Klinikte bedelsiz verilen hizmetlerin vergilendirilmesi, belge ve kayıt düzeni

Klinikte bedelsiz verilen hizmetlerin vergilendirilmesi,belge
ve kayıt düzeni
Sayı:
11395140-105[229-2014/VUK1-18421]-94202
Tarih:
13/07/2016
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri Usul Grup Müdürlüğü
Sayı : 11395140-105[229-2014/VUK1-18421]-94202 13.07.2016
Konu : Klinikte bedelsiz verilen hizmetlerin
vergilendirilmesi, belge ve kayıt
düzeni
……..
İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve ek dilekçelerinizin tetkikinden, diş kliniğinizde, Diş
Hekimleri Odası asgari ücret tarifesinde olmayan ve herhangi bir ücret alınmayan protezlerin ölçü
aşamaları, dikey boyut tespiti, dişli prova, okluzal uygulama gibi işlemler ile protezlerin hasta
tarafından beğenilmemesi durumunda ücretsiz olarak yeniden yapılan protezler ve muhtaç
durumda olan bazı hastaların ücretsiz yapılacak tedavileri için fatura düzenlenip düzenlenmeyeceği
hususlarında Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.
I-KURUMLAR VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde, kurumlar vergisinin,
mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı ve
safi kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümlerinin
uygulanacağı belirtilmiştir.
Ticari kazançta elde etme tahakkuk esasına bağlanmış bulunmaktadır. Bu esas dikkate
alındığında, gelir veya gider unsurunun özel bir düzenleme bulunmadığı sürece, mahiyet ve tutar
itibariyle kesinleştiği dönemin kazancında dikkate alınması gerekmektedir.
Yukarıda yer alan kanun maddeleri ve yapılan açıklamalar uyarınca Kurumunuz tarafından
verilen hizmetler ticari faaliyet sayılacağından ticari kazancın tespitine ilişkin esas ve hükümler
uygulanacaktır. Ticari kazançlarda gelirin elde edilmesi tahakkuk esasına bağlandığından söz
konusu faaliyet karşılığında ücret alınmasa dahi emsal bedel esas alınarak hesaplanacak tutarın
ticari kazancın bir unsuru olarak kurum kazancına dâhil edilmesi gerekmektedir.
II-KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU YÖNÜNDEN
3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun;
1/1 inci maddesinde, ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV ye tabi olduğu,
19/1 inci maddesinde; diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümlerinin KDV
bakımından geçersiz olduğu, KDV ye ilişkin istisna ve muafiyetlerin ancak KDV Kanununa hüküm
eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenleneceği,
27/1 inci maddesinde ise bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin mal,
menfaat, hizmet gibi paradan başka değerler olması halinde matrahın mahiyetine göre emsal bedeli
veya emsal ücreti olacağı; üçüncü fıkrasında emsal bedeli ve emsal ücretin Vergi Usul Kanunu
hükümlerine göre tespit olunacağı; beşinci fıkrasında ise serbest meslek faaliyetleri için ilgili
meslek teşekküllerince tespit edilmiş bir tarife varsa, hizmet bedelinin bu tarifede gösterilen
ücretten düşük olamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Buna göre; şirketiniz tarafından muhtaç durumundaki bazı hastalara bedel alınmadan ifa
edilen tedavi hizmetinde emsal bedel üzerinden KDV hesaplanması gerekmekte olup, söz konusu
hizmet bedeli diş hekimlerinin uygulayacakları ağız diş sağlığı muayene ve tedavi ücret tarifesinden
düşük olamaz.
Öte yandan, diş kliniğinizde hasta protokol defterine kaydedilen hastalara yapılan diş yapım veya
tedavi sürecinin bir parçası olan (protez ölçü aşamaları, dikey boyut tespiti vb.) işlemler ile
protezlerin hastalar tarafından beğenilmemesi durumunda yapılan işlemlerin ayrıca
ücretlendirilmesi halinde KDV hesaplanması gerektiği tabiidir.
III-VERGİ USUL KANUNU YÖNÜNDEN
213 sayılı Vergi Usul Kanununun 229 uncu maddesinde; faturanın, satılan emtia veya
yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan
tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesika olduğu, 231 inci maddesinin beş numaralı
bendinde faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde
düzenleneceği, 232 nci maddesinde ise birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit
edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin sattıkları emtia veya yaptıkları işler için
fatura vermek, satın aldıkları emtia ve hizmetler için de fatura istemek ve almak zorunda oldukları
hüküm altına alınmıştır.
Anılan Kanunun 176 ncı maddesinde I inci sınıf tüccarların bilanço esasına göre defter
tutacakları belirtilmiş, 177 nci maddesinin (4) numaralı bendinde her türlü ticaret şirketinin I inci
sınıf tüccar sayılacağı hüküm altına alınmış, 182 nci maddesinde ise bilanço esasında tutulacak
defterler yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri (mevcudat ve muvazene defteri) olarak
belirlenmiştir.
Bu hükümlere göre, Vergi Usul Kanununun 177 nci maddesinin (4) numaralı bendi uyarınca
birinci sınıf tüccar sayılan Kurumunuz tarafından faturanın, diş sağlığına ilişkin hizmetin
tamamlandığı andan itibaren azami yedi günlük süre içerisinde düzenlenmesi ve işlemlerin yevmiye
defteri ile defteri kebire Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre kaydedilmesi gerekmektedir. Söz
konusu hizmetin tamamlanmasından önceki aşamaların (protezlerin ölçü aşamaları, dikey boyut
tespiti, dişli prova gibi), ücrete tabi ayrı ve bağımsız bir hizmet teşkil etmemesi koşuluyla,
faturalandırılmasına gerek bulunmamaktadır. Söz konusu işlemler ile protezlerin hastalar
tarafından beğenilmemesi durumunda yapılan işlemlerin ayrıca ücretlendirilmesi halinde de fatura
düzenlenmesi gerektiği tabiidir.
Öte yandan, muhtaç durumundaki hastalara bedel alınmadan ifa edilen tedavi
hizmetlerinde, hizmetin tamamlandığı tarihten itibaren azami yedi günlük süre içerisinde emsal
bedel üzerinden fatura düzenlenmesi gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.