Kooperatife ait daire ve işyerlerinin satışı hk.
Özelge: Kooperatife ait daire ve işyerlerinin satışı hk.
Sayı:
B.07.1.GİB.4.06.17.01-130[2012-17-12]-884
Tarih:
03/09/2012
T.C.
GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI
ANKARA VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI
Mükellef Hizmetleri KDV ve Diğer Vergiler Grup Müdürlüğü
Sayı : B.07.1.GİB.4.06.17.01-130[2012-17-12]-884 03/09/2012
Konu : Kooperatife ait daire ve işyerlerinin satışı
İlgide kayıtlı özelge talep formunuzda; üye sayısından fazla olan kooperatifinize ait bir adet
daire ve dört adet dükkanın ihale ile satışının yapılacağı belirtilerek, bu satıştan elde edilen gelirin
kurumlar vergisi ve katma değer vergisi karşısındaki durumuna ilişkin Başkanlığımız görüşü talep
edilmektedir.
I- Kurumlar Vergisi Yönünden Değerlendirme:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 6 ncı maddesinde; kurumlar vergisinin,
mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanacağı,
safi kurum kazancının tespitinde 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki
hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Aynı Kanunun 2 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmüyle kooperatifler kurumlar vergisi
mükellefleri arasında sayılmış olmakla beraber aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının
(k) bendinde, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye
üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay
verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklar ile iş görülmesine (Yapı
kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya
konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan
kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim
ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle
tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen
kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı
ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerin
kurumlar vergisinden muaf olduğu hükme bağlanmıştır.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "4.13. Kooperatifler" başlıklı bölümünde
muafiyet şartları detaylı olarak açıklanmış, takip eden bölümlerde ise ortak dışı işlemler kooperatif
türlerine göre ayrıntılı olarak örneklendirilmiştir.
Başkanlığımızca oluşturulan dosyanızın tetkikinden, konut yapı kooperatifi olarak kurulan
kooperatif tüzel kişiliğiniz adına işyeri ve konut edinilmesi nedeniyle kuruluş tarihi itibariyle
kurumlar vergisi mükellefi olan kooperatifinizin, aktifinde kayıtlı olan bir daire ve 4 dükkanı
satması nedeniyle elde edeceği kazancın ilgili dönem kurum kazancına dahil edilerek
vergilendirilmesi gerekmektedir.
Aynı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca; kurumların, en az iki
tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları
kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların %75'lik kısmı
maddede belirtilen şartlar çerçevesinde kurumlar vergisinden istisna edilmekle beraber, menkul
kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde
bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançların istisna kapsamı dışında olduğuhükme bağlanmıştır.
1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinin "5.6.2.3.4. Menkul kıymet veya taşınmaz
ticareti ile uğraşılmaması" başlıklı bölümünde, menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve
kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları istisna kapsamındaki
değerlerin satışından elde ettikleri kazançların istisna kapsamı dışında olduğu, taşınmaz ticareti ile
uğraşan mükelleflerin faaliyetlerinin yürütülmesine tahsis ettikleri taşınmazların satışından elde
ettikleri kazançlara istisna uygulanabileceği, taşınmaz ticaretine konu edilen veya kiralama ya
da başka surette değerlendirilen taşınmazların satış kazancının ise istisnaya konu
edilmeyeceği açıklamalarına yer verilmiş, aynı Tebliğin "5.6.2.3.4.1. Kooperatiflerin durumu"
başlıklı bölümünde de, istisnadan yararlanmak için gereken diğer şartların yanında istisna edilen
kazancın özel bir fon hesabında tutulması ve hiçbir şekilde ortaklara dağıtılmayarak kooperatif
amaçları doğrultusunda kullanılması şartıyla yapı kooperatiflerinin de bu istisnadan
yararlanabilmesinin mümkündür. Kooperatiflerin amaçlarını gerçekleştirdikten sonra kalan fazla
arsa veya konutu elden çıkarmaları halinde de doğan kazanç istisnaya konu olabileceği
belirtilmiştir.
Bu hüküm ve açıklamalar birlikte değerlendirildiğinde, aktifinizde kayıtlı olan dükkânlar ile
bu dükanlarla birlikte satılan dairenin ihale yoluyla satılması taşınmaz ticareti kapsamında
değerlendirileceğinden, bu dükkânların ve dairenin satışından elde edilecek kazancın Kurumlar
Vergisi Kanununun 5/1-e maddesi kapsamında kurumlar vergisinden istisna edilmesi mümkün
değildir.
II- Katma Değer Vergisi Yönünden Değerlendirme:
Katma Değer Vergisi Kanununun;
1/1 maddesinde; ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde
Türkiye'de yapılan teslim ve hizmetlerin KDV'ye tabi olduğu,
17/4-r maddesinde ise; kurumların aktifinde veya belediyeler ile il özel idarelerinin
mülkiyetinde, en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle
gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık
taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara devir ve
teslimlerinin vergiden istisna olduğu, istisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan
kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimlerinin
istisna kapsamında yer almadığı, istisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında
yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer
vergisinin, teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının
tespitinde gider olarak dikkate alınacağı hükme bağlanmıştır.
Buna göre, aktifinizde kayıtlı olan dükkânlar ile bu dükanlarla birlikte satılan dairenin ihale
yoluyla satılması taşınmaz ticareti kapsamında değerlendirileceğinden, KDV Kanununun 17/4-r
maddesinde düzenlenen istisna hükmünün uygulanması mümkün bulunmamakta olup, genel
hükümler çerçevesinde KDV hesaplanması gerekmektedir.
Bilgi edinilmesini rica ederim.
(*) Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.
(**) İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise
bu özelge geçersizdir.
(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiillerinizdolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi
için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.