Kooperatif üyeleri tarafından yapılan nakliye işi için kooperatif tarafından sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekip gerekmediği hk.

Özelge: Kooperatif üyeleri tarafından yapılan nakliye işi için
kooperatif tarafından sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekip
gerekmediği hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-10-96-184
Tarih:
23/08/2011
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
BURSA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
MÜKELLEF HİZMETLERİ USUL GRUP MÜDÜRLÜĞÜ
Sayı : B.07.1.GİB.4.16.17.02-VUK-10-96-184 23/08/2011
Konu : Kooperatif üyeleri tarafından yapılan nakliye işi için
kooperatif tarafından sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerekip
gerekmediği hk.
İlgide kayıtlı dilekçenizin tetkikinden, .. Malmüdürlüğü'nün ... vergi kimlik numarasında
kara yolu ile şehirlerarası yük taşımacılığı faaliyetinden dolayı kayıtlı olduğunuz, ihale ve pazarlık
usulü nakliye işi alarak taşıma sözleşmesinin tarafınızca yapıldığı, taşıma işini ise her biri vergi
mükellefi olan ve kendi adlarına kayıtlı araçları bulunan kooperatif üyelerine yaptırdığınız,
üyelerinizin günde iki-üç sefer yapacağı nakliye işine ilişkin bedelleri kooperatifinize fatura
edecekleri, kooperatifinizin de toplam bedeli ay sonlarında taşıma işini yaptıran alıcı veya satıcı
firmaya fatura edeceği, yapılan mal sevkiyatı için üyelerinizin taşıma irsaliyesi düzenlediğinden
bahisle kooperatifinizin de ayrıca sevk irsaliyesi düzenleyip düzenlemeyeceği hususunda
Başkanlığımızdan görüş talebinde bulunduğunuz anlaşılmıştır.
Bilindiği üzere; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 230'uncu maddesinin 5'inci bendinde "
Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası, (Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı
tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcının, teslim edilen malın alıcı tarafından
taşınması veya taşıttırılması halinde alıcının, taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi
düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.)
Malın, bir mükellefin birden çok iş yerleri ile şubeleri arasında taşındığı veya satılmak üzere
bir komisyoncu veya diğer bir aracıya gönderildiği hallerde de, malın gönderen tarafından sevk
irsaliyesine bağlanması gereklidir. Bu bentte yazılı irsaliyeler hakkında fiyat ve bedel ile ilgili
bilgiler hariç olmak üzere, bu madde hükmü ile 231 inci madde hükmü uygulanır. İrsaliyelerde
malın nereye ve kime gönderildiği ayrıca belirtilir...." hükmü yer almaktadır.
Madde hükmünden de anlaşılacağı gibi, sevk irsaliyesi mal hareketinin izlenmesi için
düzenlenen bir belgedir. Bu nedenle, malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı
veya taşıttırıldığı durumlarda taşınan ve taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlenmesi ve
taşıtta bulundurulması şarttır.
Diğer taraftan, aynı Kanunun 240'ıncı maddesinde ise; "...A) Taşıma irsaliyeleri: Ücret
karşılığında eşya nakleden bütün gerçek ve tüzelkişiler naklettikleri eşya için, 209'uncu maddede
yazılı bilgilerle, sürücünün ad ve soyadı ve aracın plaka numarasını ihtivaeden ve seri ve sıra
numarası dahilinde teselsül eden irsaliye kullanmak zorundadırlar. Bu irsaliyenin bir nüshası eşyayı
taşıttırana, bir nüshası eşyayı taşıyan aracın sürücüsüne veya kaptanına verilir ve bir nüshası da
taşımayı yapan nezdinde saklanır. Bu bent hükmü nakliye komisyoncuları ile acenteleri de kapsar."
hükmüne yer verilmiştir.
Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere, taşıma irsaliyesi düzenlenmesindeki amaç, eşya nakli
dolayısıyla alınan nakliye bedelinin izlenmesi ve vergilendirilmesidir. Buna göre, taşıma
irsaliyesinin ücret karşılığında eşya nakledenler tarafından düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, taşımayı yaptıranlara, kooperatifinizin taşımayı yapmak üzere anlaşmayı yapan
ve taahhütte bulunan taraf olarak bu taşıma karşılığında fatura düzenlemesi gerekmektedir. Bu
taşıma işini kooperatif üyeleriniz nakliyecilere yaptırmanız nedeniyle de nakliyeciler tarafından bu
hizmet karşılığında kooperatifinize fatura düzenlenecektir.
Diğer taraftan, taşımaya ilişkin taşıma irsaliyesinin kooperatif üyesi nakliyeciler tarafından
düzenlenmesi ve araçta bulundurulması gerekmektedir. Sevk irsaliyesinin ise malı taşıttıran satıcı
veya alıcı tarafından her bir nakil vasıtası için ayrı ayrı olmak üzere düzenlenmesi ve sevkiyat
esnasında taşıtlarda bulundurulması gerektiği tabiidir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz
dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.