Kira stopajı ve damga vergisi hk.

Özelge: Kira stopajı ve damga vergisi hk.
Sayı: 
29973770-08-OZELGE-001-3
Tarih: 
01/03/2013
 
T.C.
ARTVİN VALİLİĞİ
Defterdarlık Defterdarlık Gelir Müdürlüğü
 
   
Sayı : 29973770-08-OZELGE-001-3 01/03/2013
Konu : kira stopajı ve damga vergisi  
 
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda, ........ İlçesi Köylere Hizmet Götürme Birliğinden büfe
kiraladığınızı belirterek, Birlik ile aranızda düzenlemiş olan kira sözleşmesinden dolayı KDV
tevkifatı yapıp yapmayacağınız ve söz konusu sözleşmenin ne şekilde damga vergisine tabi olacağı
hususlarında görüş talep edilmektedir.
DAMGA VERGİSİ YÖNÜNDEN
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı
kağıtların damga vergisine tabi olduğu 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları
imza edenler olduğu, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların damga vergisini
kişilerin ödeyeceği; 8 inci maddesinde, bu Kanunda yazılı resmi daireden maksadın, genel ve özel
bütçeli idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köyler olduğu, bu dairelere bağlı olup ayrı tüzel
kişiliği bulunan iktisadi işletmelerin resmi daire sayılmayacağı hükümlerine yer verilmiştir.
Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "I. Akitlerle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/2 fıkrasında,
kira mukavelenamelerinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden nispi damga vergisine tabi
tutulacağı hükme bağlanmıştır. 2009/15725 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 1/1/2010 tarihinden
itibaren geçerli olmak üzere Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasındaki kağıtlara ilişkin
damga vergisi oranı binde 1,65 olarak belirlenmiştir.
Özelge talep formunuz eki Hopa İlçesi Köylere Hizmet Götürme Birliğine ait büfenin kiralanmasına
ilişkin düzenlenen sözleşmenin incelenmesinden, söz konusu sözleşmenin kira süresinin 3 yıl ve
aylık kira bedelinin 1.500 TL olarak belirlendiği ve sözleşmenin 2 nüsha olarak düzenlendiği
anlaşılmaktadır.
Buna göre, damga vergisi uygulamasında resmi daire olan Hopa İlçesi Köylere Hizmet Götürme
Birliği ile düzenlenen söz konusu sözleşmenin, kira süresine göre hesaplanacak toplam kira bedeli
üzerinden nüsha sayısı da dikkate alınmak suretiyle Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı
tablonun I/A-2 fıkrasına göre binde 1,65 nispetinde damga vergisine tabi tutulması ve verginin
tarafınızca ödenmesi gerekmektedir.
KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendi ile dernek
veya vakıflara ait iktisadi işletmeler vergi mükellefiyeti kapsamına alınmış olup, aynı Kanunun 2 nci
maddesinin beşinci fıkrasında da dernek veya vakıflara ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı
bulunan sermaye şirketi ve kooperatif statüsünde bulunmayan ticari, sınai ve zirai işletmelerin
iktisadi işletme olduğu; altıncı fıkrasında ise dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazanç
amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin
olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya iş yerlerinin
bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği; mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti
karşılayacak kadar olması, kâr edilmemesi veya kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesininbunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Vergi uygulamalarında dernek olarak değerlendirilen birlikler, tüzel kişilikleri itibarıyla kurumlar
vergisi mükellefi olmamakla birlikte iktisadi işletme oluşturacak şekilde ticari, sınai ve zirai
faaliyetlerinin bulunması halinde oluşacak iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisine tabi
tutulması gerekecektir.
Anılan Kanunun uygulanmasına ilişkin açıklamalar içeren 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel
Tebliğinin (2.3.1.) bölümünde iktisadi kamu kuruluşunun ticari, sınai veya zirai bir işletme
oluşturup oluşturmadığı hususunda, Tebliğin (2.4.) bölümünde yapılan açıklamaların dikkate
alınması gerektiği belirtilmiştir.
Söz konusu Tebliğin (2.4.) bölümünde ise iktisadi işletmenin belirlenmesinde işletmenin belirgin
özelliklerinin bağlılık, devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai bir mahiyet arz etmesi olduğu,
diğer bir anlatımla iktisadi işletmenin unsurlarının ticari faaliyetin de temel özelliklerinden olan, bir
organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı ya da
hizmet ifaları gibi faaliyetler olduğu, Kanunun bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek veya
vakıf tarafından piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen tüm iktisadi faaliyetleri kapsamına aldığı,
satılan mal veya hizmete ait bedelin sadece maliyeti karşılayacak kadar olmasının, kar
edilmemesinin, karın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi işletme olma vasfını
