
tevkifatı yapılacağı, üçüncü fıkrasında ise tüccar, serbest meslek erbabı ve çiftçilerin yukarıdaki
hükümlere göre yapacakları tevkifatın ticari, mesleki ve zirai işleriyle ilgili ödemelerine münhasırolması gerektiği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun "Vergi Tevkifatında Uyulacak Esaslar" başlıklı 96 ncı maddesinin birinci
fıkrasında ise vergi tevkifatının 94 üncü madde kapsamına giren nakden veya hesaben yapılan
ödemelere uygulanacağı, bu maddede geçen hesaben ödeme deyiminin, vergi tevkifatına tabi
kazanç ve iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve
işlemleri ifade edeceği hükümlerine yer verilmiştir.
Söz konusu Kanun hükümlerine göre, ... Aile Sağlığı Merkezinin temizlik işlerini yapan ...
Temizlik firmasından bir hizmet satın alınması sonucunda fatura karşılığı yapılan ödemeler, Gelir
Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılan ödemeler arasında yer almadığından, bu ödemeler
üzerinden tevkifat yapılmasına gerek bulunmamaktadır.
Ayrıca, kirası ... tarafından ödendiği belirtilen aile sağlığı merkezi için kiralanan özel şahsa
ait yer nedeniyle kira kontratı sağlık merkezi ile mülk sahibi arasında düzenlenmiş ise, kira
bedelleri üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin (5/a) bendi uyarınca % 20
oranında tevkifat yapılması ve ilgili vergi dairesinde muhtasar yönünden mükellefiyet kaydı
yaptırılarak söz konusu tevkifatların muhtasar beyanname ile beyan edilerek ödenmesi
gerekmektedir. Bu sorumluluğun aile sağlığı merkezinde birden çok aile hekimi görev
yapmaktaysa, yönetici olarak belirlenen aile hekimi tarafından yerine getirileceği tabiidir.
Diğer taraftan, söz konusu sağlık merkezinin kira kontratı kira yükünü üstlenen ... ile mülk
sahibi arasında düzenlenmiş ise vergisel işlemler adı geçenin Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü
maddesinde sayılanlar arasında yer alıp almadığına göre belirlenecektir.
Buna göre;
a) ... Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılan tevkifat yapmakla yükümlüler
arasında sayılıyorsa:
Bu durumda aile sağlığı merkezine kullandırdığı yer nedeniyle kiracı sıfatıyla kira bedeline
ilişkin stopaj yükümlülüğünü üstlenmiş olacaktır. Vergi kesintisi yapılacak tutar, kira
sözleşmesinde belirlenen brüt kira bedeli olacaktır. Gayrimenkul sahibine kira sözleşmesinde
belirlenen kira tutarı üzerinden ödeme yaptığında sorumlu sıfatıyla anılan maddenin (5/a) bendi
uyarınca % 20 oranında vergi tevkifatı yapılarak muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine
bildirilmesi gerekmektedir.
b) ... Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinde sayılan tevkifat yapmakla yükümlü
olanlar arasında sayılmıyorsa:
aa) ... Aile Sağılığı Merkezi nakden kira ödemediği halde ... tarafından ödenen kira bedelini
hesaplarında işyeri kirası karşılığı gider olarak gösterirse hesaben (vergi tevkifatına tabi kazanç ve
iratları ödeyenleri istihkak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemler,
hesaplarda işyeri kirası karşılığı olarak gider gösterilmesi gibi) kira ödemesi söz konusu olduğunda,
hesaben ödenen bu kira bedeli üzerinden anılan Aile Sağlığı Merkezince tevkifat yapılarak, yapılan
tevkifatın anılan Kanunun 98 inci maddesine göre muhtasar beyanname ile ilgili vergi dairesine
bildirilmesi gerekmektedir.
bb) Söz konusu ödemeyi ... Aile Sağlığı Merkezinin işyeri kira karşılığı olarak hesaplarında
gider göstermemesi ve nakden bir ödeme de olmaması durumunda ise tevkifat yapılması söz konusu
olmayacaktır.
Gelir Vergisi Kanununun 73 üncü maddesinde ise kiraya verilen mal ve hakların kira
bedellerinin emsal kira bedelinden düşük olamayacağı, bedelsiz olarak başkalarının intifaına
bırakılan mal ve hakların emsal kira bedelinin, bu mal ve hakların kirası sayılacağı, bina ve
arazilerin emsal kira bedelinin yetkili özel mercilerce veya mahkemelerce takdir veya tespit edilmiş
kirası, bu suretle takdir veya tespit edilmiş kira mevcut değilse, Vergi Usul Kanununa göre
belirlenen vergi değerinin % 5'i olacağı; 86 ncı maddesinin birinci bendinin (d) alt bendi ile birtakvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 600 milyon lirayı (273 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği
ile 2010 yılı gelirleri için 1.090.-TL, 278 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2011 yılı gelirleri
için 1.170.-TL) aşmayan, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul
sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyeceği, diğer gelirler için beyanname verilmesi
halinde bu gelirlerin beyannameye dahil edilmeyeceği hükme bağlanmıştır.
Bu hükümlere göre;
Yukarıda (a) ve (b) şıklarında yer alan açıklamalar doğrultusunda, Aile Sağlığı Merkezinin
kullanımına bedelsiz bırakılan gayrimenkul için aile sağlığı merkezinin kayıtlarında gider
gösterilmek kaydıyla hesaben ödeme gerçekleştirilmesi ve bu ödemenin tutarı Gelir Vergisi
Kanununun 86 ncı maddesinin birinci bendinin (c) alt bendi gereğince ilgili yıl için belirlenen haddi
(2010 yılı gelirleri için 22.000.-TL, 2011 yılı gelirleri için 23.000.-TL) aşması halinde ... tarafından
beyan edileceği tabiidir.
Söz konusu bedelsiz kullandırma nedeniyle hesaben ödeme oluşmaması halinde ise yine
Gelir Vergisi Kanununun 73 üncü maddesi hükmüne göre ... tarafından emsal kira bedeli
hesaplanması ve yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekir.
Öte yandan, gayrimenkul sahibinin elde ettiği gelirin ise istisna ve tevkifata konu olmayan
işyeri kira geliri olması dolayısıyla anılan Kanunun 86 ncı maddesinin birinci fıkrasının birinci
bendinin (d) alt bendinde yer alan tutarı (2010 yılı için 1.090.-TL, 2011 yılı için 1.170.-TL) aşması
halinde beyan edilmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.