Kısmi bölünme yoluyla devirlerde vergilendirilme hk.
Özelge: Kısmi bölünme yoluyla devirlerde vergilendirilme
hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-4:2010-14017-21-716
Tarih:
10/09/2011
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
(Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü)
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.17.01-KDV-4:2010-14017-21-716 10/09/2011
Konu : Kısmi bölünme yoluyla devirlerde vergilendirilme
İlgide kayıtlı dilekçenizde, ... den kısmi bölünme yoluyla devraldığınız mermer üretim
işletmesi ile bu işletmeye ait ruhsatların Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi, Damga Vergisi ve
Harçlar Kanunları karşısındaki durumu hakkında görüş talep edilmektedir.
1- KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
Bilindiği üzere, 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun "Devir, Bölünme, Hisse Değişimi"
başlıklı 19 uncu maddesinde; "(3) Aşağıdaki işlemler bölünme veya hisse değişimi hükmündedir:
...
b)Kısmî bölünme: Tam mükellef bir sermaye şirketinin veya sermaye şirketi niteliğindeki bir
yabancı kurumun Türkiye'deki iş yeri veya daimî temsilcisinin bilânçosunda yer alan taşınmazlar ile
en az iki tam yıl süreyle elde tutulan iştirak hisseleri ya da sahip oldukları üretim veya hizmet
işletmelerinin bir veya birkaçını kayıtlı değerleri üzerinden aynî sermaye olarak mevcut veya yeni
kurulacak tam mükellef bir sermaye şirketine devretmesi, bu Kanunun uygulanmasında kısmî
bölünme hükmündedir. Ancak, üretim veya hizmet işletmelerinin devrinde, işletme bütünlüğü
korunacak şekilde faaliyetin devamı için gerekli aktif ve pasif kalemlerin tümünün devredilmesi
zorunludur. Kısmî bölünmede devredilen varlıklara karşılık edinilen devralan şirket hisseleri,
devreden şirkette kalabileceği gibi doğrudan bu şirketin ortaklarına da verilebilir. Taşınmaz ve
iştirak hisselerinin bu bent kapsamında devrinde, devralan şirketin hisselerinin devreden şirketin
ortaklarına verilmesi halinde, devredilen taşınmaz ve iştirak hisselerine ilişkin borçların da devri
zorunludur.
...
(4) Bu maddeye göre yapılacak bölünmelerde aktifi ve pasifi düzenleyici hesaplar, ilgili
olduğu aktif veya pasif hesapla birlikte devrolunur...." hükmü yer almaktadır.
Yine aynı Kanunun "Devir, bölünme ve hisse değişimi hallerinde vergilendirme" başlıklı 20
nci maddesinin üçüncü fıkrasında "(3) Bu Kanunun 19 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının (b) ve (c)
bentlerinde belirtilen işlemlerden doğan kârlar hesaplanmaz ve vergilendirilmez. 19 uncu maddenin
üçüncü fıkrasının (b) bendine göre gerçekleştirilen kısmî bölünme işlemlerinde, bölünen kurumun
bölünme tarihine kadar tahakkuk etmiş ve edecek vergi borçlarından bölünen kurumun varlıklarını
devralan kurumlar, devraldıkları varlıkların emsal bedeli ile sınırlı olarak müteselsilen sorumlu
olurlar." hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre, kısmi bölünme işleminde üretim ve hizmet işletmelerinin bütünlüğü
korunacak şekilde faaliyetin devamı için gerekli taşınmaz, her türlü tesis, makine ve teçhizat, alet,
edevat, taşıtlar, gayrimaddi haklar ile hammadde, mamul, yarı mamul mallar gibi aktif kıymetler ile
ilgili pasif kıymetlerin tümünün devredilmesi zorunlu olup Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu
maddesinde yer alan şartların sağlanması kaydıyla ilgide kayıtlı dilekçenizde belirtilen mermer
üretim işletmesi ile birlikte bu işletmeye ait ruhsatların işletme bütünlüğü çerçevesinde kısmi
bölünme işlemine konu edilmesi mümkün bulunmaktadır. Bu durumda, anılan hükümler
çerçevesinde gerçekleştiren kısmi bölünme işlemi nedeniyle mermer üretim işletmesi ile bu
işletmeye ait ruhsatların devrinden doğan kârların anılan Kanunun 20 nci maddesinin üçüncü
fıkrası uyarınca vergilendirilmeyeceği tabiidir.
2- KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-c maddesi; Gelir Vergisi Kanununun 81 inci
maddesinde belirtilen işlemler ile Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme
işlemlerinin katma değer vergisinden istisna olduğunu hükme bağlamıştır. Aynı maddenin parantez
içi hükmünde ise "Bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemler bakımından Katma Değer Vergisi
Kanununun 30 uncu maddesinin (a) bendi hükmü uygulanmaz. İşlem sonunda faaliyetini bırakan,
bölünen veya infisah eden mükelleflerce yüklenilen ve indirilemeyen vergiler, faaliyete başlayan
veya devir ve bölünme sonrasında devredilen veya bölünen kurumların varlıklarını devralan
mükellefler tarafından mükerrer indirime yol açmayacak şekilde indirim konusu yapılır."
denilmiştir.
Bu itibarla, ... nin 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan bölünme işlemi
kapsamında adı geçen şirket adına kayıtlı olan işletme ruhsatları ile söz konusu şirketin aktifinde
kayıtlı taşınmazların şirketinize devri KDV Kanununun 17/4-c maddesine göre katma değer
vergisinden istisnadır.
3- DAMGA VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde; bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda
yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı, bu Kanundaki kağıtlar teriminin yazılıp imzalanmak
veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya
belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik
ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade edeceği, 9 uncu maddesinde, bu
Kanuna ekli (2) sayılı tabloda yazılı kağıtların Damga Vergisinden müstesna olacağı hükümleri yer
almıştır.
488 sayılı Kanuna ekli (2) sayılı tablonun "IV-Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar" başlıklı
bölümünün 17 nci fıkrasında, Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan birleşme, devir ve
bölünmeler nedeniyle düzenlenen kağıtların damga vergisinden istisna edileceği hükmü
bulunmaktadır.
Buna göre, ... nin Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında bölünmesi halinde, bölünmeye ilişkin
düzenlenecek kağıtların 488 sayılı Kanununa ekli (2) sayılı tablonun, 17 nci fıkralarında yer alan
hükümlere göre damga vergisinden istisna edilmesi mümkün bulunmaktadır.
4- HARÇLAR KANUNU YÖNÜNDEN
Bilindiği üzere, Harçlar Kanununun 123 üncü maddesinin son fıkrasında, "Anonim, eshamlı
komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i
değişiklikleri nedeniyle yapılacak işlemler ile Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri
(Bu kooperatifler ile Kredi Garanti Fonu İşletme ve Araştırma Anonim Şirketi tarafından
bankalardan kullandırılacak krediler için verilecek kefaletler dahil) bankalar, yurt dışı kredi
kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve bunların teminatları ile
geri ödenmelerine ilişkin işlemler bu Kanunda yazılı harçlardan müstesnadır." hükmü yer
almaktadır.
Söz konusu Kanun hükmünün incelenmesinden de anlaşılacağı üzere, anonim, eshamlı
komandit ve limited şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, birleşme, devir, bölünme ve nev'i
değişikliği nedeniyle yapılacak işlemlerin harçtan müstesna olacağı belirtilmiştir.
Dilekçeniz ekinde yer alan 21/10/2009 tarih ve 7422 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin
incelenmesinden; Ankara Ticaret Sicili Memurluğunda 168139 sicil numarasında tescilli ... ye ait
maden ve mermer Ruhsatları ile bu konudaki tüm tesis makine cihaz ve demirbaş vb. müştemilat ile
birlikte bütün hak ve yükümlülükleri, bütün varlık ve borçları 5520 sayılı Kurumlar Vergisi
Kanununun 19 uncu maddesi hükmü gereğince kısmi bölünme yoluyla devir alınmasına, devir
alınan varlıklarla ilgi olarak oluşacak ayni sermaye artışında ... nin ortaklarına hisseleri oranında
hisse verilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, ... nin 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 19 uncu maddesi hükmü
kapsamında bölünmesi nedeniyle adı geçen şirket adına kayıtlı olan işletme ruhsatlarının içeriğinde
bir değişiklik olmaksızın şirketiniz adına yeniden düzenlenmesi halinde yapılacak işlemler ile söz
konusu şirketin aktifinde kayıtlı taşınmazların şirketiniz adına tapuda yapılacak tescil işlemlerinin
492 sayılı Harçlar Kanununun 123 üncü maddesi gereğince harçtan müstesna tutulması
gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.