değiştirmeyeceği açıklanmıştır.
Öte yandan, anılan Genel Tebliğin "Diğer kurumlar vergisi mükelleflerine ait taşınmazların
kiralanması karşılığında yapılan kira ödemeleri" başlıklı (15.3.2.3.) bölümünde; Kurumlar Vergisi
Kanununun 1 inci maddesinde sayılan kurumlar vergisi mükelleflerine (kooperatifler hariç) ait
taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden vergi kesintisi
yapılmayacağı, bu kurumların elde ettikleri kira gelirleri ilgili hesap dönemine ait kurumlar vergisi
beyannamesi ile beyan edileceği dernek veya vakıflara ait taşınmazların bir iktisadi işletme
oluşturacak şekilde kiralanması halinde, oluşacak iktisadi işletme kurumlar vergisi mükellefi
olduğundan elde edilen kira gelirleri üzerinden vergi kesintisi yapılmayacağı belirtilmiştir.
Kiralama işlemlerinde iktisadi işletme oluşup oluşmadığı hususu, kuru mülkiyet kiralaması ile
iktisadi  işletme  mahiyetinde  bulunan  bir  gayrimenkulün  kiralanması  halinde  ayrı  ayrı
değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.
Kuru mülkiyet kiralaması şeklinde gerçekleştirilen kiralamalar ticari amaçla ya da ticari bir
organizasyon çerçevesinde gerçekleştirilmediği veya devamlı surette belirli bir hacim ve
ehemmiyette olmadığı müddetçe bu kiralama işlemi nedeniyle oluşacak bir iktisadi işletmeden söz
etmek mümkün bulunmamaktadır. Ancak, işletilmeye hazır hale getirilen veya iktisadi bir faaliyetin
icrasına tahsis edilen gayrimenkullerin kiralanması ticari nitelik arz edeceğinden, bu tür
kiralamalarda iktisadi işletmenin oluştuğu kabul edilecektir.
Buna göre, Hopa İlçesi Köylere Hizmet Götürme Birliğinin tüzel kişiliği itibarıyla kurumlar vergisi
mükellefi olmamakla birlikte Birliğe ait büfenin kiraya verilmesi işleminin, ticari amaçla ya da ticari
bir organizasyon çerçevesinde gerçekleştirilmesi veya devamlı surette belirli bir hacim ve
ehemmiyette olması veyahut işletme hakkının devrini de içermesi halinde Birlik bünyesinde
oluşacak iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmesi gerekecektir.
Ancak, söz konusu kiralamaların işletme hakkının devrini içermeksizin kuru mülkiyet kiralaması
şeklinde gerçekleşmesi halinde ise iktisadi işletme söz konusu olmayacaktır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde, Hopa İlçesi Köylere Hizmet Götürme
Birliğine ait büfenin kuru mülkiyet şeklinde kiraya verilmesi halinde Birliğe ödenen kira bedeli
üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılması, ancak söz konusu büfenin kiraya verilmesi faaliyetinin
işletme hakkının devrini de içermesi halinde bu kiralama faaliyeti nedeniyle Birliğe ait bir iktisadi
işletme oluşacağından ve elde edilen kira gelirleri oluşan bu iktisadi işletme tarafından ilgili hesap
dönemine ait kurumlar vergisi beyannamesi ile beyan edileceğinden anılan Birliğe ödenen kira
bedelleri üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılmaması gerekmektedir.KATMA DEĞER VERGİSİ YÖNÜNDEN
3065 sayılı KDV Kanununun 1/1 inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek
faaliyeti çerçevesinde Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin, 1/3-f maddesinde, Gelir Vergisi
Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin, 1/3-g
maddesinde de,  genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile
bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara
ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli
kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki
teslim ve hizmetlerinin katma değer vergisine tabi olduğu; ticari, sınaî, ziraî faaliyet ile serbest
meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliğinin Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre tayin
ve tespit olunacağı hükme bağlanmıştır.
Aynı Kanunun 17/4-d maddesi ile de, iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin
kiralanması işlemleri katma değer vergisinden istisna edilmiştir.
Buna göre, kiraladığınız büfenin Hopa  Köylere Hizmet Götürme Birliğine ait  iktisadi bir işletmenin
aktifine kayıtlı olması halinde, söz konusu büfenin kiralanması KDV Kanununun 1/1 ve 1/3-g
maddelerine göre KDV ye tabi bulunmaktadır.
Büfenin Birliğe ait herhangi bir iktisadi işletmenin aktifine dahil olmaması halinde ise, iktisadi bir
işletmenin aktifine dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması söz konusu olacağından bu kiralama
işleminiz Kanunun 17/4-d maddesine göre KDV den istisna olacaktır. Ancak, istisna hükmü iktisadi
işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanmasında geçerli olup, bizatihi iktisadi işletme
oluşturan bir işyerinin kiralanması, işletme hakkının kiralanması olarak değerlendirilerek Kanunun
1/3-f maddesine göre genel hükümler çerçevesinde KDV'ye tabi tutulacaktır.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
 
 
(*)     Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.